O 24 de outubro é tamén a xornada conmemorativa das bibliotecas escolares.

O pregón deste ano foi redactado polo escritor Patxi Zubizarreta e a ilustradora Laia Giménez Buenaventura (Premio Lazarillo 2024 na modalidade de álbum ilustrado) realizou o cartel.

A continuación reproducimos ambos os dous:

Estreamos biblioteca!

     Sempre pensei que tivera unha infancia sen biblioteca, aínda que, pensándoo mellor, quizais vivía rodeado delas: cada fósil que atopabamos na montaña falábanos de tempos afastados, de peixes que nadaran por onde eu camiñaba; as pedras raras que identificaba con restos de meteoritos transportábanme a galaxias remotas; os esqueletos das covas lembrábanme aos osos que hibernaron nelas; ata os aneis das árbores eran verdadeiras bibliotecas, testemuñas de secas e doutros fenómenos extremos. Pero especialmente gustábanme os contos, as lendas ou as cancións que escoitaba ás miñas avoas e avós: a través das súas emocións, das súas penas e alegrías transmitíannos toda unha sabedoría oral. Talvez por iso dise que cando morre unha persoa maior péchase unha biblioteca.
    Sempre pensei que no meu pobo natal (Ordizia, Guipúscoa) non tivera biblioteca, mais  equivocábame: crecín rodeado de fósiles, supostos restos de meteoritos, esqueletos, aneis arbóreos e, sobre todo, do eco e das voces dos nosos devanceiros, toda unha enciclopedia de humanidade e de natureza. Logo chegaron os libros, cada un como unha xanela e un resumo do mundo, como unha biblioteca xibarizada.
    Se un libro é un xardín que levamos no peto, as bibliotecas convertéronse nos meus oasis particulares, nelas atopei o meu hábitat natural. Agora son consciente de que a miña vida estivo moi ligada a elas; de feito, case a diario refúxiome na Casa de Cultura Ignacio Aldecoa de Vitoria-Gasteiz e, a miúdo, as bibliotecas escolares son o marco dos nosos encontros literarios. Aínda que tamén teño que recoñecer que me deron algún que outro desgusto, como cando me comunicaron que se queimou a escola de Oronoz-Mugairi, ao norte de Navarra. Desde alí fixeron un chamamento para doar libros e, entre todos, reconstruír a súa biblioteca calcinada. Enviei encantado uns cantos exemplares, pero outra petición veu sumarse ao meu pequeno consolo: «Escribiríasnos un conto?», suxeríronme os escolares.
    En realidade, estaba a descubrir outra particularidade da escola porque, cada curso, as nenas e os nenos do centro redactaban un conto —para os máis pequenos escribir é sinónimo de debuxar—, e logo encadernábano cun papel dun gramaxe especial, nunha edición tan imperfecta como única. Na pequena escola todos os anos creaban un libro que logo levaban por quendas á casa para mostralo orgullosos ás súas familias. Esa obra singular máis adiante formaba parte da súa propia biblioteca escolar, un lugar de encontro e de participación dirixido por bibliotecarias intrépidas, dotadas dun espírito e un entusiasmo que comparto e reivindico. De maneira que aquel curso tamén resultou memorable porque, baseado no breve texto que lles enviei —Marabara, maraberi—, o álbum tivo unha tirada maior que consistíu en dous exemplares: un, como de costume, está dispoñible na biblioteca e o outro…, o outro o atesouro eu.
    Aínda que é certo que cada libro garda dentro unha biblioteca, tamén as escolas actuais son un pequeno compendio do mundo, repleto de fósiles, meteoritos, esqueletos, bosques, e cada vez de máis ecos e de máis voces. Sen ir máis lonxe, na escola Urdaneta do meu pobo natal hoxe en día cóntanse máis de vinte orixes entre as familias do alumnado e, ademais do éuscaro e do castelán, escóitanse máis dunha trintena de idiomas: árabe, chinés, edo, romanés, urdu… Tamén desde alí propuxéronme escribir un conto: Munduketariak —algo así como Mundonautas, como os mosqueteiros do mundo…
    Gozo cando viaxo sen saír das bibliotecas escolares, cando Aitor, Areesha, Harmony, Lucía, Ping-Ping ou Sekou me contan as súas vidas e os seus soños. Afortunadamente, a eles non lles falta a biblioteca e, ademais, cada vez que unha nena nova, cada vez que un neno novo vén a unha escola, estreamos biblioteca!

Patxi Zubizarreta

Créditos: https://www.amigosdellibro.com/actividades

Feliz día da Biblioteca Escolar!

