1. Introdución (Elaborado)

Descrición

A materia proporciónalle ao alumnado coñecementos económicos para entender a sociedade na que vive, trata de espertar o seu interese e promover, tras unha análise crítica, iniciativas dirixidas a actuar sobre a propia realidade. Así mesmo, pon a súa disposición ferramentas que lle permitan tomar decisións tanto individuais como colectivas, con repercusións económicas e financeiras de maneira razoada e responsable.

A formación en economía faise necesaria nun contexto globalizado no cal se están levando a cabo profundas transformacións, aceleradas pola incorporación das novas tecnoloxías a diferentes esferas da nosa vida. A dixitalización está a cambiar non só a estrutura produtiva global e a estrutura económica e financeira, senón tamén a propia sociedade no seu conxunto. Canto mellor entendamos o mundo no que vivimos, máis capaces seremos de tomar decisións que permitan mellorar a nosa vida e a nosa contorna.

Calquera persoa necesita coñecer as regras básicas que explican os acontecementos económicos e a linguaxe específica utilizada por economistas e medios de comunicación para analizar eses feitos. Os indicadores económicos como o PIB, o desemprego, a inflación ou o déficit público están continuamente presentes nos medios de comunicación, e isto xera unha crecente demanda de información e formación na medida que nos afecta para tomar decisións nas que no sentimos implicados. O estudo da economía axuda a percibir e a coñecer o mundo, e posibilita a análise e afondamento nas relacións humanas e proporciona ferramentas para examinar con espírito crítico a realidade social.

Os retos e desafíos que se presentan no mundo actual fan necesaria a interconexión de distintos ámbitos, entre outros, o económico, social, cultural e ambiental. É preciso coñecer e tomar conciencia de como as nosas decisións e formas de vida afectan ao clima, aos recursos dispoñibles, á biodiversidade e á propia sociedade. Esta reflexión está presente en todos os países do mundo e deu como froito o compromiso que supoñen os Obxectivos de Desenvolvemento Sostible (ODS) como intento para enfrontarse conxuntamente aos principais desafíos de cara ao futuro.

O currículo, que aborda aprendizaxes significativas, funcionais e de interese para o alumnado, está organizado ao redor da adquisición duns obxectivos que desenvolven diversos aspectos: Tratan de explicar como a escaseza condiciona os comportamentos económicos individuais e colectivos, propoñen analizar a realidade utilizando ferramentas que permitan estudar a economía desde unha perspectiva micro e macroeconómica e, por último, proporciona ferramentas de intervención económica, como as políticas económicas, e expoñen os retos da economía actual para os que hai que buscar novas solucións.

Os criterios de avaliación que se derivan dos mencionados obxectivos, están deseñados para comprobar o grao de consecución dos mesmos por parte de alumnado.

Os criterios de avaliación e o contidos están estruturados en cinco bloques:

1º. O bloque "As decisións económicas" relaciónase co estudo do comportamento económico, individual ou colectivo, das persoas na procura da satisfacción das súas necesidades a partir de recursos escasos e, polo tanto, da toma de decisións económicas a partir da análise da realidade.

2º. O bloque "A realidade económica. Ferramentas para entender o mundo cunha visión microeconómica" vincúlase co coñecemento e uso de ferramentas que permitan que o alumnado entenda a realidade económica desde unha perspectiva microeconómica.

3º. O bloque "A realidade económica. Ferramentas para entender o mundo cunha visión macroeconómica" permítenos profundar no estudo das relacións humanas e a realidade económica desde un punto de vista macroeconómico.

4º. O bloque "As políticas económicas" está ligado aos instrumentos cos que contan os gobernos para dar resposta aos problemas económicos nun marco globalizado.

5º. O bloque "Os retos da economía española nun contexto globalizado" céntrase nos retos da economía actual e en identificar as fortalezas e debilidades da economía española.

O estudo da realidade económica, tendo presente a súa interconexión con outras disciplinas, permitirá ao alumnado adquirir unha cultura económica xeral para tomar decisións fundamentadas e participar dunha forma activa no desenvolvemento dos retos da economía actual.

