Actividades curso 2024-2025

Todas as fotos no  ENLACE

“Un galego bilingüe ten mais probabilidades d’éxito no mundo

que un galego que non coñeza mais qu’o castelao”

A actualidade das súas palabras é innegable. Neste ano 2024 conmemórase o centenario do pasamento de Xoán Vicente Viqueira, que foi profesor catedrático de Filosofía no noso instituto (daquela denominado aínda Instituto da Coruña ), entre 1917 e 1924, o ano da súa prematura morte con 37 anos. É unha figura senlleira mais pouco coñecida; é lembrado polo seu labor como activista das Irmandades da Fala, das que chegou a ser presidente, mais esa é toda a información que vemos cada mañá na praca que o recorda na entrada do IES Eusebio da Guarda.

Viqueira destacou por ser filósofo, psicólogo, pedagogo, profesor, escritor, músico, e un home profundamente galeguista. Foi criado e educado no seo da Institución Libre de Enseñanza de Giner de los Ríos, que era como da familia e botaba os veráns na casa familiar dos Viqueira. Esa educación liberal e progresista que recibiu había de determinar a súa actividade futura.

Enfermou de osteomielite aos quince anos, e esa enfermidade “destruíu o meu corpo pero afianzou a miña alma”, como el mesmo dicía. Dunha bondade destacada por todos os que o coñeceron, os seus alumnos lémbrano como un profesor comprensivo e preocupado polo alumnado, empeñado en espertar nel o espírito crítico.

Home sumamente culto, europeísta, moderno e avanzado nas súas ideas sobre ensino, igualdade e inclusión lingüística, criouse desde neno escoitando a lingua galega na boca dos veciños de Vixoi, e xa de adulto converteuse en neofalante convencido e firme defensor de Galiza e da súa lingua.

Así pois, para rescatalo do esquecemento levamos a cabo este ano varias iniciativas en colaboración con entidades como o Concello de Bergondo, o CPI Cruz do Sar e diversas asociacións, dentro do programa de actos do ano Viqueira.

Grazas ao traballo colaborativo entre os Departamentos de Lingua Galega e Literatura dos dous centros, os respectivos EDLG, os de Xeografía e Historia e de Filosofía, e mais coa axuda de persoas tan achegadas como Xulio Cuba ou Charo Soto, profesorado xubilado do noso departamento, realizamos diversas actividades sobre a súa figura agrupadas na semana do seu nacemento, o 22 de outubro.

• Decoración artística de fotografías da súa biografía (4º ESO D).

• Álbum de fotos familiar (3º ESO E).

• Sopas de letras sobre a súa obra (4º ESO A)

• Obradoiros sobre os seus poemas e ensaios (1º ESO, 3º ESO E, 4º ESO E).

• Exposición de traballos nos corredores do instituto.

• Visita guiada á Quinta do Cortón e concerto de Quinta San Vitorio, en colaboración co CPI Cruz do Sar e as Asociacións Culturais Alexandre Bóveda, Roxín Roxal, Irmáns Suárez Picallo, Eira Vella, Zona Hadal e Rede cultural Betanzos e bisbarra (22/10/2024).

• En colaboración co CPI Cruz do Sar, roteiro pola Coruña o 23/10/2024 (3o ESO E, 4ºESO D) e Bergondo o 29/10/2024 (3º ESO E, 4º ESO D, E), coa interpretación a capella do “Cantar do berce” de Xoán Vicente Viqueira, a cargo de Candela Nielsen (4º ESO D).

• Dramatización a cargo da profesora Marta Pumares Varela como Jacinta Landa Vaz, esposa de Xoán Vicente Viqueira (1º ESO), o 25/10/2024.

• Mesa redonda sobre o autor cos investigadores Narciso de Gabriel, Xesús Torres e Marta Pumares (1º BACH F, 2º BACH B, E, F) o 25/10/2024.

• Entrevista aos investigadores/as (3º ESO E), o 25/10/2024.

• Creación na biblioteca do “Recanto Viqueira”.

• Difusión do vídeo realizado pola Asociación Alexandre Bóveda no noso instituto https://www.facebook.com/watch/?v=888893539953457

As actividades non remataron aínda; actualmente o coro plurilingüe do instituto disponse a adaptar o fermoso “Cantar do berce”, con música do propio Viqueira, que conservamos grazas a unha preciosa gravación na voz da súa esposa, Jacinta Landa Vaz. Tamén recrearemos as fotos que se conservan de Xoán Vicente no instituto, con colegas e alumnos, nos mesmos lugares onde foron tomadas. Outras actividades encurso son os obradoiros para elaborar marcapáxinas e chapas, ademais dunha foto mosaico do autor feita a partir das fotografías dos actuais membros da comunidade educativa, para desta forma quedarmos fundidos pasado e presente, ollando cara a un futuro mellor.