     O lema deste ano, "Por un futuro sostible", pretende destacar o papel fundamental que desempeñamos todas as bibliotecas na consecución dos Obxectivos de Desenvolvemento Sostible da Axenda 2030.
    A través das nosas coleccións, servizos e actividades con usuarios, as bibliotecas contribuímos a construír unha sociedade cada vez mellor informada, máis igualitaria, solidaria e xusta, plenamente consciente da necesidade de levar un modo de vida sostible como compromiso coas xeracións futuras.
    Máis aló dos ODS relacionados coa Cultura e o Coñecemento aos que claramente contribuímos as bibliotecas, tamén fomentamos: a educación de calidade, a igualdade de xénero, a consolidación de institucións máis democráticas, a difusión de información veraz, a redución da pobreza, o coidado do medio ambiente…
    No relacionado con esta perspectiva ambiental, cada vez máis as bibliotecas estamos a adoptar prácticas sostibles para reducir a nosa pegada ecolóxica, como a implementación de edificios enerxeticamente eficientes e programas de reciclaxe. Ademais, educamos ás nosas comunidades de usuarios na importancia do coidado do medio ambiente a través de numerosos obradoiros, conferencias e recursos educativos. Este traballo apoia as iniciativas europeas e nacionais para unha economía máis verde e sostible, como o Pacto Verde Europeo e a Estratexia Española de Economía Circular.
    Como institucións democráticas, as bibliotecas somos espazos accesibles abertos á participación da cidadanía, que busca nelas un lugar de encontro, de intercambio de opinións e coñecemento, de posta en marcha de novas ideas e proxectos, sendo especialmente relevantes en zonas rurais e/ou pouco poboadas.
    Igualmente, as bibliotecas contribuímos á redución da fenda dixital, proporcionando acceso ás novas tecnoloxías e formación en competencias dixitais para persoas de todas as idades e contextos, en liña coa Estratexia España Dixital 2026 e os obxectivos da Década Dixital de Europa.

(da presentación oficial deste Día: https://www.cultura.gob.es/cultura/areas/bibliotecas/mc/dia-bibliotecas-2024/presentacion.html)

Textos de sete narradoras galegas para celebrar lendo esta IX edición do Día das Escritoras (preme na imaxe para acceder)

O Noso Patrimonio Cultural Na Galiza, a lingua galega é moito máis que un mero medio de comunicación; é o pulso vivo do noso patrimonio cultural. Durante a Idade Media, foi na nosa lingua que se escribiu a literatura máis destacada da Península Ibérica, estenténdose polo mundo baixo o nome de Portugués. Como sabiamente afirmaba Castelao, "a nosa lingua é extensa e útil porque con distintas variantes falase en distintos lugares de distintos continentes". Grazas a ela podemos comunicarnos con mais de 250 millons de persoas. É pois un espello da nosa historia, tradicións e identidade como pobo.

Con todo, estamos a testemuñar un preocupante declive da nosa lingua. Non podemos pechar os ollos ou ver para outro lado. No noso centro de ensino, como en muitos outros de ámbitos urbanos, por exemplo, apenas se emprega entre o alumnado nos corredores e fóra das aulas de algunhas materias. E as autoridades educativas do goberno galego prohiben que materias de ambito cientifico como as Matemáticas, a Tecnoloxía ou a Física e Química sexan impartidas en galego, desprazando inxustamente a nosa língua a ambitos punteiros no campo da investigación. Esta situación non só representa unha perda para os individuos, para sua formación, senón tamén para toda a comunidade galega. Os estudos estatísticos poñen de maifesto que a prcentaxes de menores de 15 anos que falan galego diminúe co paso dos anos e o profesorado advírteo nas aulas.

Nunha data tan emblemática como o 17 de maio, é imperativo que como comunidade educativa do Instituto San Paio reafirmemos o noso compromiso coa lingua do noso país. Ao facelo, estamos a render homenaxe ás ducias de xeracións de galegos e galegas que, a pesar de tempos de represión e longas noites de pedra, souberon erguerse firmes na defensa da nosa lingua, que equivale a defender a nosa propia identidade.

Non queremos converter-nos, como advertía Celso Emilio, en "patufos desligados, pequenos mequetrefes sen raíces que, ao poñer a garavata, xa non saben erguerse coa fe dos devanceiros". Ansiamos preservar a riqueza da nosa fala, o legado dos nosos antepasados, os labregos da linguaxe que nos legaron unha herencia que debemos protexer e transmitir ás futuras xeracións.

Por todo isto, é fundamental que todas e todos nós, desde as autoridades políticas até as familias, profesorado e estudantes, unamos esforzos para deter o declive da nosa lingua. Que cada 17 de maio sexa un recordatorio de que a lingua galega é o noso maior tesouro, e que debemos velar pola súa preservación como un deber para con nós mesmos e as xeracións futuras.

Falemos galego, na casa, na rúa e na escola.

Asinado,

A comunidade educativa do Instituto San Paio

 Fai clic para avanzar