Ficha técnica

Institución:

• Consellería de Sanidade
  • Servizo de Estilos de Vida Saudable e Educación para a Saúde

Ámbito: saúde/alimentación
Definición: concienciación do alumnado sobre a importancia da calidade da oferta alimentaria na elaboración dos menús dos comedores escolares.
Temporización: medio curso.
Alumnado ao que vai dirixido: FP de grao medio (familia de cociña e restauración)
Límite de centros participantes: sen límite
Criterios de selección: solicitudes en regra

Responsable do programa:

Nome: Jose Juan Pérez Boutureira
Departamento: Servizo de Estilos de Vida Saudables e Educación para a Saúde.
Teléfono: 881 548 676
Correo electrónico: jose.juan.perez.boutureira@sergas.es

Xustificación

A obesidade infantil estase a converter nun serio problema de saúde pública xa que se asocia na idade adulta cunha maior mortalidade por factores de risco cardiovascular. Unha das estratexias contempladas no Programa Galego para a Prevención da Obesidade Infantil (Plan Xermola), inclúe a formación e sensibilización do alumnado e profesorado, ademais dos responsables da elaboración dos menús dos centros escolares.

Obxectivo xeral

Este programa educativo pretende incrementar o coñecemento do alumnado e profesorado dos ciclos de formación profesional de cociña e restauración, da importancia que ten a mellora na oferta alimentaria á hora de elaborar os menús dos comedores escolares.

O profesorado participante desenvolverá un proxecto interdisciplinario co alumnado, centrado na elaboración de menús dos comedores escolares, tendo en conta unha mellora dos hábitos alimentarios dos usuarios do mesmo. Para isto se lle ofrecerá a o profesorado particiante formción específica neste tema e se lle encauzará o seu traballo co alumnado a través da participación nun concurso de elaboración de pratos saudables.

Palabras clave

Alimentación saudable. Hábitos de vida saudable.

Obxectivos específicos

PARA O ALUMNADO

• Formar os estudantes dos ciclos de formación profesional de cociña e restauración, futuros cociñeiros dos centros escolares, na adquisición de coñecementos e na interpretación das propiedades dietéticas e nutricionais básicas dos alimentos para a elaboración de menús saudables orientados á poboación escolar, que gocen de boa aceptación e teñan un contido calórico axeitado segundo os grupos de idade.

PARA O PROFESORADO

• Formar o profesorado no ámbito da alimentación saudable para o desenvolvemento do programa.
• Fomentar a inclusión de verduras, peixe e froita nos menús dos comedores escolares.

PARA AS FAMILIAS

• Sensibilizar a comunidade educativa da importancia de fomentar a alimentación saudable no ámbito escolar. 

Metodoloxía recomendada

Seguiranse as pautas dadas polo persoal técnico que acompañará nos obradoiros aos docentes do centro.

Temporización

A temporización abarca todo o curso escolar.

Actividades e recursos

• Formación específica ao profesorado participante, obrigatoria para o coordinador do proxecto de cada centro de 4 horas.
• Obradoiros para o alumnado.
• Material didáctico: pirámide alimentaria, guía de axuda para a elaboración de menús escolares,...
• Concurso,  que consiste en:
  • Proposta dun menú equilibrado e completo para un día (almorzo, media mañán, xantar, merenda e cea)
  • Elaboración de pratos saudables organizada en tres categorías:
    • Categoría a: elaboración dun prato de verdura
    • Categoría b: elaboración dun prato de peixe
    • Categoría c: elaboración dun postre de froita fresca

Cada aula poderá participar nunha, dúas ou nas tres categorías, pero só se pode presentar un prato por categoría.

Ficha técnica

Institución:

• Consellería de Cultura, Educación e Universidade
• Museo do Pobo Galego - Fundación Antonio Fraguas

Ámbito: promoción da cultura / patrimonio cultural / normalización lingüística
Definición: o programa ten como finalidade a realización dunha pescuda sobre o patrimonio etnográfico, antropolóxico, lingüístico, xeográfico, histórico e artístico da contorna próxima dos centros escolares.

