A curva da pantasma  de  Fran Alonso

       A curva da pantasma ademais do título do libro é o título dun dos contos que o integran (outros son: A fuxida e morte de Xoel, A vinganza do móbil, A misteriosa caixa de mistos, O can do negacionista, O castigo hermafrodita, A vella da oficina bancaria, O submarinista de Palmeira, Os acosadores de Narón)
    Estamos diante de breves narracións que seguen a estrutura e o espírito das chamadas lendas urbanas e que, ao tempo, abordan temas de actualidade como o abuso do alcohol, os comportamentos machistas, os lumes forestais, o acoso escolar, as redes sociais, a exclusión, a posverdade... todo adobiado cun prebe de medo e misterio, moi acaído para este mes de Samaín e Defuntos.

    Hai historias que me dan medo. Si, teño medo; como non o vou ter? Pero non teño tanto medo do que se ve como do que non se ve. Do que, se cadra, non é certo. Pódese ter medo do que non é certo? Pódese ter medo da mentira? Eu téñoo...

...contáronme como foi o do rapaz que apareceu morto na estrada entre A Guarda e Baiona...
    Cando empezou todo o das picadas, o rapaz ese, que se chamaba Cristiano... mofábase de todo o que estaba a suceder e ocorréuselle a brillante idea de que el tamén podía facelo.
    Si, é un machista... un tipo sen cerebro, prehistórico, incapaz de pensar.
    Vale, pois ao tal Cristiano seica se lle ocorreu que el tamén podía emular o que estaba a suceder, así que conseguiu unha xiringa para dedicarse a ir ás festas e aos concertos a picar mulleres...
    Seica Cristiano picou varias mulleres.
   Unha vez en Vigo, nun dos concertos de Castrelos e outra vez en Tomiño, nunha verbena coa Panorama.
    Debía facelo rápido e non o pillaron.
   A rapaza de Tomiño viulle a cara, pero el fuxiu entre a xente...
   O caso é que o outro día, os amigos de Cristiano, que vive en Camposancos, propuxéronlle ir a Baiona, porque eran as festas da Anunciada e querían saír pola noite...
    Á altura de Oia, nunha curva moi pechada e perigosa que eles coñecían ben, viron un vehículo accidentado...
    Cristiano detívose e saíu a todo correr...
   Pero cando estaba a chegar ao coche, saíu do asento do condutor unha muller vestida de noiva que parecía unha pantasma.
   Disque Cristiano seguiu achegándose, sen poder evitalo, medoso e desconcertado, ata que cando estivo á súa altura,  se decatou de que a noiva levaba unha xiringa na man.
     O que sucedeu exactamente ninguén o sabe.
    O que conta o compañeiro de Cristiano que ía con el é iso, que viron a pantasma vestida de noiva que saíu do coche e que o seu amigo se achegou a ela.
    Di que a partir de entón xa non lembra nada máis.
   O caso é que de madrugada el chegou andando a Baiona, pálido coma a lúa, e o seu amigo Cristiano apareceu alí, morto na estrada, tirado sobre o asfalto e co corpo cuberto de picadas de xiringa...                                   

(pp. 11, 72-74)

      En 1992 a foto do músico Vedran Smailović (Saraievo, 1956), tocando o Adagio atribuído a Albinoni co seu violonchelo entre os cascallos da biblioteca de Saraievo dou a volta ao mundo;

era a súa particular homenaxe ás 22 persoas que foron asasinadas cando facían cola para recibir pan en maio dese mesmo ano.   Elas e o propio edificio da biblioteca foron unhas vítimas máis do conflito dos Balcáns. Ironicamente moitos dos autores do acto vandálico de destrución da biblioteca eran habituais usuarios dela, o mesmo responsable de ordenar a súa destrución fora profesor de literatura da Universidade de Saraievo e amaba a poesía de Shakespeare.
    Para non esquecer ese masacre cultural e reivindicar o papel das bibliotecas como salvagardas da cultura humana, instaurose, dende o ano 1997, a data do 24 de outubro como o Día Internacional das Bibliotecas.
    O perseguimento que chega incluso a destrución física dos soportes materiais e humanos do coñecemento (a queima de libros ou a aniquilación de significados persoeiros do mundo cultural, por exemplo) é unha desgraciada constante histórica.
    Mentres tecleamos estas liñas algúns lugares do noso planeta, de xeito especial aqueles que viven  a cotiandade da extrema violencia (Ucraína, Próximo e Medio Oriente, Etiopía...) están a sufrir unha espoliación cultural que os empobrece e nos empobrece porque no mundo globalizado que vivimos nada nos pode ser alleo.
    Quixeramos contradecir ao comediógrafo latino Plauto que na Asinaria (acto II, escena IV v.  89) escribiu: “Lupus est homo homini” mais a contumaz realidade obríganos a darlle a razón.

