O conselleiro de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria, Román Rodríguez; e o catedrático de Medicina Legal Ángel Carracedo presentaron esta mañá a plataforma web do novo proxecto de innovación educativa ‘EduMotivaCon’, a través da que os centros educativos poderán solicitar, desde hoxe mesmo, as experiencias motivadoras que ofrecen un total de 15 profesionais galegos de recoñecido prestixio e de gran relevancia na sociedade galega.

A iniciativa, que se comezou a fraguar o verán pasado, bota agora a andar coa posta a disposición desta plataforma para todos os centros educativos galegos sostidos con fondos públicos. Trátase dun web no que terán acceso á información sobre o programa, así como ás diferentes accións –charlas, obradoiros, visitas, etc.– que ofrecen cada un dos denominados ‘mentores’. As solicitudes, cuxo prazo permanecerá aberto ata o 31 de marzo, cursaranas os propios equipos directivos a través da plataforma, que se pode consultar no seguinte enlace web http://edumotiva.fgsustentable.org/.

Este programa, cuxos pormenores debullou a asesora docente Julia Taboada Martínez, busca fomentar a cultura do esforzo, así como a motivación e a curiosidade, potenciar a creatividade e o pensamento crítico e promover o traballo en equipo do alumnado. Trátase, en definitiva, de fortalecer os procesos de ensino e aprendizaxe que os docentes desenvolven nas aulas a través das distintas disciplinas curriculares ou proxectos nos que traballan co alumnado, con achegas que os complementen mediante charlas, obradoiros ou visitas que cada persoeiro propón.

Referentes na promoción de valores

Tal e como destacou o conselleiro, o que persegue este programa é promover o interese do alumnado máis alá dos contidos curriculares, incentivando a súa curiosidade e favorecendo a compresión do mundo que os rodea a través das experiencias de persoas que son referentes nos seus campos de estudo e traballo.

Neste sentido, Román Rodríguez tamén salientou a importancia de adquirir, xa desde idades mozas, valores como o esforzo, a responsabilidade ou a colaboración e traballo en equipo; valores que axudan a potenciar o talento individual e a conseguir un desenvolvemento pleno tanto desde o punto de vista vital como profesional.

Compromiso dos ‘mentores’

Ademais de agradecerlle a Ángel Carracedo a súa disposición desde o primeiro momento para que este proxecto se puidese materializar, tamén quixo destacar o compromiso de cada un dos participantes nesta iniciativa, o que demostra o interese da sociedade civil na mellora do sistema educativo galego. En concreto, os chamados ‘mentores’ son os científicos e divulgadores Ángel Carracedo, Senén Barro e Jorge Mira; o xornalista Luis Fraga; a xornalista e presidenta de Executivas de Galicia, Carla Reyes Uschinsky; o músico Roi Casal, a médica Carmen Vidal; o adestrador do Rio Natura Monbus Obradoiro, Moncho Fernández; o escultor Manuel Paz; o publicista Miguel Conde; o cociñeiro Pepe Solla; o director da refinería de Repsol na Coruña, Luis Llamas; o catedrático de Historia Contemporánea da Universidade de Santiago de Compostela Ramón Villares; o actor Manuel Manquiña; e a conselleira delegada de Geriatros, Josefina Fernández Miguélez.

En todo caso, a maiores destes participantes, o titular do departamento educativo da Xunta de Galicia avanzou tres novas incorporacións: o xefe do servizo de Cardioloxía do CHUS, Ramón González-Juanatey; o xornalista Kiko Novoa e o humorista gráfico Luis Davila.

Ao acto asistiu tamén o director xeral de Educación, FP e Innovación Educativa, Manuel Corredoira, así como varios dos participantes neste proxecto.

A Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria segue afianzando, un curso máis, os Plans Proxecta, unha iniciativa desenvolvida en colaboración con diferentes organismos e que ten como principal obxectivo fomentar a calidade e a innovación educativa nos centros escolares a través de programas específicos que desenvolvan competencias clave, como é a educación en valores, entre outros.

