O mes de abril ferve nas bibliotecas escolares cunha gran variedade de actividades arredor do libro e a lectura.
Imaxe de Cristina Novoa
Velaquí algúns exemplos:
Esteas cómodo na casa
ou atravesando veloz as fronteiras cara unha nova terra
e unha lingua estraña, as historias e poemas
perténcente.
(Margarita Engle)
Como en anos anteriores, o IBBY (International board on books for young people) chama á conmemoración do Día do Libro Infantil o 2 de abril, data de nacemento de Hans Christian Andersen. O obxectivo é promocionar os bos libros infantís e xuvenís e a lectura entre os máis novos.
A sección patrocinadora deste ano é EEUU que difunde a mensaxe de Margarita Engle, lustrada por Roger Mello: A música das palabras.
GÁLIX, Asociación do Libro Infantil e Xuvenil, facilítanos a tradución ao galego de María Canosa.
A terra tanto xira
pola parte de diante
como pola parte de atrás
e sempre no mesmo sentido
Celso Fernández Sanmartín. Libro para a casa dos avós de Noelia de Alperiz
Nun curso de Xeografías Lectoras e tempos confusos, cómpre viaxar polas métaforas das imaxes e as palabras, asolagar as nosas bibliotecas de poesía, buscar acubillo en versos reparadores, descubrir a poética do máis pequeno e próximo...
Imaxe do IES San Paio (Tui-Pontevedra)
Recursos:
O Día Internacional da Muller 2021 reivindica os dereitos das mulleres baixo o lema: “Mulleres líderes: Por un futuro igualitario no mundo da Covid-19”, celebra os enormes esforzos realizados por mulleres e nenas de todo o mundo á hora de definir un futuro máis igualitario e a recuperación ante a pandemia de Covid-19, e resalta as deficiencias que persisten. A campaña da ONU pretende mobilizar a todas as persoas, incidindo en que coa participación e o liderado plenos e efectivos das mulleres en todos os ámbitos da vida conséguese o progreso para todo o mundo.
A Axenda 2030 marca como obxectivo número 5: Lograr a igualdade entre os xéneros e empoderar a todas as mulleres e nenas. As bibliotecas deben apoiar a igualdade de xéneros e ofrecer lugares, e actividades, de encontro e empoderamento.
As bibliotecas escolares de Galicia traballan, todo o curso, en prol dunha igualdade efectiva na nosa sociedade, formando cidadanía crítica. Arredor desta data promoven actividades coa lectura, o cine, a radio, a publicidade, a busca e tratamento da información ...
Actividades nas bibliotecas escolares galegas:
HORA DE LER dá nome ao programa da administración pública galega para o fomento da lectura no contexto educativo, e foi este o termo que escolleron os centros para ese "tempo para a lectura" contemplado na normativa curricular desde 2007. Pero xa antes, concretamente a partir dos primeiros encontros do Plan de mellora de bibliotecas escolares en 2006, comezara a difundirse a iniciativa exitosa nun centro de A Coruña, o CEIP Emilia Pardo Bazán, que viña empregando a fórmula da "lectura silenciosa sostida", procedente das escolas anglosaxonas. A inclusión do tempo para a lectura en primaria (30'diarios) e a elaboración dos Proxectos lectores de centro axudou a espallar esta iniciativa, que hoxe se leva a cabo en practicamente todos os centros de Galicia.
Desta forma, Galicia, leva xa tempo poñendo en práctica unha das recomendacións do Grupo de expertos de alto nivel sobre alfabetización que a Unión Europea deu a coñecer en 2012: "Reservar un tempo suficiente para a aprendizaxe da lectura a para as actividades de libre lectura, permitindo que os alumnos elixan os seus materiais de lectura e establezan o seu propio ritmo de lectura".
Cantarte hei, Galicia,
teus dulces cantares,
que así mo pediron
na veira do mare.
