CHEGOU AOS NOSOS OÍDOS: o comentario de Arturo Lezcano en El País Semanal sobre o traballo premiado de Ángel Arcay.

EL HALLAZGO DE LAS «MUJERES ESPONTÁNEAS». 

El historiador Ángel Arcay recibe un premio por su estudio sobre la peculiar figura legal a la que se acogían las gallegas embarazadas fuera del matrimonio en los siglos XVIII y XIX. 

   A María Lorena Villadóniga le cambió la vida un día de 1788 en su casa, en Meroi (A Coruña). Durante una peregrinación al santuario de San Andrés de Teixido alguien llamó a su puerta. Esta es su declaración ante notario: “Un sujeto haciéndose transitante en romería al nominado santo me pidió y en efecto le di posada, y en aquella misma noche me solicitó a actos torpes en que movida de la fragilidad humana condescendí sin preguntarle por su vecindad, estado y palabra de casamiento, de cuyos excesos carnales quedé y me hallo encinta próxima al parto”. 

   Esta declaración de Villadóniga la convirtió en una mujer espontánea. Se trata de una figura legal de los siglos XVIII y XIX a la que se acogían las gallegas embarazadas al margen del matrimonio. Hace unos meses el historiador Ángel Arcay entró en el archivo notarial de A Coruña para otra investigación y dio con ellas. “Apareció el expediente de una espontánea. Continué buscando y al día siguiente tenía 70, todas de zonas cercanas a Ferrol. Pensé que era normal, por la cantidad de marineros y militares que allí vivían”. Siguió tirando del hilo y encontró 555 espontáneas en solo dos comarcas entre 1750 y 1825. Su trabajo le valió el premio de la Asociación de Estudios Históricos Hume. 

   La definición de “espontanía” conllevaba una inculpación voluntaria de la mujer para obtener un salvoconducto que le evitase problemas, a cambio de comprometerse a cuidar de la criatura. Debía ir al notario con un fiador que la avalara. La práctica servía como herramienta de control por parte de las autoridades: “Puede sorprendernos, al verlo con ojos de hoy, la liberación de estas mujeres rurales de entonces, pero también era una forma de vigilar a las solteras y viudas embarazadas y de controlar abortos e infanticidios”. Aunque en Francia existía una declaración parecida, “en España, que se sepa, la figura solo existía en Galicia”, donde además “el índice de hijos ilegítimos era el más elevado de toda la Península”, señala el historiador.

   En los expedientes las mujeres repiten fórmulas como estas para justificar sus relaciones: “Movida de la fragilidad humana”, “sugerida de los halagos y comunicaciones”, “estimulada por los ruegos, ofertas y persuasiones”, “habiendo recibido promesa de casamiento”. Las declaraciones dan otros detalles, por ejemplo, si hubo “cuatro o cinco cópulas” o si la relación fue entre criada y amo. En numerosas ocasiones, se afirma que hubo una violación. La costurera Clara Díaz, de San Xoán de Filgueira, denunció “el trato ilícito y cópula carnal con un mozo que ignora su nombre, apellido y vecindad, demandando de la fuerza de ruegos, estímulos y aún amenazas que este le hizo, de cuyo exceso resultó hacerse encinta”. O Rosa Lamas: “Yendo a visitar a su hermana y como en el monte do Chao da Esfarrapa me cogiere la noche, tropecé con un hombre que no conocí, quien me solicitó actos torpes y aunque no quise condescender, no obstante por fuerza y con amenazas logró tener cópula carnal conmigo, por no haber concurrido gente que me socorriese a las voces que he dado”. El estudio de Arcay, junto a otros anteriores como el de la historiadora Ana Romero Masiá, abre el camino para un vaciado documental que permita trazar un mapa de las mujeres espontáneas en Galicia. 

Arturo Lezcano, El País Semanal, 13 de febrero de 2022.

O golfista, Antón Pérez Medín, alumno de 4º de ESO, asistiu a unha recepción presidida pola alcaldesa, Dona María Barral Varela, na que foi homenaxeado por vir de recibir o recoñecemento da Secretaría Xeral para o Deporte como deportista de alto rendemento.

Alberto Estévez Ferreiro ven de obter a medalla de ouro GaliciaSkills 2021 na categoría de Deseño mecánico - CAD nesta sexta edición.

CHEGOU AOS NOSOS OÍDOS
 

A moi boa música da nosa moi creativa exalumna May Vils...

No número de xullo Laura Gestal entrevista a May Vils dando conta das últimas grabacións ás que podemos desde as plataformas de Soundcloud,  Amazon ou mesmo en Spotify.

Como advirte na entrevista, contou para o vídeo Te extraño coa axuda da súa amiga Raquel e algunha que outra compañeira que tamén paseou a súa sensibilidade e admirable rebeldía polas nosas aulas.

Parabéns a todas estas mulleres talentosas e, en particular, a esta emerxente artista: May Vils.

Chegou aos nosos oídos.... que Lidia Gomez, lingüista, ex alumna do Aguiar  publica o seu Traballo de fin de Master sobre o galego e a linguaxe da rapazada.