O director xeral de Educación, FP e Innovación Educativa, Manuel Corredoira, deu conta hoxe no Parlamento dos datos do Proxecta ao que no presente curso se sumaron un total de 428 centros escolares, que desenvolven 791 iniciativas concretas nas cales participan uns 91.000 alumnos (un 7% máis que o curso anterior) e 5.300 docentes.

Sistema moderno e actualizado

Segundo explicou Corredoira, este tipo de apostas contribúe a acadar un sistema educativo moderno e actualizado, onde -tal como se está a demostrar con estudios a nivel internacional- “non se pode confundir ‘investir máis’ con ‘investir ben’ “. “A historia, as matemáticas, a bioloxía teñen que ser complementadas co ensino de idiomas, as novas tecnoloxías e a robótica, pero de maneira simultánea coa aprendizaxe en valores sociais como o respecto, a liberdade individual, a convivencia…e ese é o principal obxectivo do sistema educativo baixo o noso criterio”, abondou.

O director xeral de Educación aproveitou para poñer en valor a implicación dos equipos directivos dos centros, así coma dos docentes no desenvolvemento dos plans, que, xunto co resto da comunidade educativa (principalmente alumnado, familias, e diferentes institucións non educativas que tamén participan), resulta “fundamental” para o éxito destas novas ferramentas de traballo que buscan transmitir de maneira transversal valores sociais dentro do proceso de aprendizaxe. “Estamos a falar -dixo Corredoira- do Plan Proxecta como unha experiencia colaborativa de varios axentes, que pretende abrir paso a unha nova metodoloxía de aprendizaxe”.

Novidades no actual curso

Como novidade neste curso 2016/17, cómpre lembrar que se incorporaron nove novos programas a través de diferentes organismos da Xunta, entre eles tres da Consellería de Educación que son os proxectos de innovación en dinamización lingüística (fomento da innovación naquelas accións que impliquen o uso da lingua galega), o Cined (fomento do coñecemento do patrimonio audiovisual europeo), e Educación en valores e cidadanía global (para promoción e defensa dos dereitos da infancia e do exercicio da cidadanía global e responsable).

En colaboración coa Consellería de Política Social incorpóranse outros tres proxectos que son Voluntariado miúdo (accións que fornezan a educación en valores solidarios, adaptada ás idades dos alumnos), Aulas I+I (inclusión de persoas con capacidades diferentes nas aulas), e o Conecta Cultura (ferramentas didácticas para a abordaxe positiva da multiculturalidade).

A través da Vicepresidencia e Consellería de Presidencia, Administracións Públicas e Xustiza, púxose en marcha +Comunidae (un proxecto que afonda na perspectiva cooperativa e de xénero); desde Economía, Emprego e Industria Moitavista na Escola (promoción condutas seguras e saudables); e desde Sanidade Xente con Don (de prevención de prácticas sexuais de risco e loita contra o estigma ou a discriminación)

Trátase, a través do Plan Proxecta, de buscar un avance nas dinámicas de mellora da calidade educativa e favorecer a innovación nos propios centros a través de programas externos que leven á motivación e ao traballo activo, cooperativo e en rede, do alumnado e do profesorado implicado.

Para iso, un dos principais obxectivos deste Plan é promover a realización de proxectos interdisciplinarios que poidan servir de modelo de traballo ou de boa práctica, tanto para o propio centro en que se orixinan como para o resto da comunidade educativa galega.

A Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria vén de galardoar sete centros escolares polos seus proxectos de formación do profesorado, que foron deseñados e implantados polos propios docentes no pasado curso. Trátase do CRA Ponte da Pedra (Carballo), do IES da Pobra do Caramiñal, o CPI As Mirandas (Ares), o IES Plurilingüe Fontem Albei (A Fonsagrada), o CEP Antonio Magariños Pastoriza (Cambados), e os CEIP Xosé Fernández López e IES Pino Manso (ambos do Porriño).

Na súa intervención o conselleiro de Cultura e Educación, Román Rodríguez, destacou que a formación do profesorado é “un dos puntos cardinais da ensinanza” e xoga “un papel central” na calidade e na equidade do sistema. No caso de Galicia a formación dos docentes é unha das “fortalezas” do noso sistema educativo, sobre todo, –abondou o conselleiro–, pola aposta do Goberno galego “por manter e impulsar o papel da aprendizaxe permanente nos anos máis duros da crise”.

