Bibliotecas escolares

(Premer e seleccionar esta reportaxe)

 

O día 2 de maio, no programa da TVG A Revista, emitiuse esta reportaxe sobre dúas bibliotecas escolares singulares, que responden a dúas concepcións distintas, con funcionalidades tamén distintas. Por unha banda, a biblioteca histórica do IES Xelmírez I, de Santiago de Compostela, e pola outra, a biblioteca do IES Manuel Antonio, de Vigo, unha biblioteca que responde ao actual modelo impulsado desde a Consellería de Educación, a través do Plan de mellora de bibliotecas escolares, no que está integrada desde o curso 2007/2008. A celebración do Día do Libro, o pasado 23 de abril, mereceu a atención da "Galega", que emitiu estas reportaxes relacionadas coas bibliotecas: 1 - 2

Este CADERNO INFORMATIVO 2010/2011 reúne diversas informacións relacionadas coas bibliotecas escolares galegas e os programas e iniciativas da Consellería de Educación para a renovación destas bibliotecas e o fomento da lectura nos centros de ensino.

- Plan de mellora de bibliotecas escolares

- Programa HORA DE LER

Contén, así mesmo,  bibliografía e recursos electrónicos diversos.

Quentando motores.... o vindeiro 7 e 8 de abril reunirase en Santiago de Compostela o profesorado responsable das bibliotecas  integradas actualmente no Plan de mellora de bibliotecas escolares, un programa da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria, iniciado en 2005, e que inclúe neste curso un total de 374 centros públicos de distintos niveis educativos.

Será ocasión para profundizar no modelo da biblioteca escolar que se está a estender, como centro de recursos de lectura, información e aprendizaxe. Incidirase nos instrumentos que Internet pon a disposición das bibliotecas para o exercicio das súas funcións e facilitar a formación da competencia informacional do alumnado, e falarase de lectura e de poesía: cine e banda deseñanda centrarán as experiencias dos centros, que se presentarán en mesas simultáneas. Tamén será oportunidade para o encontro entre os membros dun colectivo que están a facer realidade as pequenas utopías que son todas e cada unha das bibliotecas escolares galegas.

Programa

Arredor do 8 de marzo, unha das datas claves no calendario civil para a formación dos cidadáns, que son, os rapaces e rapazas do país, as bibliotecas escolares ofrecen oportunidades de aprendizaxe diferenciadas, nas que se aúna lectura e investigación, valores e sensibilidade, convicción e desexos de xustiza e de igualdade. A título de exemplo, algunhas destas actividades das que nos foi chegando noticia:

• IES Lamas de Castelo (Carnota, A Coruña): "Feito polas mulleres" - Día da Muller Traballadora 2011
• IES San Paio (Tui, Pontevedra): Pegadas de muller - Liña de tempo das escritoras Premio Nobel
• CEIP Milladoiro (Malpica, A Coruña): Mulleres na historia de Galicia (webquest)
• IES Sánchez Cantón (Pontevedra): Somos máis que caras ( varias propostas e traballos do alumnado TIC na Biblioteca)

Xa está publicada no BOE  a Resolución do "concurso nacional de buenas prácticas para la dinamización e innovación de las bibliotecas de los centros escolares para el año 2010", que tan boas noticias trae para Galicia, cos súas 8 bibliotecas galardoadas. Parabéns novamente ás comunidades educativas do CRA Mestra Clara Torres (Tui), CPI Tino Grandío (Guntín), CEIP de Cervo, CEIP Os Muíños (Muxía), CEIP Quintela (Moaña), IES de Monterroso, IES de Fene e IES Manuel Antonio (Vigo).

+ Información

O 15 de decembro trouxo boas noticias ao colectivo das Bibliotecas Escolares Galegas. O Ministerio de Educación comunicaba as decisión do Xurado do Concurso Nacional de boas prácticas para a dinamización das bibliotecas dos centros escolares, 2010. Na relación de centros recoñecidos con estes premios podíanse contar ata 8 centros galegos. Recoñecese, un ano máis, o esforzo que están a facer as nosas comunidades educativas por transformar as súas bibliotecas en espazos de aprendizaxe e de convicencia arredor da lectura e os recursos culturais. Ponse de manifesto, á súa vez, que as actuacións impulsadas desde a Consellería de Educación e Ordenación Universitaria, a través dos seus programas ("Hora de ler" para o fomento da lectura, e o Plan de mellora de bibliotecas escolares iniciao no curso 2005/2006) están a dar bos resultados. Parabéns a todos os centros premiados, moi especialmente, ao profesorado que pon en pé, día a día, hora a hora, estas "pequenas utopías" que son as bibliotecas escolares:

Modalidade A (Centros de infantil, primiaria, educación especial e EPA):

Grazas ao Equipo Tics-Biblioteca do IES Sánchez Cantón, de Pontevedra (un dos centros que levan tempo integrando de forma admirable as tecnoloxías da comunicación e da información en toda a actividade xenerada ou apoiada desde a biblioteca escolar), temos acceso a unha presentación sobre o papel das bibliotecas escolares nos centros educativos, e as súas posibilidades. A partir dos carteis que a consellería publicou nos tres últimos anos, co gallo do mes de outubro, mes da biblioteca escolar, con ilustracións de Manuel Lariño, Miguelanxo Prado e Mariña Seoane, respectivamente, a compañeira Charo Sánchez, co resto do seu equipo, ofrécenos esta atractiva ferramenta sobre as oportunidades da biblioteca escolar. Porque hai unha ducia de motivos para que as bibliotecas escolares sexan, dunha vez por todas, contempladas como eses recursos imprescindibles para un ensino de calidade na sociedade actual. Grazas por compartilo!

No Portal Educativo aparece hoxe publicada información relativa ao estudo estatístico que se vai levar a cabo en todas as comunidades autónomas, Galicia incluída, sobre a situación actual das bibliotecas escolares. O estudo está incluído no Plan Estatístico Nacional. Esta información fíxose chegar tamén a todos os centros implicados, vía correo electrónico. Deberán cubrir o formulario pertinente todos os centros de titularidade pública ou privada que impartan durante o curso 2010/2011 algunha das seguintes ensinanzas: Educación Primaria, Educación Especial (específica), Educación Secundaria Obrigatoria, Bacharelato (reximes ordinario, adulto presencial e a distancia), Ciclos Formativos de F.P. de Grao Medio e/ou Grao Superior, Programas de Cualificación Profesional Inicial, e enisnanzas de sistemas educativos estranxeiros impartidas en centros autorizados polas Administracións Educativas.

Para a recollida de información os centros deberán acceder a un formulario vía web. Toda a información está recollida na carta do Director Xeral de Centros e Recursos Humanos, nas instrucións e no manual metodolóxico. O prazo para cubrir o formulario remata o día 15 de novembro.

ACCESO A TODA A INFORMACIÓN

Cuestionario actualizado para a análise da situación da biblioteca escolar do centro. É unha ferramenta útil para descubrir o papel que a bibliote está a xogar na dinámica pedágoxica e cultural da vida do centro.

CUESTIONARIO

Seguindo a dinámica iniciada en 2008, a Consellería de Educación difunde un cartel a comezos de outubro (que chegará aos centros nestes días), co fin de lembrar as posibilidades da biblioteca escolar, e apoiar a visibilidade do traballo que o profesorado dos centros vén realizando para facer útiles estes importantes recursos educativos. Manuel Lariño e Miguelanxo Prado puxeran imaxe aos carteis anteriores. Nesta ocasión é Marina Seoane quen aceptou o reto de ilustrar o lema proposto, unha ilustradora nacida en Madrid pero asentada xa hai tempo en Galicia, membro de AGPI (Asociación Galega de Profesionais da Ilustración). Pódese acceder ao seu blogue e coñecer algo máis da súa obra.

A biblioteca escolar, entendida como un espazo educativo pleno de oportunidades para a formación persoal e académica, pleno de posibilidades para a actuación docente; un lugar no que soñar e viaxar, un lugar presencial dende o que achegarse a mundos virtuais. Esa capacidade de estar presente no centro é a que facilita o achegamento de toda a comunidade educativa aos recursos, a que fai posible o encontro entre iguais pero tamén entre persoas distintas. Un lugar para o traballo, para o desenvolvemento desas competencias básicas indispensables para a vida persoal, académica e social. Un espazo, tamén, para a búsqueda e o achádego, para facerse preguntas e atopar respostas.   CARTEL

Un ano máis, a IASL (International Association of School Librarianship) difunde un cartel e un lema para poñer en valor, no mes de outubro dunha forma intensiva, as bibliotecas escolares. Nesta ocasión, o lema (de tradución complexa) fai fincapé nos recursos que as bibliotecas escolares proporcionan ao alumnado e ao profesorado nese difícil asunto da adaptabilidade, da capacidade de enfrontar novos desafíos, novos retos; de enfrontar con éxito a diversidade individual e a pluralidade e complexidade que as aulas presentan.