2. Obxectivos e súa contribución ao desenvolvemento das competencias (Elaborado)

Currículo	CCL	CP	STEM	CD	CPSAA	CC	CE	CCEC
OBX1 Valorar o problema da escaseza e a importancia de adoptar decisións no ámbito económico, analizando a súa repercusión nos distintos sectores e comparando solucións alternativas que ofrecen os diferentes sistemas para comprender o funcionamento da realidade económica.	1 2 3 4 5	1 2 3	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	11 12 20 31 32 40 50	1 2 3 4	1 2 3	1 2 31 32 41 42
CA1.1 - Comprender a realidade económica actual, analizando a repercusión das decisións adoptadas no ámbito económico, valorando os procesos de integración económica e establecendo comparacións sobre as solucións alternativas que ofrecen os distintos sistemas. CA1.2 - Comprender o problema da escaseza, identificando os motivos e comparando, de maneira xustificada, diferentes estratexias económicas de resolución deste. CA1.3 - Coñecer os procesos que interveñen na toma das decisións económicas de maneira individual e colectiva analizando o impacto que teñen na sociedade. CA3.1 - Analizar o problema da asignación de recursos na satisfacción das necesidades, tanto individuais como colectivas -a escaseza-, identificando os motivos e comparando, de maneira xustificada, diferentes estratexias económicas de resolución deste. CA4.1 - Comprender a realidade económica actual analizando a repercusión das decisións adoptadas pola intervención do Estado en materia de política económica e establecendo comparacións sobre as solucións alternativas que ofrecen os distintos sistemas. CA4.2 - Comprender o problema básico da economía da escaseza de recursos para garantir o estado do benestar e analizar as diferentes alternativas de financiamento e os seus efectos no conxunto da sociedade. CA5.1 - Comprender a realidade económica actual analizando as oportunidades e os riscos dos procesos de integración económica entre países e da globalización e a súa repercusión na redución das desigualdades. CA5.2 - Analizar a escaseza de recursos e a pobreza para comprender os fluxos migratorios identificando os motivos e comparando, de maneira xustificada, diferentes estratexias económicas de resolución deste. CA5.3 - Coñecer os procesos que interveñen na toma das decisións económicas de maneira individual e colectiva analizando o impacto que teñen nos retos económicos actuais.
OBX2 Recoñecer e comprender o funcionamento do mercado, analizando os seus fallos, para estudar a repercusión destes na contorna e facilitar a toma de decisións no ámbito económico.	1 2 3 4 5	1 2 3	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	11 12 20 31 32 40 50	1 2 3 4	1 2 3	1 2 31 32 41 42
CA1.4 - Analizar con espírito crítico os fallos do mercado, avaliando as súas consecuencias e reflexionando sobre as súas posibles solucións segundo os diferentes sistemas económicos. CA2.1 - Valorar a repercusión dos fallos do mercado no eido microeconómico e facilitar o proceso de toma de decisións neste ámbito, recoñecendo e comprendendo o seu funcionamento. CA2.2 - Entender o funcionamento do mercado e a natureza das transaccións que teñen lugar nel, analizando elementos como a oferta, a demanda, os prezos, os tipos de mercado e os axentes implicados e reflexionado sobre a súa importancia como fonte de mellora económica e social. CA2.3 - Analizar con espírito crítico os fallos do mercado, avaliando as súas consecuencias e reflexionando sobre as súas posibles solucións. CA3.2 - Entender o funcionamento do mercado laboral e a natureza das transaccións que teñen lugar nel, analizando os axentes implicados e reflexionado sobre a súa importancia como fonte de mellora económica e social.
OBX3 Distinguir e valorar o papel dos distintos axentes económicos que interveñen no fluxo circular da renda recoñecendo, con sentido crítico, os beneficios e os custos que xera, para determinar como se produce o desenvolvemento económico e a súa relación co benestar da sociedade.	1 2 3 4 5	1 2 3	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	11 12 20 31 32 40 50	1 2 3 4	1 2 3	1 2 31 32 41 42
CA1.5 - Coñecer como se produce o desenvolvemento económico, o benestar social e a redución da pobreza valorando, con sentido crítico, o papel dos distintos axentes económicos que interveñen no fluxo circular da renda. CA1.6 - Comprender a organización dos axentes económicos no fluxo da renda establecendo relacións entre eles e determinando a súa repercusión no desenvolvemento económico e benestar social. CA3.3 - Coñecer como se produce o desenvolvemento económico e o benestar social valorando, con sentido crítico, o papel dos distintos axentes económicos que interveñen no fluxo circular da renda. CA3.4 - Diferenciar os custos e os beneficios xerados no fluxo circular da renda para cada un dos axentes económicos determinando a súa repercusión no desenvolvemento económico e benestar social. CA4.3 - Diferenciar os custos e os beneficios que xera para cada un dos axentes económicos no fluxo da renda establecendo relacións entre eles e determinando a súa repercusión no estado do benestar e no seu financiamento. CA5.4 - Analizar, con sentido crítico, como se produce o desenvolvemento económico e o benestar social con relación ao desenvolvemento sustentable e aos retos económicos actuais. Estudo de casos. CA5.5 - Diferenciar os custos e os beneficios que xera para cada un dos axentes económicos no fluxo da renda establecendo relacións entre eles e determinando a súa repercusión no desenvolvemento económico e no benestar social.
OBX4 Coñecer e comprender o funcionamento do sistema financeiro valorando os seus efectos sobre a economía real e analizando os elementos que interveñen nas decisións financeiras relacionadas co investimento, o aforro, os produtos financeiros e a procura de fontes de financiamento para planificar e xestionar con responsabilidade e autonomía as propias finanzas e adoptar decisións financeiras fundamentadas.	1 2 3 4 5	1 2 3	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	11 12 20 31 32 40 50	1 2 3 4	1 2 3	1 2 31 32 41 42
CA1.7 - Coñecer e comprender o funcionamento do sistema financeiro valorando os seus efectos sobre a economía real e analizando os elementos que interveñen nas decisións financeiras relacionadas co investimento, co aforro, cos produtos financeiros e coa procura de fontes de financiamento, para planificar e xestionar con maior responsabilidade e autonomía as propias finanzas e adoptar decisións financeiras fundamentadas. CA1.8 - Planificar e xestionar con responsabilidade e progresiva autonomía as finanzas persoais e adoptar decisións fundamentadas a partir do coñecemento e da comprensión do sistema financeiro valorando os elementos que interveñen nas decisións financeiras e os efectos que estes poden provocar na economía real. CA1.9 - Adquirir coñecementos financeiros a partir da análise do sistema financeiro, do seu funcionamento e dos efectos que se derivan das decisións adoptadas nel e establecendo conexións entre estas aprendizaxes e as súas decisións financeiras persoais que afectan a súa vida cotiá. CA3.5 - Coñecer e comprender o funcionamento do sistema financeiro e a súa evolución na era dixital, analizando as novas tendencias tecnolóxicas que supoñen unha disrupción no sector financeiro, para planificar e xestionar con maior responsabilidade e autonomía as propias finanzas e adoptar decisións financeiras fundamentadas. CA3.6 - Planificar e xestionar con responsabilidade e progresiva autonomía as finanzas persoais e adoptar decisións fundamentadas a partir do coñecemento e da comprensión do sistema financeiro e a súa evolución na era dixital valorando os elementos que interveñen nas decisións financeiras e os efectos que estes poden provocar na economía real. CA3.7 - Adquirir coñecementos financeiros a partir da análise do sistema financeiro, do seu funcionamento, da súa evolución e dos efectos que se derivan das decisións adoptadas nel e establecendo conexións entre estas aprendizaxes e as súas decisións financeiras persoais que afectan a súa vida cotiá. CA4.4 - Coñecer e comprender o funcionamento do sistema financeiro, da política monetaria e da estabilidade de prezos valorando os seus efectos sobre a economía real e analizando os elementos que interveñen nas decisións financeiras, como o tipo de xuro, a inflación, o aforro, os produtos financeiros e a procura de fontes de financiamento, para planificar e xestionar con maior responsabilidade e autonomía as propias finanzas e adoptar decisións financeiras fundamentadas. CA4.5 - Adquirir coñecementos financeiros a partir da análise do sistema financeiro e da política monetaria e establecendo conexións entre estas aprendizaxes e as súas decisións financeiras persoais que afectan a súa vida cotiá.
OBX5 Identificar e valorar os retos e os desafíos aos que se enfronta a economía actual, analizando o impacto da globalización económica, a nova economía e a revolución dixital para propor iniciativas que fomenten a equidade, a xustiza e a sustentabilidade.	1 2 3 4 5	1 2 3	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	11 12 20 31 32 40 50	1 2 3 4	1 2 3	1 2 31 32 41 42
CA3.8 - Identificar os retos e os desafíos dunha economía global propondo iniciativas que fomenten a equidade, a xustiza e a sustentabilidade e analizando, con sentido crítico, o impacto que provocan a globalización, a nova economía e a revolución dixital no benestar económico e social dos cidadáns. CA3.9 - Comprender os retos económicos actuais en materia de comercio internacional e procesos de integración económica, analizando de forma crítica e construtiva os efectos económicos-sociais a partir da análise de casos reais e fomentando iniciativas que respondan ás necesidades que supoñen estes retos. CA5.6 - Propor iniciativas que fomenten a equidade, a xustiza e a sustentabilidade a partir da identificación dos retos e dos desafíos que supón a economía actual e analizando, con sentido crítico, o impacto que provoca a globalización, a nova economía e a revolución dixital no benestar económico e social dos cidadáns. CA5.7 - Comprender os retos económicos actuais analizando de forma crítica e construtiva a contorna, identificando aqueles elementos que condicionan e transforman a economía e fomentando iniciativas que respondan ás necesidades que supoñen estes retos.
OBX6 Analizar os problemas económicos actuais mediante o estudo de casos, a investigación e a experimentación, utilizando ferramentas da análise económica e tendo en conta os factores que condicionan as decisións dos axentes económicos, para facilitar a comprensión deses problemas e expor solucións innovadoras e sustentables que respondan a necesidades individuais e colectivas.	1 2 3 4 5	1 2 3	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	11 12 20 31 32 40 50	1 2 3 4	1 2 3	1 2 31 32 41 42
CA1.10 - Expor solucións socioeconómicas que respondan a necesidades individuais e colectivas investigando e explorando a realidade económica tendo en conta diversos factores e aplicando as ferramentas propias do ámbito da economía. CA3.10 - Expor solucións socioeconómicas que respondan a necesidades individuais e colectivas tanto no marco das relacións nacionais coma internacionais, investigando e explorando a realidade económica tendo en conta diversos factores e aplicando as ferramentas propias do ámbito da economía CA4.6 - Expor solucións socioeconómicas que respondan a necesidades individuais e colectivas propias do estado do benestar investigando e explorando a realidade económica tendo en conta diversos factores e aplicando as ferramentas propias do ámbito da economía. CA5.8 - Expor solucións socioeconómicas que respondan a necesidades individuais e colectivas con relación aos retos económicos actuais, investigando e explorando a realidade económica tendo en conta diversos factores e aplicando as ferramentas propias do ámbito da economía.