Vedran Smailović tocando o violonchelo nas ruínas da biblioteca de Saraievo. Foto de Mikhail Evstafiev

    Din que a música amansa as feras. Nesta nova Xornada Internacional das Bibliotecas, tezamos redes para que os acordes do violonchelo de Vedran Smailović  e de todos os instrumentos musicais do mundo amansen á fera que levamos dentro, eliminando o afán destrutor da cultura en todas as súas formas e  que non teñamos que vivir nas tebras da ignorancia, magnífico caldo de cultivo da irracionalidade, o rancor e o fanatismo.

    O lema deste ano para o Día das Bibliotecas, "Tecendo Comunidades", pretende destacar o papel fundamental que desempeñamos as bibliotecas na construción de lazos fortes dentro das nosas comunidades. As bibliotecas somos centros de conexión e aprendizaxe, onde as historias, as experiencias e os coñecementos son os fíos que unen aos cidadáns.
    As bibliotecas non somos só lugares cheos de libros: somos corazóns palpitantes dentro das nosas comunidades, somos espazos de encontro e diálogo. O Día das Bibliotecas pon en valor o traballo que realizamos todas as bibliotecas españolas, de todas as tipoloxías (públicas, escolares, universitarias, especializadas e nacionais/rexionais), para conectar aos nosos usuarios, crear redes de apoio e colaboración, fomentar a participación e o diálogo cidadán, facer accesible a cultura e o coñecemento a toda a poboación, independentemente da súa idade, xénero, raza ou lugar de residencia.
    Imaxinamos as bibliotecas como uns teares onde se ganduxan relacións e coñecementos, onde se anuda o sentido de pertenza. "Tecendo Comunidades" salienta esta importante función social das bibliotecas, que dan forma á nosa comprensión colectiva, facilitan o intercambio de ideas diferentes e proporcionan un espazo seguro para o crecemento persoal e colectivo. Cada visita, cada lectura, cada conversación, achega o seu fío único a este tecido comunitario. A través destes intercambios e conexións, as nosas diferenzas e similitudes únense, mostrando a diversidade e riqueza das nosas comunidades.

(da presentación oficial deste Día: https://www.culturaydeporte.gob.es/cultura/areas/bibliotecas/mc/dia-bibliotecas-2023/presentacion.html

O pasado martes, 17 de outubro, a climatoloxía adversa non foi quen de impedir a nosa primeira, neste curso, xuntanza oficial do club de lectura de adultos.
A sesión, duns noventa minutos, dividiuse en dúas partes.
Na principal abordamos distintos aspectos de A muller xabaril: contextualización da novela dentro da obra e das lembranzas da autora; visionado dunha entrevista con Fina Casalderrey; tratamento non tanto da muller concreta Adelina Franco como da muller en xeral vítima do desprezo, o maltrato, a incomprensión ou os aldraxes; o papel da familia da protagonista e das circunstancias históricas vividas; o comportamento de Ramiro; o maxistral uso do xénero epistolográfico no desenvolvemento da estrutura narrativa; a dosificación da información que permite manter a intriga e o interese do lector ata o final; os temas da violencia, o escarnio ou o idadismo; o rexeitamento social ao que resulta diferente e/ou rompe os moldes estabelecidos; o papel da lectura, da formación, da cultura (por algo A Muller Xabaril levaba ao lombo un saco con libros, entre outras pertenzas).
Na última parte presentamos e discutimos distintas propostas de próximas lecturas: a do vindeiro mes será, aproveitando a visita da autora ao noso centro, O ano das mazás (vivencias do pai da escritora nos tempos da posguerra: maltrato infantil na escola, nais solteiras, relixión evanxélica, estraperlo, privacións e fame). Outras suxestións lectoras correspóndense con O estranxeiro de Alex Alonso (un surrealista asasinato da pábulo a unha humorística e mordaz crítica á sociedade actual, aos seus principios e valores e á volubilidade da xustiza); Coa man esquerda de Xabier Quiroga (un escritor recibe un curioso manuscrito no que un ancián conta arrepiantes sucesos vividos cando era neno e que lle deixarán fonda pegada) ou Unha saca da patacas de Francisco Coimbra (onde se xoga coa ambivalencia semántica do termo “pataca”: tubérculo e moeda, cun destacado protagonismo da lingua mais tamén cunha crítica social encarnada no luxo de Macau sostido co traballo precario das distintas profesións que fan posíbel o ouropel dese luxo)
Vémonos o vindeiro mes!