Román Rodríguez lembrou que tanto os datos reflectidos no ultimo informe PISA, que sitúan a Galicia nun lugar destacado no conxunto dos sistemas educativos, como a redución en máis de dez puntos da taxa de abandono educativo temperá –ata o 15,2%− non son froito da casualidade, senón do traballo dos profesores, dos equipos directivos e das familias.

Modelos referenciais a seguir

En referencia aos premiados, o conselleiro loou o traballo levado a cabo polos docentes dos sete centros presentes por deseñar “itinerarios á carta” en función do seu proxecto educativo e necesidades, convertendo aos centros “en organizacións capaces de aprender, crear e transferir coñecemento”. Segundo dixo, os traballos galardoados son “un modelo a seguir” e un “referente” para toda a comunidade educativa, pola súa creatividade e renovación, así como polas temáticas tan diversas como a intelixencia emocional, o fomento da convivencia, a aprendizaxe cooperativa, entre outras.

A través da Rede de Formación do Profesorado impulsada pola Consellería, o ano pasado organizáronse máis de 2.200 actividades formativas, cunha participación de máis de 20.000 docentes (o 60% do total); e a día de hoxe catro de cada dez centros escolares contan cun plan de formación propio. Actos coma o do hoxe teñen como obxectivo dar visibilidade ás boas prácticas docentes e fomentar a incorporación de máis centros a este tipo de proxectos que incorporan nova formas de pensar e novas ferramentas metodolóxicas, o que ten unha repercusión directa na mellora dos resultados docentes e da calidade educativa.

Descrición dos proxectos galardoados

O Centro Rural Agrupado, CRA, de Carballo (na Coruña) resultou galardoado como centro piloto nun proxecto de Educación Responsable que busca dar resposta ás necesidades formativas no eido da intelixencia emocional na aula e o fomento dos valores universais da convivencia. O proxecto involucrou a todo o claustro e ao equipo directivo do CRA, e mesmo contou coa participación das familias.

Baixo o título “Comer e contar todo é empezar”, o IES da Pobra do Caramiñal (A Coruña) levou a cabo un traballo interdisciplinar e coordinado por varios departamentos para afondar no traballo por competencias, estruturando secuencias que guían as actividades e elaboran produtos concretos para comunicar o aprendido por parte dos alumnos.

No CPI As Mirandas, en Ares (A Coruña), o centro de traballo foi a biblioteca escolar, que serviu de vehículo para que os docentes incorporaran novas metodoloxías de traballo cooperativo e ensino, adaptadas aos niveis educativos deste centro.

Na provincia de Lugo resultou galardoado o IES Plurilingüe Fontem Albei (A Fonsagrada), por un proxecto de desenvolvemento de competencias clave, en liña co establecido na Lomce. Neste senso, a formación do profesorado centrouse na aprendizaxe por proxectos, a gamificación, o Flipped classroom e o Mobile Learning.

Na provincia de Pontevedra foron tres os proxectos escollidos, entre eles o CEP Antonio Magariños Pastoriza (en Cambados), polo labor desenvolvido sobre Educación Emocional e Educación Responsable, das Fundacións Botín e Barrié en colaboración coa Consellería; e no que participou a totalidade do profesorado do colexio.

O IES Pino Manso (en O Porriño), foi galardoado por un proxecto de inclusión do alumnado con metodoloxías activas e recursos TICs. Desde 2010 os profesores deste centro estanse formando na Aprendizaxe Cooperativa, procurando a integración das TIC na práctica educativa, e tendo en conta a atención á diversidade e os cambios metodolóxicos.

Tamén no Porriño foi premiado o CEIP Xosé Fernández López, cun proxecto centrado na expresión plástica, que busca a motivación do alumnado desde infantil a primaria. Ademais, este centro acadou unha mención especial polo seu xeito de abordar as competencias profesionais docentes como modo para acadar a excelencia, o éxito escolar e a mellora educativa en xeral.