Descrición Non se rexistrou texto

3.1. Relación de unidades didácticas (Elaborado)

Secuencia	* Título da UD	Descrición	*% Peso na materia	*Nº de sesións
1	Os principios básicos da economía	Definición de economía. Necesidades, recursos e bens. A escaseza como problema económico básico. O custo de oportunidade e a necesidade de elixir. O estudo da economía: división entre micro e macroeconomía, e economía positiva e normativa. A economía condutual.	6	8
2	Factores. axentes e sistemas económicos.	Recursos, axentes e sectores produtivos. Os sistemas económicos. O fluxo circular da renda. A economía circular.	7	10
3	A produción.e o crecimiento económico. Como funcionan as empresas?	As posibilidades de produción. O crecemento económico. Función de produción. Custos, ingresos e beneficios. Obxectivos da empresa. Tipos de empresas. A responsabilidade social da empresa.	7	10
4	O mercado.	Mercado e participantes no mercado. Demanda e oferta. Equilibrio no mercado. Elasticidade-prezo.	7	10
5	Modelos de mercado.	O mercado e a competencia. Competencia perfecta e monopolística. Oligopolio. Monopolio. Teoría de xogos.	7	10
6	O mercado de traballo e o emprego	Demanda e oferta de traballo. Produtividade e salarios. Desemprego. Políticas de emprego. Evolución do mercado laboral.	8	12
7	Os Indicadores económicos. O equilibrio e os cambios na economía	A economía no seu conxunto. Macromagnitudes. Consumo, inversión e aforro.	9	12
8	A intervención do Estado na economía	Os fallos do mercado. O estado do benestar. Política macroeconómica.	7	10
9	As contas públicas e a política fiscal.	Política fiscal. Orzamentos xerais do estado.	9	12
10	O sistema financeiro e as finanzas persoais	O diñeiro. O sistema financeiro. Os intermediarios financeiros. Os produtos financeiros. O mercado de valores.	9	12
11	O diñeiro e a política monetaria.	A inflación. A política monetaria.	9	12
12	O Comercio internacional. A integración e a globalización da economía	O comercio internacional. Libre comercio e proteccionismo. A balanza de pagamentos. O mercado de divisas. Cooperación económica internacional. A integración económica. A Unión Europea.	8	12
13	Retos actuales da economía global	A globalización. As consecuencias do crecemento. Crecemento e desenvolvemento. Emigración. O desenvolvemento sostible.	7	10