Cantarte hei, Galicia,
na lengua gallega,
consolo dos males,
alivio das penas.
("Cantares gallegos")
Imaxe do CEIP Milladoiro (Malpica de Bergantiños-A Coruña)
O 24 de febreiro está recollido no Calendario do Libro e a Lectura, publicado pola Consellería de Cultura, Educación e Universidad, como o aniversario do nacemento de Rosalía de Castro. Cada ano son máis as institucións que se suman á celebración do DÍA DE ROSALÍA, entre elas as bibliotecas escolares promovendo actividades que achegan ao alumnado a súa vida e obra. Traballos de investigación, lecturas compartidas, roteiros, actividades plásticas e creativas, programas de radio, proxectos multimedia... son algunhas das propostas que nestes días salientan a modernidade e actualidade do seu pensamento.
A Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega convida neste 2021, baixo o lema Teus doces cantares, a celebrar este día co agasallo dun libro en galego e unha flor ás amizades e persoas queridas. Publica un manifesto na voz de Anna R. Figueiredo e propón múltiples actividades ás que se poden sumar os centros educativos. Unha proposta para traballar o compromiso da nosa poeta a través dos seus doces cantares.
As nosas bibliotecas programan múltiples actividades: programas de radio, roteiros, vídeos, concursos, xogos, recitados interxeracionais en varias linguas...
Actividades nas bibliotecas escolares:
Webquest "Descubrindo a Rosalía", Pasapalabra, Rosalía no Camiño
No ano 2013 a ONU aprobou a declaración da UNESCO do Día Mundial da Radio. Proponse a data do 13 de febreiro por ser a da creación da Radio Nacións Unidas no ano 1946. "Os obxectivos da xornada son concienciar ao público e aos medios de comunicación acerca da importancia da radio; alentar aos encargados de tomar decisións a crear e ofrecer acceso á información a través da radio; así como mellorar as redes e a cooperación internacional entre os organismos de radiodifusión."
Este ano, o décimo Día Mundial da Radio celébrase co lema: "Novo mundo, nova radio", convidando a reflexionar sobre o su servicio para, entre moitas outras accións, combatir a desinformación e axudar a responder ás necesidades das comunidades e as sociedades. Un lema en sintonia co traballo das bibliotecas escolares adscritas ao programa Radio na biblio nos tempos estraños que nos toca enfrontar.
Animamos aos 109 centros do programa Radio na Biblio a celebrar esta xornada, combatindo a desinformación dende as súas emisoras, continuando coa marabillosa labor de alfabetización mediática informacional que están a facer co seu alumnado e comunidades educativas.
Imaxe de "Ceibe Radio", a emisora da biblioteca do CEIP A Lama (Pontevedra)
Actividades nas bibliotecas escolares galegas:
Cada 30 de xaneiro, coincidindo co día do nacemento de Castelao, celébrase o Día da Ilustración. Esta é unha iniciativa da Consellería de Cultura, Educación e Universidade en colaboración coa Asociación de Profesionais da Ilustración. Unha data que serve para reivindicar o papel dos profesionais do mundo da ilustración homenaxeando a un ilustrador ou ilustradora histórico galego. Este ano a protagonista é Lolita Díaz Baliño "... unha pioneira artista multidisciplinar que desafiou as convencións sociais da época."
Unha ocasión para traballar e reivindicar desde as bibliotecas escolares a historia da ilustración galega que non deixa de ser memoria do noso país. Para achegarnos ao valor propio das imaxes máis aló dun complemento da escrita.
Tamén, unha oportunidade para poñer en valor o traballo do ilustrador Manel Cráneo autor do cartel deste ano, unha poderosa imaxe da que seguro teremos moitas e variadas lecturas: estéticas, literarias, históricas, mitolóxicas ... ao tempo que viaxamos polas xeografías da ilustración.