Vinculación cos ODS da Axenda 2030:

• ODS 11. Cidades e comunidades sustentables
• ODS 8. Traballo decente e crecemento económico
• ODS 5. Igualdade de xénero

Temporización: curso completo
Alumnado ao que vai dirixido: primaria, ESO e bacharelato
Límite de centros participantes: sen límite

Criterios de selección:

• Idoneidade e calidade do proxecto presentado
• Grao de implicación do claustro, da comunidade educativa e da sociedade da contorna

Persoas responsables:

Nome: Francisco Fariña Busto
Departamento: Fundación Antonio Fraguas - Museo do Pobo Galego
Correo electrónico: fcofarbus@yahoo.es

Nome: Bieito Pérez Outeriño
Departamento: Fundación Antonio Fraguas - Museo do Pobo Galego
Correo electrónico: bieito.perez@gmail.com

Nome: Francisco Javier Sanjiao Otero
Departamento: Fundación Antonio Fraguas - Museo do Pobo Galego
Correo electrónico: fuco.sanjiao@usc.gal

Obxectivo

O programa consiste nunha pescuda sobre o patrimonio etnográfico, antropolóxico, lingüístico, xeográfico, histórico e artístico do contorno inmediato dos centros escolares. O seu obxectivo é familiarizar a cidadanía cos valores propios do patrimonio cultural máis diverso, fomentar o seu coñecemento e facilitar dese xeito a súa conservación para as xeracións vindeiras e as relacións interxeracionais.

Desenvolvemento das competencias clave

• Competencia en conciencia e expresións culturais
• Competencias sociais e cívicas

Actividades

Neste proxecto de investigación, os centros promoverán a elaboración dun traballo en equipo mobilizando os membros da comunidade escolar co seu contorno, con funcións diferenciadas para:

a. O alumnado, que terá unha función nuclear correspondéndolles a identificación de elementos patrimoniais e o recoñecemento da súa importancia como elementos e valores cívicos. Desenvolverán estratexias de investigación básica dentro da metodoloxía de traballo por proxectos coa finalidade de coñecer o patrimonio de Galicia e promover a súa valorización.

b. O profesorado terá por función guiar o proceso de investigación e presentar os recursos do contorno como vehículo de cohesión social e integración da comunidade do alumnado e da súa contorna social. Para iso deberán integrar a aprendizaxe colaborativa dentro do proceso de ensino-aprendizaxe e integrar igualmente a interdisciplinariedade nos procesos de investigación.

• Apoio ao profesorado: facilitarase asesoramento telefónico ou presencial (previa cita) para solucionar dúbidas sobre a execución do proxecto. Ofrecendo tamén a posibilidade de colaborar noutras actividades relacionadas co contido do proxecto.
• Visitas guiadas (voluntarias): os centros seleccionados terán a posibilidade de participar nas visitas ao Museo do Pobo Galego guiadas por persoal especializado.
• Concurso (participación voluntaria): os centros participantes poderán participar, en condicións preferentes, no proceso de selección do Proxecto Didáctico Antonio Fraguas Fraguas cando sexa convocado pola Fundación. A participación neste proceso é voluntaria e aberta a todos os centros que o soliciten (dentro e fóra do Plan Proxecta). Os proxectos que resulten gañadores presentarán o seu traballo nunha mostra expositiva nas instalacións do Museo do Pobo Galego.

Recursos

• Webs de referencia: 
  • Museo do Pobo Galego: http://museodopobo.gal
  • Museos de Galicia: https://museos.xunta.gal/es

Produto final

Os centros seleccionados deberán especificar o produto final a acadar co desenvolvemento do proxecto, tanto se ten un carácter aberto coma pechado e definido.

De calquera xeito, os centros deberán presentar unha memoria final exhaustiva da realización do proxecto levado a cabo. Nela especificarase a metodoloxía empregada na súa elaboración, a descrición dos materiais identificados, a súa identificación e valoración cultural así como unhas conclusións. De ser o caso, deberá contar con material gráfico ilustrativo daqueles aspectos máis salientables.

Criterios de avaliación da memoria final

Criterios xerais do Plan Proxecta

1 .Creación dunha rede de traballo cooperativa na comunidade educativa entre alumnado, profesorado, familias e/ou institucións da contorna. Valorarase especialmente a participación activa do alumnado no desenvolvemento do proxecto (toma de decisións, realización do produto final etc).

2. Interdisciplinariedade (achegas desde distintos departamentos didácticos, disciplinas ou materias) e transferibilidade do proxecto.

3. Impacto e difusión do proxecto. É imprescindible incorporar na memoria, a través de ligazóns (páxinas web, blogs etc), evidencias gráficas e/ou documentais do traballo realizado que permitan constatar o desenvolvemento do proxecto.

Criterios específicos

4. Fomento da relación transxeneracional na comunidade educativa e social inmediata, a través da identificación dos elementos patrimoniais.

5. Recuperación da significación social dos elementos patrimoniais (monumentos, lendas, ritos, ditos e refráns, lugares, paisaxes etc.).

6. Identificación, localización e precisión descritivas da cada un dos bens patrimoniais que forman parte do proxecto, e a utilización de ferramentas informáticas e lingüísticas que as favorezan.