3.2. Distribución currículo nas unidades didácticas (Elaborado)

Bloque B1. As decisións económicas Criterios de avaliación	UD 1	UD 2	UD 3	UD 4	UD 5	UD 6	UD 7	UD 8	UD 9	UD 10	UD 11	UD 12	UD 13
CA1.1 - Comprender a realidade económica actual, analizando a repercusión das decisións adoptadas no ámbito económico, valorando os procesos de integración económica e establecendo comparacións sobre as solucións alternativas que ofrecen os distintos sistemas.
CA1.2 - Comprender o problema da escaseza, identificando os motivos e comparando, de maneira xustificada, diferentes estratexias económicas de resolución deste.
CA1.3 - Coñecer os procesos que interveñen na toma das decisións económicas de maneira individual e colectiva analizando o impacto que teñen na sociedade.
CA1.4 - Analizar con espírito crítico os fallos do mercado, avaliando as súas consecuencias e reflexionando sobre as súas posibles solucións segundo os diferentes sistemas económicos.
CA1.5 - Coñecer como se produce o desenvolvemento económico, o benestar social e a redución da pobreza valorando, con sentido crítico, o papel dos distintos axentes económicos que interveñen no fluxo circular da renda.
CA1.6 - Comprender a organización dos axentes económicos no fluxo da renda establecendo relacións entre eles e determinando a súa repercusión no desenvolvemento económico e benestar social.
CA1.7 - Coñecer e comprender o funcionamento do sistema financeiro valorando os seus efectos sobre a economía real e analizando os elementos que interveñen nas decisións financeiras relacionadas co investimento, co aforro, cos produtos financeiros e coa procura de fontes de financiamento, para planificar e xestionar con maior responsabilidade e autonomía as propias finanzas e adoptar decisións financeiras fundamentadas.
CA1.8 - Planificar e xestionar con responsabilidade e progresiva autonomía as finanzas persoais e adoptar decisións fundamentadas a partir do coñecemento e da comprensión do sistema financeiro valorando os elementos que interveñen nas decisións financeiras e os efectos que estes poden provocar na economía real.
CA1.9 - Adquirir coñecementos financeiros a partir da análise do sistema financeiro, do seu funcionamento e dos efectos que se derivan das decisións adoptadas nel e establecendo conexións entre estas aprendizaxes e as súas decisións financeiras persoais que afectan a súa vida cotiá.
CA1.10 - Expor solucións socioeconómicas que respondan a necesidades individuais e colectivas investigando e explorando a realidade económica tendo en conta diversos factores e aplicando as ferramentas propias do ámbito da economía.

Contidos
C1.1 - A economía, as necesidades, os bens e a escaseza. O contido económico das relacións sociais. Pobreza e escaseza. A modelización como ferramenta para entender as interaccións económicas.
C1.2 - O proceso de toma de decisións económicas. A racionalidade. O custo de oportunidade. Os custos irrecuperables. A análise marxinal. Os incentivos e as expectativas. Teoría de xogos. A eficiencia. Risco e incerteza.
C1.3 - A organización económica e os sistemas económicos; valoración e comparación.
C1.4 - Planificación e xestión das decisións financeiras: o investimento, o aforro e o consumo. Diñeiro e transaccións. Funcións do diñeiro e formas do diñeiro. Risco e beneficio. O papel dos bancos na economía. Funcionamento dos produtos financeiros como préstamos, hipotecas e os seus substitutos. Os seguros.
C1.5 - Teoría de xogos. O dilema do prisioneiro. Xogos repetidos e equilibrios cooperativos.
C1.6 - Economía do comportamento. Desviacións da racionalidade económica. Decisións económicas e ética. Experimentos ou ensaios económicos.
C1.7 - Métodos para a análise da realidade económica: o método científico, a modelización e experimentos ou ensaios económicos.

Bloque B2. A realidade económica. Ferramentas para entender o mundo cunha visión microeconómica Criterios de avaliación	UD 1	UD 2	UD 3	UD 4	UD 5	UD 6	UD 7	UD 8	UD 9	UD 10	UD 11	UD 12	UD 13
CA2.1 - Valorar a repercusión dos fallos do mercado no eido microeconómico e facilitar o proceso de toma de decisións neste ámbito, recoñecendo e comprendendo o seu funcionamento.
CA2.2 - Entender o funcionamento do mercado e a natureza das transaccións que teñen lugar nel, analizando elementos como a oferta, a demanda, os prezos, os tipos de mercado e os axentes implicados e reflexionado sobre a súa importancia como fonte de mellora económica e social.
CA2.3 - Analizar con espírito crítico os fallos do mercado, avaliando as súas consecuencias e reflexionando sobre as súas posibles solucións.