As bibliotecas escolares o teñen todo: libros en formatos e soportes diferentes, para cubrir os intereses de lectores tamén diferentes, por idade, capacidade, situación social, afectiva, económica; materiais informativos para as distintas áreas e materias; xogos educativos; ficción e información; materiais impresos e materiais electrónicos; unha colección diversificada e axeitada ao alumnado do centro, pero tamén útil para as familias e o profesorado, cada quen no seu labor e na súa función para cos rapaces e rapazas. As bibliotecas escolares dispoñen dun material único para que cada quen atope un espazo persoal de crecemento: os textos literarios de calidade, os álbumes, as novelas gráficas, os clásicos, os contos tradicionais, a poesía, os textos teatrais, a música, o cine... 

CARTEL IASL

Os días 29 e 30 de outubro celebraranse en Santiago de Compostela (Palacio de Congresos) os III Encontros de Bibliotecas Escolares de Galicia. O lema desta cita será VARIACIÓNS SOBRE A LECTURA, e será unha oportunidade para a difusión de experiencias que se están a levar a cabo en centros escolares galegos (algún tamén de fóra de Galicia), arredor desta cuestión (a lectura),  que aúna tantas vontades e merece tanta atención en tempos de mudanzas tecnolóxicas e, ao dicir de algúns expertos, de paradigma na cultura escrita e na forma de ler e de escribir. Será un punto de encontro do gran colectivo galego das bibliotecas escolares para seguir ampliando as posibilidades de colaboración. O prazo de inscrición remata o 24 de setembro.  Pre-programa

Publicouse no día de hoxe (15 de xullo de 2010), no Portal Educativo da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria, a resolución provisional da convocatoria do Plan de mellora de bibliotecas escolares, segundo orde de 23 de abril de 2010 (DOG 7/05/10), coa relación de centros que se incorporan a este programa para o curso 2010/2011.

Acceso á publicación no Portal Educativo

Recentemente coñeceuse o resultado a nivel estatal da avaliación diagnóstica dos nenos e nenas de 4º de primaria. En relación á competencia lingüística constatábase a influencia dalgunhas variables nos bos resultados neste ámbito: a presenza de libros na casa, por exemplo. Así na páxina 125 do estudo pódese ler: "La puntuación media obtenida por los alumnos en las cuatro competencias correlaciona intensamente con la variable "número de libros en casa". Cuanto mayor es el número de libros que el alumnado tiene en su casa, más alta es la puntuación media que obtiene". Un IES da provincia de Ourense, nun interesante estudo sobre a situación da lectura na súa comunidade educativa constata a escasa presenza de libros nas casas do alumnado. Tamén resulta inquietante o gráfico referido ao hábito de lectura nas familias. Á vez, vese a importancia da biblioteca escolar como instrumento de acceso á cultura e factor de compensación social: mentres só un 4% do alumnado asegura acudir á biblioteca municipal, un 52% do mesmo acude á biblioteca do seu centro. 

Son xa máis de cento sesenta as fiestras abertas ás bibliotecas escolares galegas, blogues que serven para a difusión da enorme actividade que xeneran estes espazos educativos e a diversidade de programas e iniciativas dos centros aos que apoian cos seus recursos. Velaquí os cinco últimos blogues dos que temos noticia e que xa están subidos á sección correspondente nesta páxina: PRIMARIA ou SECUNDARIA:

• Bibliorratoxalleiro, do CEIP Barrié de la Maza (Santa Comba, A Coruña)
• Afonsa le e conta, do IES Fontem Albei (A Fonsagrada, Lugo)
• O Tobo do Ribeiriño, do IES do Ribeiro (Ribadavia, Ourense)
• A beira das palabras, do IES Vilalonga (Sanxenxo, Pontevedra)
• Pontenabiblio, do IES de Ponte Caldelas (Ponte Caldelas, Pontevedra)

O pasado 28 de maio, o Ministerio de Educación fixo entrega en Fraga (Huesca) dos Premios Nacionais de Boas Prácticas na dinamización e innovación das bibliotecas escolares, correspondente ao ano 2009.