Selección de boas prácticas

Os traballos premiados en edicións anteriores do concurso "Proxecto Didáctico Antonio Fraguas Fraguas" foron os seguintes:

1. 1ª CONVOCATORIA: O Mar, CEIP Xuño (Porto do Son) / Obradoiro “Antonio Fraguas” de Cultura popular, Historia local e Medio ambiente, CPI Alfonso VII (Caldas de Reis).
2. 2ª CONVOCATORIA: Os Hórreos do Concello de Ribeira de Piquín, CEIP Aníbal Otero (Ribeira de Piquín) / Muíños de Auga no Concello de Foz, IES de Foz (Foz).
3. 3ª CONVOCATORIA: A toponimia do Val Miñor, CEP A Cruz de Camos (Nigrán) / O Patrimonio das Pesqueiras do Miño, IES Pedra da Auga (Ponteareas) e IES Pazo da Mercé (As Neves)*.
4. 4ª CONVOCATORIA: Educaldea, CEP Xosé María Brea Segade (Rianxo) / O Patrimonio, un recurso endóxeno ameazado e esquecido, IES de Pontecaldelas (Pontecaldelas)
5. 5ª CONVOCATORIA: As embarcacións tradicionais da comarca de Ferrol, IES Concepción Arenal (Ferrol)* / As fábricas da luz de Rechinol, Portodís e Portochao como exemplo de descoñecemento do noso patrimonio cultural, IES de Melide (Melide)
6. 6ª CONVOCATORIA: As adiviñas na fala viva, CEIP A Cristina (Carballo) / Ceibes no monte, IES Terra de Turonio (Gondomar)*
7. 7ª CONVOCATORIA: A imaxinación no peto, CEIP de Gándara-Sofán (Carballo) / A evolución da agricultura e a súa incidencia no patrimonio inmaterial do Concello de Trazo, CPI Viaño Pequeno (Trazo)*
8. 8ª CONVOCATORIA: Fortes da Guerra de Restauración en Vila Nova da Cerveira e Tomiño, patrimonio inmaterial. CEIP Pintor Antonio Fernández (Tomiño) / Outear. IES Poeta Añón (Outes)*
9. 9ª CONVOCATORIA: Lavadores. Pasado e presente da nosa parroquia, CEIP O Pombal (Vigo) / A paisaxe lendaria e toponímica do Concello de Silleda, IES Pintor Colmeiro (Silleda).
10. 10ª CONVOCATORIA: Vedr@ medra, CPI Plurilingüe, Vedra / Figuras de antonte e de onte. Figuras para o mañá, IES A PINGUELA, Monforte de Lemos.
11. 11.ªCONVOCATORIA: Pintando o patrimonio, definimos a nosa identidade, CEIP Ana María Diéguez de Asados (Rianxo); Iconografía sacra e profana no concello de Silleda, CPR María Inmaculada de Silleda

Ficha técnica

Institución:

• Vicepresidencia Segunda e Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Vivenda
  • Dirección Xeral de Patrimonio Natural

Ámbito: medio ambiente / desenvolvemento sustentable / patrimonio natural
Definición: o programa consiste en desenvolver un proxecto relacionado con a promoción dos espazos protexidos de Galicia e fomento da concienciación e actitudes do alumnado cara á conservación da natureza e o coñecemento da Rede Natura 2000, facendo especial atención ao coñecemento da diversidade de especies que se poden atopar en Galicia, os ecosistemas que habitan, e mesmo pódense desenvolver un, ou todas as seguintes actividades: Bioveo, Viaxe á 2000 hábitats de Galicia, Maxia Natural e/ou Voando no inverno (para máis información, cómpre consultar o apartado "Actividades").

Vinculación cos ODS da Axenda 2030:

• ODS 15. Vida de ecosistemas terrestres
• ODS 4. Educación de calidade
• ODS 13. Acción polo clima
• ODS 14. Vida submarina

Temporización: curso completo
Alumnado ao que vai dirixido: primaria, ESO, bacharelato, FP e centros de educación especial
Límite de centros participantes: 20

Límite de docentes participantes: 7, sempre e cando se especifique claramente cales son as súas tarefas no proxecto
Criterios de selección:

• Calidade do proxecto presentado.
• Proxecto demostrativo.
• Orixinalidade do proxecto e das técnicas ou estratexias empregadas na consecución de obxectivos.
• Implicación social na realización de accións e divulgación do proxecto.

Criterios de exclusión:

• Reiteración do proxecto presentado en cursos anteriores.
• Non acadar a calidade precisa
• Non incluír específicamente a tarefa de cada docente no proxecto
• Non incluír o proxecto dentro da programación de cada materia ou ámbito.