Nesta data, desde a Asesoría de bibliotecas escolares queremos poñer en valor o traballo dos ilustradores e ilustradoras ao longo de 13 anos de creación e de colaboración na edición dos carteis anuais para as bibliotecas escolares galegas, que iniciáramos en 2008 , e, de paso, celebrarmos estas fermosas imaxes a prol da lectura que fomos quen, entre todos, de poñer nos muros dos centros educativos. Imaxes que xurden dun coidado proceso de creación a partir do lema proposto. Imaxes que son testemuña gráfica da evolución das bibliotecas escolares galegas.
Ilustradores e ilustradoras dos carteis anuais:
Enfrontamos o segundo trimestre dun curso cheo de incerteza no que as bibliotecas escolares galegas deron apuntalado actividades sistematizadas e a participación e colaboración da comunidade educativa.
É o caso da implicación das familias, esas que estiveron aí durante o cese da actividade presencial e que continúan agora, presencial ou virtualmente, coas súas lecturas, colaboracións, participando nos proxectos, na radio, nos clubs de lectura...
Os bos resultados desta vinculación levaron aos centros a buscar a situación máis axeitada para seguir procurando a súa complicidade e implicación nas propostas e actividades da biblioteca escolar.
Imaxe da biblioteca do CRA de Culleredo (A Coruña)
Participación das familias nas bibliotecas escolares galegas:
Ao inicio deste curso, o traballo das bibliotecas escolares semellaba, máis que nunca, unha tarefa de difícil desempeño. Rematando xa o primeiro trimeste, as evidencias son que , aos poucos, as actividades sistematizadas van retornando.
E así ocurre co Voluntariado na biblioteca escolar, unha das iniciativas do programa Bibliotecas Escolares Solidarias. Un curso máis os voluntarios e voluntarias, tanto de primaria como de secundaria, comprométense a realizar unha serie de tarefas en relación coa biblioteca. Axustándose aos protocolos que a situación sanitaria esixe, editan vídeotitoriais que explican as novas normas, a formación de usuarios, o funcionamento das mochilas viaxeiras; realizan os préstamos nas súas aulas, desenvolven actividades de fomento da lectura, obradoiros creativos, programas de radio...
A pesar da situación, e máis que nunca, este programa continúa favorecendo actitudes de colaboración e solidariedade, colaborando na formación dunha cidadanía crítica e comprometida.
Na imaxe, voluntario preparando unha mochila viaxeira na biblioteca do CEP Brea Segade (Taragoña-Rianxo)
Actividades de voluntariado nas bibliotecas escolares galegas:
Os pasados 19, 20 e 21 de novembro de 2020 celebrouse, no Palacio de Congresos de Santiago de Compostela, o Encontro de Bibliotecas Escolares de Galicia 2020 na rede. Cun formato telemático, debido a situación sanitaria, desenvolvéronse conferencias plenarias e tres itinerarios formativos: Biblioteca Escolar, Xeografías Lectoras e Biblioteca Escolar Fronte á Adversidade.
No enlace que adxuntamos a redeBE podedes acceder aos vídeos das presentacións e aos materiais aportados polos poñentes.
 |
Xeografías lectoras na biblioteca escolar Asesoría de bibliotecas escolares |
 |
As bibliotecas creativas e a diferenciación curricular Diego Rúa Romero - CEIP Canosa-Rus (Coristanco-A Coruña) |
 |
Julián Ferrer, Mª Jesús Santamariña e Mª Carmen Suárez IES Francisco Aguiar (Betanzos-A Coruña) |
 |
Diego A. López Rodríguez - CEIP Emilia Pardo Bazán (A Coruña) |
 |
Biblioteca creativa: removendo conciencias Miriam Area Rodríguez - CEIP P. da Torre-Cela (Bueu-Pontevedra) |
 |
Xeografías lectoras: atlas de lugares imaxinarios Mª Carmen Rubio Piñeiro - CEIP Saco e Arce (Toén-Ourense) |