Contidos
C2.1 - Intercambio e mercado. Tipos e funcionamento dos mercados. Representación gráfica.
C2.2 - A elasticidade. Os fallos de mercado. A análise custo-beneficio.

Bloque B3. A realidade económica. Ferramentas para entender o mundo cunha visión macroeconómica Criterios de avaliación	UD 1	UD 2	UD 3	UD 4	UD 5	UD 6	UD 7	UD 8	UD 9	UD 10	UD 11	UD 12	UD 13
CA3.1 - Analizar o problema da asignación de recursos na satisfacción das necesidades, tanto individuais como colectivas -a escaseza-, identificando os motivos e comparando, de maneira xustificada, diferentes estratexias económicas de resolución deste.
CA3.2 - Entender o funcionamento do mercado laboral e a natureza das transaccións que teñen lugar nel, analizando os axentes implicados e reflexionado sobre a súa importancia como fonte de mellora económica e social.
CA3.3 - Coñecer como se produce o desenvolvemento económico e o benestar social valorando, con sentido crítico, o papel dos distintos axentes económicos que interveñen no fluxo circular da renda.
CA3.4 - Diferenciar os custos e os beneficios xerados no fluxo circular da renda para cada un dos axentes económicos determinando a súa repercusión no desenvolvemento económico e benestar social.
CA3.5 - Coñecer e comprender o funcionamento do sistema financeiro e a súa evolución na era dixital, analizando as novas tendencias tecnolóxicas que supoñen unha disrupción no sector financeiro, para planificar e xestionar con maior responsabilidade e autonomía as propias finanzas e adoptar decisións financeiras fundamentadas.
CA3.6 - Planificar e xestionar con responsabilidade e progresiva autonomía as finanzas persoais e adoptar decisións fundamentadas a partir do coñecemento e da comprensión do sistema financeiro e a súa evolución na era dixital valorando os elementos que interveñen nas decisións financeiras e os efectos que estes poden provocar na economía real.
CA3.7 - Adquirir coñecementos financeiros a partir da análise do sistema financeiro, do seu funcionamento, da súa evolución e dos efectos que se derivan das decisións adoptadas nel e establecendo conexións entre estas aprendizaxes e as súas decisións financeiras persoais que afectan a súa vida cotiá.
CA3.8 - Identificar os retos e os desafíos dunha economía global propondo iniciativas que fomenten a equidade, a xustiza e a sustentabilidade e analizando, con sentido crítico, o impacto que provocan a globalización, a nova economía e a revolución dixital no benestar económico e social dos cidadáns.
CA3.9 - Comprender os retos económicos actuais en materia de comercio internacional e procesos de integración económica, analizando de forma crítica e construtiva os efectos económicos-sociais a partir da análise de casos reais e fomentando iniciativas que respondan ás necesidades que supoñen estes retos.
CA3.10 - Expor solucións socioeconómicas que respondan a necesidades individuais e colectivas tanto no marco das relacións nacionais coma internacionais, investigando e explorando a realidade económica tendo en conta diversos factores e aplicando as ferramentas propias do ámbito da economía

Contidos
C3.1 - A macroeconomía. Os axentes económicos e o fluxo circular da renda. A demanda agregada, a oferta agregada e o seu funcionamento.
C3.2 - Crecemento económico e desenvolvemento. Os factores do crecemento. A distribución da renda: relación entre eficiencia e equidade. Indicadores do desenvolvemento social. Benestar e calidade de vida.
C3.3 - Economía laboral. O funcionamento e as tendencias dos mercados de traballo e o impacto dos custos de despedimento. Tipos de desemprego. Efectos e medidas correctoras. A fenda salarial.
C3.4 - O comercio internacional, os procesos de integración económica e os seus efectos. Proteccionismo e libre comercio. A unión europea e monetaria.
C3.5 - O sistema financeiro, o seu funcionamento e os seus efectos. Evolución do panorama financeiro. O diñeiro. Tipoloxía do diñeiro e o seu proceso de creación.

Bloque B4. As políticas económicas Criterios de avaliación	UD 1	UD 2	UD 3	UD 4	UD 5	UD 6	UD 7	UD 8	UD 9	UD 10	UD 11	UD 12	UD 13
CA4.1 - Comprender a realidade económica actual analizando a repercusión das decisións adoptadas pola intervención do Estado en materia de política económica e establecendo comparacións sobre as solucións alternativas que ofrecen os distintos sistemas.
CA4.2 - Comprender o problema básico da economía da escaseza de recursos para garantir o estado do benestar e analizar as diferentes alternativas de financiamento e os seus efectos no conxunto da sociedade.
CA4.3 - Diferenciar os custos e os beneficios que xera para cada un dos axentes económicos no fluxo da renda establecendo relacións entre eles e determinando a súa repercusión no estado do benestar e no seu financiamento.
CA4.4 - Coñecer e comprender o funcionamento do sistema financeiro, da política monetaria e da estabilidade de prezos valorando os seus efectos sobre a economía real e analizando os elementos que interveñen nas decisións financeiras, como o tipo de xuro, a inflación, o aforro, os produtos financeiros e a procura de fontes de financiamento, para planificar e xestionar con maior responsabilidade e autonomía as propias finanzas e adoptar decisións financeiras fundamentadas.
CA4.5 - Adquirir coñecementos financeiros a partir da análise do sistema financeiro e da política monetaria e establecendo conexións entre estas aprendizaxes e as súas decisións financeiras persoais que afectan a súa vida cotiá.
CA4.6 - Expor solucións socioeconómicas que respondan a necesidades individuais e colectivas propias do estado do benestar investigando e explorando a realidade económica tendo en conta diversos factores e aplicando as ferramentas propias do ámbito da economía.