Responsable do programa:

Nome: Ana Mª Quiroga Rodríguez
Departamento: Dirección Xeral de Patrimonio Natural
Teléfono: 981 547 209
Correo electrónico: ana.quiroga.rodriguez@xunta.es

Xustificación

O programa xurdiu das propias competencias da Dirección Xeral e da necesidade de traballar na educación ambiental dende os centros escolares.

Obxectivos

• Introducir os nenos nos conceptos básicos da conservación da natureza, A Rede Natura 2000, a biodiversidade de Galicia e os espazos protexidos
• Fomentar a súa sensibilización cara á natureza e conectar o alumnado con ela e mais co aire libre
• Desenvolver h actitudes de curiosidade, interese e creatividade nos elementos e protección das especies e espacios naturais de Galicia
• Adquirir habilidades emocionais e intelectuais para a prevención e resolucións de problemas ambientais
• Coñecer e valorar o seu contorno natural

Desenvolvemento de competencias clave

• Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía
• Competencia dixital
• Competencia en aprender a aprender
• Competencias sociais e cívicas
• Competencia en conciencia e expresións culturais

Actividades

Actividades (a elixir unha ou varias):

1. Actividade Bioveo (primaria, ESO, bacharelato): os centros realizarán traballos e productos respecto a biodiversidade Galega. A finalidade e c as amenazas que poden afectar as súas poboacións e as ferramentas que existen para a súa protección
2. Viaxe a 2000 habitats de Galicia (primaria, ESO, bacharelato): o alumnado descubrirá os hábitats e especies protexidas máis importantes do territorio galego dentro da Unión Europea.
3. Actividade Maxia Natural (primaria, ESO, bacharelato): os centros escolares animarán os alumnos a elaborar en equipos composicións audiovisuais (vídeos, composicións fotográficas etc.), que reflicten a Maxia da Natureza Galega.
4. Concurso Voando no inverno (primaria, ESO e bacharelato). Visita a un observatorio ornitolóxico. Trátase de iniciar o alumnado no mundo da ornitoloxía galega incidindo sobre todo nas aves invernantes.

Saídas:

• Visita a espazos Rede Natura 2000
• Visita a observatorios ornitolóxicos
• Visitas a Parques Naturais

Recursos

• Materiais didácticos: unidades didácticas
  • Aves: primaria, secundaria.
  • Biodiversidade: primaria, secundaria.
  • Conservación: primaria, secundaria.
• Webs de referencia:
  • https://cmatv.xunta.gal/
  • https://galicianaturaleunica.xunta.gal/es

Criterios de avaliación da memoria final

Criterios xerais do Plan Proxecta+

1 .Creación dunha rede de traballo cooperativa na comunidade educativa entre alumnado, profesorado, familias e/ou institucións da contorna. Valorarase especialmente a participación activa do alumnado no desenvolvemento do proxecto (toma de decisións, realización do produto final etc).

2. Interdisciplinariedade (achegas desde distintos departamentos didácticos, disciplinas ou materias) e transferibilidade do proxecto.

3. Impacto e difusión do proxecto. É imprescindible incorporar na memoria, a través de ligazóns (páxinas web, blogs etc), evidencias gráficas e/ou documentais do traballo realizado que permitan constatar o desenvolvemento do proxecto.

Criterios específicos

4. Calidade e poder demostrativo

5. Innovación e creatividade

6. Importancia no eido da educación e divulgación ambiental

Ficha técnica

Institución:

• Vicepresidencia Segunda e Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Vivenda
  • Dirección Xeral de Patrimonio Natural

Ámbito: medio ambiente / desenvolvemento sustentable / cidadanía global
Definición: o programa consiste en desenvolver un proxecto que desenvolva a concienciación na sociedade actual do respecto e na protección dos animais domésticos, asentar valores fundamentais na tenza responsable de mascotas e análise crítica dos actos e das condutas non desexadas, como o abandono e o maltrato.que relacionado coa tenencia responsable dos animais domésticos e o seu benestar. Os centros promoverán a elaboración dun traballo en equipo non que terán que elaborar un proxecto onde se observe e desenvolva accións preventivas e curativas de fomento da saúde dos animais de compañía; difundir información e educar á pobloación sobre as prácticas adecuadas para a tenencia de animais nos ámbitos sanitario e ambiental. Tamén realizarán accións innovadoras de tenencia de animais nos diferentes contextos, e a difusión e divulgación de información sobre estes valores.