Foron cinco centros galegos os que recibiron galardón: CEIPR Frian-Teis (Vigo), CRA Mestre Manuel Garcés (Toiño), CEIP A Pedra (Bueu), IES Sanxenxo (Sanxenxo) e IES de Catabois (Ferrol). No blogue da biblioteca do CEIP Frian-Teis pódese ler a crónica deste acto. Parabéns ás comunidades educativas destes centros!

O DOG de hoxe, 7 de maio, publica a orde de 23 de abril de 2010 pola que se convoca o Plan de mellora de bibliotecas escolares en centros públicos non universitarios de titularidade da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria, para o curso 2010/2011. O mesmo que en anos anteriores, os 299 centros que xa están integrados no PLAMBE deben confirmar a súa vontade de continuidade e remitir a documentación requerida, quedando supeditada esta continuidade á valoración da memoria final do presente curso. Incorporaranse 75 centros novos (número que poderá incrementarse en función das baixas  ou renuncias). As contías destinadas a esta acción suman un total de 1.210.500€, estando cofinanciada pola Consellería de Educación e o Ministerio de Educación, en virtude da Adenda asinada en 2009 ao Convenio de colaboración para a mellora das bibliotecas escolares.  Recoméndase unha lectura pausada e detallada da orde de convocatoria. O prazo final para a presentación de solicitudes é o 7 de xuño.

Acceso aos impresos de solicitude en formato electrónico

O CEIP A Lama (A Lama, Pontevedra) estrea biblioteca: una espazo ben digno para o encontro coa Palabra, coa cultura impresa e a cultura dixital; un lugar fermoso onde aprender con alegría e asomarse ao mundo dos saberes con entusiasmo e ganas de compartir. O equipo de biblioteca amosa un coidado exquisito na ambientación e, de seguro, ler nesa biblioteca sós ou en compañía, para aventurarse nos mundos de ficción ou en mundos de coñecemento, debe ser unha experiencia grata e educadora. Parabéns á comunidade educativa. Máis información e máis imaxes no seu blogue: O recanto de Leo.

O mes de abril foi mes de inauguracións de bibliotecas: O CEIP Ría de Vigo (Vigo, Pontevedra), o IES Porto do Son (Porto do Son, A Coruña), CPI dos Dices-Rois (Rois, A Coruña), IES Ribeira do Louro (Porriño, Pontevedra), CEIP Souto-Donas (Gondomar, Pontevedra).

O BOE do 4 de maio publica a resolución da Secretaría de Estado de Educación pola que se convoca o concurso nacional de boas prácticas para a dinamización das bibliotecas dos centros escolares para o ano 2010. Pódense presentar todos os centros educativos sostidos con fondos públicos que impartan ensinanzas reguladas na LOE e que teñan desenvolvido accións de dinamización e innovación da súa biblioteca. O prazo para a presentación de memorias e documentación remata o 10 de xuño. A inscrición debe realizarse por vía telemática no enderezo:

http://www.educacion.es/horizontales/ministerio/premios/centros-educativos.html

Todos os materiais dos diferentes relatorios dos pasados Encontros do Plan de mellora de bibliotecas escolares 09/10, están dispoñibles (previa autorización dos seus autores) na plataforma virtual da Asesoría de bibliotecas escolares, redeBE. Para acceder, entrar no "curso correspondente" en calidade de invitado. Aquí o enlace directo.

Proximamente estarán tamén dispoñibles as diferentes intervencións.

Os días 15 e 16 de abril celebraranse en Santiago de Compostela os Encontros do Plan de mellora de bibliotecas escolares, 2009/2010. Están convocadas as persoas responsables das 299 bibliotecas escolares incluídas no presente curso neste programa da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria. Os encontros teñen como finalidade avanzar na formación específica deste colectivo nos aspectos máis variados da biblioteca escolar: o papel que xogan hoxe en día estas bibliotecas nos centros educativos e as posibilidades que ofrecer para educar a un alumnado que medra na sociedade da información. Son espazo de reflexión e de intercambio de experiencias; unha oportunidade para a creación de vínculos profesionais que posibilite traballos colaborativos entre as distintas bibliotecas, nunha dinámica xa creada e que está a demostrar a súa efectividade.

A lectura para a aprendizaxe, a educación de competencias básicas como o "tratamento da información e competencia dixital", a presenza dos soportes audiovisuais e electrónicos, a imprescindible integración da cultura impresa e a cultura dixital, serán algúns dos contidos a tratar en maior profundidade.