Contidos
C4.1 - Economía positiva e economía normativa. A intervención do Estado e a súa xustificación. A política económica e os seus efectos.
C4.2 - A política fiscal. O estado do benestar e o seu financiamento. O principio de solidariedade e os impostos. O déficit público, a débeda pública e os seus efectos. A economía mergullada.
C4.3 - A política monetaria e a estabilidade de prezos. Funcionamento do mercado monetario. A inflación: teorías explicativas. Efecto das políticas monetarias sobre a inflación, o crecemento e o benestar.

Bloque B5. Os retos da economía española nun contexto globalizado Criterios de avaliación	UD 1	UD 2	UD 3	UD 4	UD 5	UD 6	UD 7	UD 8	UD 9	UD 10	UD 11	UD 12	UD 13
CA5.1 - Comprender a realidade económica actual analizando as oportunidades e os riscos dos procesos de integración económica entre países e da globalización e a súa repercusión na redución das desigualdades.
CA5.2 - Analizar a escaseza de recursos e a pobreza para comprender os fluxos migratorios identificando os motivos e comparando, de maneira xustificada, diferentes estratexias económicas de resolución deste.
CA5.3 - Coñecer os procesos que interveñen na toma das decisións económicas de maneira individual e colectiva analizando o impacto que teñen nos retos económicos actuais.
CA5.4 - Analizar, con sentido crítico, como se produce o desenvolvemento económico e o benestar social con relación ao desenvolvemento sustentable e aos retos económicos actuais. Estudo de casos.
CA5.5 - Diferenciar os custos e os beneficios que xera para cada un dos axentes económicos no fluxo da renda establecendo relacións entre eles e determinando a súa repercusión no desenvolvemento económico e no benestar social.
CA5.6 - Propor iniciativas que fomenten a equidade, a xustiza e a sustentabilidade a partir da identificación dos retos e dos desafíos que supón a economía actual e analizando, con sentido crítico, o impacto que provoca a globalización, a nova economía e a revolución dixital no benestar económico e social dos cidadáns.
CA5.7 - Comprender os retos económicos actuais analizando de forma crítica e construtiva a contorna, identificando aqueles elementos que condicionan e transforman a economía e fomentando iniciativas que respondan ás necesidades que supoñen estes retos.
CA5.8 - Expor solucións socioeconómicas que respondan a necesidades individuais e colectivas con relación aos retos económicos actuais, investigando e explorando a realidade económica tendo en conta diversos factores e aplicando as ferramentas propias do ámbito da economía.

Contidos
C5.1 - A globalización: factores explicativos, oportunidades e riscos. A converxencia económica entre países e a redución das desigualdades.
C5.2 - A nova economía e a revolución dixital. A economía colaborativa. A economía circular. O impacto da revolución dixital sobre o emprego e a distribución da renda. A adaptación da poboación activa ante os retos da revolución dixital.
C5.3 - O futuro do estado do benestar. Sustentabilidade das pensións. Os fluxos migratorios e as súas implicacións socioeconómicas.
C5.4 - Teorías sobre o decrecemento económico.
C5.5 - Os obxectivos de desenvolvemento sustentable (ODS) e os retos económicos actuais. Estudo de casos.

3.3. Avaliación das unidades didácticas (Elaborado)

Unidade didáctica 1 Os principios básicos da economía

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso
CA1.2 Comprender o problema da escaseza, identificando os motivos e comparando, de maneira xustificada, diferentes estratexias económicas de resolución deste.	Proba escrita	Recoñece o problema económico básico: recursos escasos e necesidades ilimitadas. Identifica o custo de oportunidade.	40
CA1.3 Coñecer os procesos que interveñen na toma das decisións económicas de maneira individual e colectiva analizando o impacto que teñen na sociedade.	Proba escrita	Identifica os diferentes métodos para a análise da realidade económica. Identifica na economía condutual as desviacións da racionalidade económica.	20
CA1.10 Expor solucións socioeconómicas que respondan a necesidades individuais e colectivas investigando e explorando a realidade económica tendo en conta diversos factores e aplicando as ferramentas propias do ámbito da economía.	Táboa de indicadores	Identifica os contidos asociados á unidade na realidade económica empregando os medios de difusión habituais no alumnado e debate sobre as posibles solucións aos retos que se expoñan.	5
CA3.1 Analizar o problema da asignación de recursos na satisfacción das necesidades, tanto individuais como colectivas -a escaseza-, identificando os motivos e comparando, de maneira xustificada, diferentes estratexias económicas de resolución deste.	Táboa de indicadores	Interpreta modelos simples da realidade económica.	10
CA3.10 Expor solucións socioeconómicas que respondan a necesidades individuais e colectivas tanto no marco das relacións nacionais coma internacionais, investigando e explorando a realidade económica tendo en conta diversos factores e aplicando as ferramentas propias do ámbito da economía	Táboa de indicadores	Identifica os contidos asociados á unidade na realidade económica e debate sobre as posibles solucións no marco das relaciones nacionais e internacionais	5
CA4.1 Comprender a realidade económica actual analizando a repercusión das decisións adoptadas pola intervención do Estado en materia de política económica e establecendo comparacións sobre as solucións alternativas que ofrecen os distintos sistemas.	Proba escrita	Distingue entre economía positiva e normativa.	20

Unidade didáctica 2 Factores. axentes e sistemas económicos.