O paso da educación primaria á secundaria e mais o comezo da vida laboral son dous momentos chave nas mudas lingüísticas da mocidade en prexuízo do uso do galego. Así o conclúe un traballo de Lidia Gómez Martínez publicado no último número de Cadernos de Lingua, unha análise das narrativas biográficas de dezasete mozos e mozas galegas nas que estes contan e interpretan as súas experiencias vitais arredor da lingua. (RAG)

Así nolo explica Lidia nunha entrevista na radio galega.

https://www.crtvg.es/rg/podcast/diario-cultural-diario-cultural-do-dia-09-03-2021-4859818?t=74

Pica na imaxe da revista ou no arquivo adxunto para ler o traballo aparecido en Cadernos da Lingua da Real Academia Galega

PARABÉNS para Lidia!

Chegou aos nosos oídos .... a aparición dunha nova publicación sobre o Parque do Pasatempo. Tras dela, entre outros, o noso aprezado ex alumno, Angel Arcay Barral acompañado por dous fieis co-currantes a favor do Parque do Pasatempo : Yosu Duo e Josiño Souto.

Pero... ninguén mellor que Ángel para explicarnos alguns aspectos sobre a súa obra.

Quen é Angel Arcay?

Ángel Arcay Barral é un antigo aluno do IES Fco. Aguiar que despois estudou Historia e trata de vivir dela. A través da historia chegou ao mundo dos arquivos e da interpretación do patrimonio, que son as dúas cousas que lle dan de comer. Acaba de presentar un libro sobre o Pasatempo feito con dous amigos, Yosu Duo e Josiño Souto.

Por que o Pasatempo? 

Porque foi unha aventura que comezou José Souto fai case unha década, investigando algo aínda descoñecido, e ao que nos sumamos moita xente despois. Tiñamos a obriga de xuntar toda a información recollida nestes anos para poder presentarlla de forma coherente á xente. E non deixa de ser algo que facemos nos nosos ratos de ocio, polo que foi tamén unha maneira de levar mellor o encerro do 2020, compartindo investigacións e traballo con amigos, tanto os que asinan o libro, como os que colaboraron con el.

Como ves a situación do patrimonio no Concello e na bisbarra?

A nivel patrimonial Betanzos é unha gran potencia, pero considero que non se soubo vender para facer isto atractivo. E para min, que tamén son guía oficial de turismo, o patrimonio natural que hai na bisbarra é o complemento perfecto para un destino turístico que podería competir directamente cas grandes cidades, especialmente no turismo que virá cando desapareza a COVID-19.

Que dirías a autoridades e cidadáns respecto ao Pasatempo e ao Patrimonio en xeral?

Diríalle que se animen a coñecelo, porque é algo único no mundo e ten tantas posibles lecturas que seguro que lle acaban atopando interese por algún lado. Na Asociación de Amigos do Parque do Pasatempo(link) hai un grupo moi heteroxéneo de xente que nos permite apreciar o Pasatempo dende o punto de vista da historia, da arte, da educación, da arquitectura, da ética, da botánica e un longo etcétera. A figura do Pasatempo pode rachar ca imaxe que temos do patrimonio, quizáis máis estático e formal, porque permite centos de lecturas que se complementan unhas con outras.

 Só queda, pola nosa parte, dar grazas a Ángel polas súas palabras, polo seu libro e  pola súa dedicación ao estudo, divulgación e valoración do patrimonio betanceiro. 

CHEGOU AOS NOSOS OÍDOS... Xosé Luís Mosquera Camba, gañador do Premio Fiz Vergara Vilariño

  Xosé Luís Mosquera Camba, coa súa obra «Parhelio» gañou o XX Premio de Poesía Fiz Vergara Vilariño. Así o acordou na súa reunión telemática o xurado, por unanimidade, que estivo formado por Emma Pedreira, María Lado e Charo Lópes, actuando como secretaria a presidenta da A.C. Ergueitas, María Casar, e como presidenta a concelleira de Cultura de Sarria, Reyes Abella. 

   O xurado destacou que a obra gañadora conta con moita coherencia interna, mestura moitos xéneros e referencias, é moi sensorial e con moito ritmo: «Un poemario moi traballado, coidado con atención e riqueza lingüística. Ten un xogo de cambio de perspectivas no eu moi interesante e unha carga retórica ampla e consistente. Unha obra que presenta unha poesía ruturista na que se valora a apertura dunha liña de traballo anovadora enriquecida cunha prosa poética que rompe o uso máis clásico do verso e mergúllase na oralidade. Destaca a referencia a outras disciplinas artísticas, sobre todo á música. Unha obra cunha plástica moi poética e moi ben definida e con certo sentido do humor. Valorouse tamén o emprego de imaxes moi sostidas ao longo de todo o poemario como as dos cabalos ardendo, os bisontes... que transmiten forza e sonoridade. O autor propón ao lector unha participación activa», explicaron.

   Por outra banda, as poetas que formaron o xurado destacaron a altísima participación que se acadou nesta edición tan distinta pola situación sanitaria e o alto nivel das obras presentadas.

La Voz de Galicia, 21 de decembro de 2020

CHEGOU AOS NOSOS OÍDOS que...  unha antiga alumna nosa, matriculada actualmente no IES As Mariñas, ven de recibir o premio ao esforzo e á superación persoal, correspondente ao curso 2019-2020, concedido pola Consellaría de Cultura, Educación e Universidade.

Moitísimos parabéns, V., de parte de toda a comunidade educativa do IES Francisco Aguiar! O esforzo sempre ten premio!