Vinculación cos ODS da Axenda 2030:

• ODS 15. Vida de ecosistemas terrestres
• ODS 5. Educación de calidade
• ODS 11. Cidades e comunidades sustentables

Temporización: curso completo
Alumnado ao que vai dirixido: infantil, primaria, secundaria, bacharelato, FP e centros de educación especial
Límite de centros participantes: 20

Límite de docentes participantes: 7, sempre e cando se especifique claramente cales son as súas tarefas no proxecto
Criterios de selección:

• Calidade do proxecto presentado.
• Proxecto demostrativo.
• Orixinalidade do proxecto e das técnicas ou estratexias empregadas na consecución de obxectivos.
• Implicación social na realización de accións e divulgación do proxecto.

Criterios de exclusión:

• Repetir o proxecto presentado en cursos anteriores.
• Non axustar o proxecto aos animais de compañía.
• Non indicar as achegas e programación de cada ámbito ou materia e docente ao proxecto

Responsable do programa:

Nome: Ana Quiroga Rodríguez
Departamento: Dirección Xeral de Patrimonio Natural
Teléfono: 981 547 209
Correo electrónico: ana.quiroga.rodriguez@xunta.es

Xustificación

O programa xurdiu das propias competencias da Dirección Xeral e da necesidade de traballar e educar na tenencia responsable de animais de compañía dende os centros escolares.

Obxectivos

• Comprender o concepto de animal doméstico ou de compañía.
• Coñecer as características dun animal doméstico.
• Identificar as necesidades básicas dun animal de compañía, facendo fincapé nas necesidades afectivas.
• Comprender o significado dun abandono e as consecuencias que supón.
• Descubrir o procedemento de adopción de animais.
• Concenciar os nenos/as sobre a protección do medio ambiente e o respecto aos dereitos dos animais.
• Loitar contra o abandono e o maltrato animal desde a sensibilidade e a educación na infancia.
• Fomentar o respecto cara aos animais domésticos.

Desenvolvemento das competencias clave

• Competencia en comunicación lingüística
• Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía
• Competencia dixital
• Competencia en aprender a aprender
• Competencias sociais e cívicas

Recursos

• Material didáctico:
  • Guía didáctica de actividades organizadas por grupos de idade (descarga o PDF).
• Webs de referencia: https://cmatv.xunta.gal/

Criterios de avaliación da memoria final

Criterios xerais do Plan Proxecta+

1 .Creación dunha rede de traballo cooperativa na comunidade educativa entre alumnado, profesorado, familias e/ou institucións da contorna. Valorarase especialmente a participación activa do alumnado no desenvolvemento do proxecto (toma de decisións, realización do produto final etc).

2. Interdisciplinariedade (achegas desde distintos departamentos didácticos, disciplinas ou materias) e transferibilidade do proxecto.

3. Impacto e difusión do proxecto. É imprescindible incorporar na memoria, a través de ligazóns (páxinas web, blogs etc), evidencias gráficas e/ou documentais do traballo realizado que permitan constatar o desenvolvemento do proxecto.

Criterios específicos

4. Calidade do proxecto

5. Innovación e creatividade

6. Difusión e divulgación do proxecto

Este portal pretende explicar contidos clave da LOMCE:

• Descrición da Lei, calendario de implantación e os posibles itinerarios e pasarelas para o alumnado.
• O currículo, cun espazo preferente adicado á integración das competencias clave nos actuais currículos.
• Avaliación, onde se indica o carácter formativo e de diagnose das probas externas a realizar ao finalizar as etapas educativas.
• Autonomía dos centros, adicado á importancia da xestión da dirección dos mesmos e a calidade educativa.
• Formación Profesional, con información sobre contidos teórico-prácticos dos novos ciclos en Formación Profesional Básica, Grao Medio e Grao Superior, itinerarios formativos e as pasarelas a outras ensinanzas do sistema educativo.
• Mediateca, na que pódese acceder a contidos audiovisuais relacionados con aspectos da actual Lei educativa.
• Comunidades Autónomas.
• Preguntas frecuentes.

No documento adxunto pódese descargar o folleto do fluxograma do proceso de atención temperá destinado a nenos/as de 0 a 6 anos con trastornos no desenvolvemento ou en situación de risco de padecelos, residentes na Comunidade Autónoma de Galicia.

A Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria acaba de presentar a Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020, un documento de traballo presentado ao Consello para a Convivencia Escolar da Comunidade Autónoma de Galicia o 24/04/15 co fin de ofrecer á comunidade educativa unhas pautas de traballo que promovan a adopción de boas prácticas no ámbito da convivencia escolar.

Pódese consultar o documento na seguinte ligazón.