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso






CA1.1 Comprender a realidade económica actual, analizando a repercusión das decisións adoptadas no ámbito económico, valorando os procesos de integración económica e establecendo comparacións sobre as solucións alternativas que ofrecen os distintos sistemas.	Proba escrita	Identifica os sistemas económicos no ámbito nacional e internacional.	10
CA1.2 Comprender o problema da escaseza, identificando os motivos e comparando, de maneira xustificada, diferentes estratexias económicas de resolución deste.	Proba escrita	Describe a asignación de recursos nos diferentes sistemas económicos.	10
CA1.3 Coñecer os procesos que interveñen na toma das decisións económicas de maneira individual e colectiva analizando o impacto que teñen na sociedade.	Proba escrita	Sintetiza as vantaxes e inconvenientes dos diferentes sistemas económicos.	15
CA1.4 Analizar con espírito crítico os fallos do mercado, avaliando as súas consecuencias e reflexionando sobre as súas posibles solucións segundo os diferentes sistemas económicos.	Táboa de indicadores	Identifica os fallos do mercado e as solucións propostas polos diferentes sistemas económicos.	5
CA1.5 Coñecer como se produce o desenvolvemento económico, o benestar social e a redución da pobreza valorando, con sentido crítico, o papel dos distintos axentes económicos que interveñen no fluxo circular da renda.	Táboa de indicadores	Valora o papel dos axentes económicos no fluxo circular da renda.	5
CA1.6 Comprender a organización dos axentes económicos no fluxo da renda establecendo relacións entre eles e determinando a súa repercusión no desenvolvemento económico e benestar social.	Proba escrita	Representa o fluxo circular da renda e explica os efectos das decisións dos axentes económicos.	10
CA1.10 Expor solucións socioeconómicas que respondan a necesidades individuais e colectivas investigando e explorando a realidade económica tendo en conta diversos factores e aplicando as ferramentas propias do ámbito da economía.	Táboa de indicadores	Explora a resposta dos sistemas económicos actuais á asignación de recursos.	5
CA3.3 Coñecer como se produce o desenvolvemento económico e o benestar social valorando, con sentido crítico, o papel dos distintos axentes económicos que interveñen no fluxo circular da renda.	Táboa de indicadores	Valora o papel dos axentes no desenvolvemento económico e benestar social.	5
CA3.4 Diferenciar os custos e os beneficios xerados no fluxo circular da renda para cada un dos axentes económicos determinando a súa repercusión no desenvolvemento económico e benestar social.	Proba escrita	Identifica os fluxos reais e monetarios entre os distintos axentes que interveñen na actividade económica definindo o seu papel na economía dun país.	20
CA4.1 Comprender a realidade económica actual analizando a repercusión das decisións adoptadas pola intervención do Estado en materia de política económica e establecendo comparacións sobre as solucións alternativas que ofrecen os distintos sistemas.	Proba escrita	Analiza o papel do Estado nos distintos sistemas económicos.	15

Unidade didáctica 3 A produción.e o crecimiento económico. Como funcionan as empresas?

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso
















CA1.2 Comprender o problema da escaseza, identificando os motivos e comparando, de maneira xustificada, diferentes estratexias económicas de resolución deste.	Táboa de indicadores	Identificar motivo de escasez e estrategias de resolución	5
CA1.3 Coñecer os procesos que interveñen na toma das decisións económicas de maneira individual e colectiva analizando o impacto que teñen na sociedade.	Proba escrita	Identifica os obxectivos da empresa. Identifica os elementos que participan na análise custo-beneficio.	50
CA1.5 Coñecer como se produce o desenvolvemento económico, o benestar social e a redución da pobreza valorando, con sentido crítico, o papel dos distintos axentes económicos que interveñen no fluxo circular da renda.	Táboa de indicadores	Papel dos axentes do fluxo circular da renda	5
CA1.10 Expor solucións socioeconómicas que respondan a necesidades individuais e colectivas investigando e explorando a realidade económica tendo en conta diversos factores e aplicando as ferramentas propias do ámbito da economía.	Táboa de indicadores	Exxpor solución as necesidades individuas e colectivas	5
CA2.2 Entender o funcionamento do mercado e a natureza das transaccións que teñen lugar nel, analizando elementos como a oferta, a demanda, os prezos, os tipos de mercado e os axentes implicados e reflexionado sobre a súa importancia como fonte de mellora económica e social.	Táboa de indicadores	Identifica as estratexias de responsabilidade social corporativa de diferentes empresa da contorna.	5
CA3.4 Diferenciar os custos e os beneficios xerados no fluxo circular da renda para cada un dos axentes económicos determinando a súa repercusión no desenvolvemento económico e benestar social.	Proba escrita	Describe o papel da empresa no esquema do fluxo circular da renda.	30

Unidade didáctica 4 O mercado.

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso






















CA2.2 Entender o funcionamento do mercado e a natureza das transaccións que teñen lugar nel, analizando elementos como a oferta, a demanda, os prezos, os tipos de mercado e os axentes implicados e reflexionado sobre a súa importancia como fonte de mellora económica e social.	Proba escrita	Define as variables que afectan á oferta e á demanda. Calcula e interpreta o equlibrio no mercado. Calcula e interpreta a elasticidade da oferta e da demanda.	80
CA3.1 Analizar o problema da asignación de recursos na satisfacción das necesidades, tanto individuais como colectivas -a escaseza-, identificando os motivos e comparando, de maneira xustificada, diferentes estratexias económicas de resolución deste.	Táboa de indicadores	Valora na práctica o papel do mercado na asignación de recursos.	20

Unidade didáctica 5 Modelos de mercado.