Ao remate do ano Viqueira, un blog recollerá todos os traballos, para que a súa luz siga viva e no seu instituto ninguén esqueza a súa relevante contribución á nosa Galiza.

Enlace a vídeos en Youtube:

• https://youtube.com/shorts/r_ctB9sG78w?feature=share
• https://youtube.com/shorts/Edrpm1ddPxg?feature=share
• https://youtube.com/shorts/3WenmjuhR0E?feature=share

Departamento de Lingua Galega e Literatura

Equipo de Dinamización da Lingua Galega

O IESP Eusebio da Guarda, como centro de boas prácticas, participou o venres 15 de novembro nas I xornadas STEMbach me, na Cidade da Cultura, en Santiago de Compostela. A coordinadora do STEAMbach do centro l, Chus Mourazos, expuso as características que se desenvolven no alumnado participante, mediante a breve descripción do desenvolvemento dun proxecto do curso anterior. Asemade, recoñeceuse na exposición o apoio do centro escolar e do equipo STEAM do instituto.

Máis fotos no ENLACE

CALENDARIO DE AULA 2024-2025 : COIDA O GALEGO COMA ALGO TEU.

Este pasado luns 14 de outubro foron entregados os calendarios de aula por parte de dous alumnos de 4º ESO E, Elena Barreiro Casanova e Adán Silva Bértola, colaboradores do EDLG. O dito alumnado foi explicando polas diferentes aulas os detalles que presenta o deseño gañador deste ano, obra da alumna de 3º ESO B, Nuria Alonso Rodríguez. De novo, a citada alumna faise co galardón, posto que o seu traballo se cinxiu á perfección ás bases requiridas: alén de ser un debuxo orixinal, ideou un lema ou eslogan para fomentar o uso do galego e manifestar tamén amor á nosa cidade, A Coruña Así, na súa creación, aparecen elementos senlleiros, imaxes identitarias de noso, como a Torre de Hércules, o Planetario, o Milenium, .... e, por suposto, sen deixar de lado a fachenda que sentimos polos excelentes resultados acadados polo noso Depor e mais polo Club Básquet Coruña.

Ademais disto, o EDLG quixo facerlle un aceno ao vindeiro Día das Letras Galegas 2025, adicado ao cancioneiro popular galego, ao poñer no dito calendario o coñecido tema popular “Vivir na Coruña”. A citada canción vai acompañada dun código QR, co versión feita pola cantora Ana Kiro. A título persoal, considero un auténtico acerto que a RAG lle rendese un merecidísimo tributo ao cancioneiro popular galego, nomeadamente ás mulleres, por teren contribuído á transmisión da nosa lingua e cultura. Cantareiras e pandereteiras, contextualizadas en labores comunitarios labregos, sairán da esfera privada e as súas cantigas terán un papel protagónico en 2025.

Se ben é verdade que este colectivo contribuíu ao espallamento etnográfico de noso, non é menos certo que as cantoras e cantores de bailes e verbenas tamén arrimaron o lombo para transmitir, non só cantigas populares, senón tamén grazas a moitos deles puidemos achegarnos a poemas de clásicos da nosa literatura.

Guíndolle pois unha suxestión á RAG quen, como dixen antes, endeen sorprendeu con esta homenaxe: oxalá repare tamén nos vindeiros anos en figuras “non literatas”, pero que fixeron tanto ben pola nosa lingua. Como ben dixo o presidente da nomeada institución Víctor Freixanes, «como neno nado na Pontevedra dos anos 50, o meu galego entrou polas cancións das festas», pois do mesmo xeito ca el, “como nena nada na Coruña dos anos 60, o meu galego tamén entrou polas festas e polas casetes de Ana Kiro e Pucho Boedo e Los Tamara que mercaba meu pai”. Lembro con nostalxia e tenrura infinda aquelas fitas que iamos escoitando e cantando toda a familia no coche. Se como dixo Rilke “a verdadeira patria do home é a infancia”, a miña foi un un tempo paradisíaco, cunhas cancións que fixeron en min lar, entoadas coas miñas irmás. Agradézolles aos meus pais ternos transmitido esa alfaia do noso cancioneiro popular.

Por outra banda, o lema creado pola alumna gañadora é moi axeitado para os tempos que corren. Logo de ver os datos publicados polo Instituto Galego de Estatística (IGE) sobre o uso do galego, as cifras son preocupantes pola deriva cara á extinción da nosa lingua. Por iso, o eslogan deste calendario “coida o galego coma algo teu” é un chamamento á mocidade, para que loiten pola supervivencia do noso idioma, que somos un pobo diferenciado pola nosa lingua; non somos nin máis nin menos que ninguén, pero si somos o que somos por obra e graza da nosa fala, o principal sinal de identidade.

Transmitirvos, mozas e mozos, que é o herdo máis valioso que vos vai quedar!

Teresa Pastor Novo

(coordinadora do EDLG)