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso
























CA1.3 Coñecer os procesos que interveñen na toma das decisións económicas de maneira individual e colectiva analizando o impacto que teñen na sociedade.	Proba escrita	Analiza o proceso de toma de decisións nos mercados de competencia imperfecta e aplica a teoría de xogos.	10
CA2.1 Valorar a repercusión dos fallos do mercado no eido microeconómico e facilitar o proceso de toma de decisións neste ámbito, recoñecendo e comprendendo o seu funcionamento.	Táboa de indicadores	Identifica mercados de competencia imperfecta e valora os fallos no seu funcionamento.	10
CA2.2 Entender o funcionamento do mercado e a natureza das transaccións que teñen lugar nel, analizando elementos como a oferta, a demanda, os prezos, os tipos de mercado e os axentes implicados e reflexionado sobre a súa importancia como fonte de mellora económica e social.	Proba escrita	Diferencia os tipos de mercado.	70
CA2.3 Analizar con espírito crítico os fallos do mercado, avaliando as súas consecuencias e reflexionando sobre as súas posibles solucións.	Táboa de indicadores	Analiza criticamente os efectos da existencia de mercados de competencia imperfecta.	10

Unidade didáctica 6 O mercado de traballo e o emprego

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso




























CA3.2 Entender o funcionamento do mercado laboral e a natureza das transaccións que teñen lugar nel, analizando os axentes implicados e reflexionado sobre a súa importancia como fonte de mellora económica e social.	Proba escrita	Identifica as características do mercado laboral e interpreta os principais datos. Diferencia os tipos de desemprego. Identifica as políticas de emprego.	80
CA3.10 Expor solucións socioeconómicas que respondan a necesidades individuais e colectivas tanto no marco das relacións nacionais coma internacionais, investigando e explorando a realidade económica tendo en conta diversos factores e aplicando as ferramentas propias do ámbito da economía	Táboa de indicadores	Analiza a evolución do mercado laboral. Valora políticas de emprego aplicadas ou a aplicar.	20

Unidade didáctica 7 Os Indicadores económicos. O equilibrio e os cambios na economía

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso






























CA3.1 Analizar o problema da asignación de recursos na satisfacción das necesidades, tanto individuais como colectivas -a escaseza-, identificando os motivos e comparando, de maneira xustificada, diferentes estratexias económicas de resolución deste.	Proba escrita	Describe o equilibrio macroeconómico.	25
CA3.3 Coñecer como se produce o desenvolvemento económico e o benestar social valorando, con sentido crítico, o papel dos distintos axentes económicos que interveñen no fluxo circular da renda.	Proba escrita	Calcula e interpreta o crecemento económico. Diferencia entre crecemento económico e desenvolvemento.	25
CA3.4 Diferenciar os custos e os beneficios xerados no fluxo circular da renda para cada un dos axentes económicos determinando a súa repercusión no desenvolvemento económico e benestar social.	Proba escrita	Calcula e interpreta as macromagnitudes empregando o fluxo circular da renda. Identifica as limitacións das macromagnitudes.	30
CA3.10 Expor solucións socioeconómicas que respondan a necesidades individuais e colectivas tanto no marco das relacións nacionais coma internacionais, investigando e explorando a realidade económica tendo en conta diversos factores e aplicando as ferramentas propias do ámbito da economía	Táboa de indicadores	Emprega os indicadores macroeconómicos na comparación da situación dos diferentes países e analiza as políticas económicas aplicadas.	20

Unidade didáctica 8 A intervención do Estado na economía

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso


































CA1.4 Analizar con espírito crítico os fallos do mercado, avaliando as súas consecuencias e reflexionando sobre as súas posibles solucións segundo os diferentes sistemas económicos.	Táboa de indicadores	Valora a necesidade de intervención do Estado como resposta aos fallos de mercado.	5
CA2.1 Valorar a repercusión dos fallos do mercado no eido microeconómico e facilitar o proceso de toma de decisións neste ámbito, recoñecendo e comprendendo o seu funcionamento.	Táboa de indicadores	Identificar como solucionar os fallos de mercado	5
CA2.3 Analizar con espírito crítico os fallos do mercado, avaliando as súas consecuencias e reflexionando sobre as súas posibles solucións.	Táboa de indicadores	Opinar sobre as consecuencias dos fallos de mercado	5
CA4.1 Comprender a realidade económica actual analizando a repercusión das decisións adoptadas pola intervención do Estado en materia de política económica e establecendo comparacións sobre as solucións alternativas que ofrecen os distintos sistemas.	Proba escrita	Identifica os fallos do mercado. Define política macroeconómica e identifica os diferentes tipos como solución aos fallos do mercado.	30
CA4.2 Comprender o problema básico da economía da escaseza de recursos para garantir o estado do benestar e analizar as diferentes alternativas de financiamento e os seus efectos no conxunto da sociedade.	Proba escrita	Define estado do benestar e identifica diferentes modelos.	25
CA4.3 Diferenciar os custos e os beneficios que xera para cada un dos axentes económicos no fluxo da renda establecendo relacións entre eles e determinando a súa repercusión no estado do benestar e no seu financiamento.	Proba escrita	Identifica as fontes de financiamento do estado do benestar.	25
CA4.6 Expor solucións socioeconómicas que respondan a necesidades individuais e colectivas propias do estado do benestar investigando e explorando a realidade económica tendo en conta diversos factores e aplicando as ferramentas propias do ámbito da economía.	Táboa de indicadores	Recoñece e valora, na práctica, os instrumentos e limitacións dos diferentes modelos de estado do benestar.	5

Unidade didáctica 9 As contas públicas e a política fiscal.

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso









































CA4.1 Comprender a realidade económica actual analizando a repercusión das decisións adoptadas pola intervención do Estado en materia de política económica e establecendo comparacións sobre as solucións alternativas que ofrecen os distintos sistemas.	Proba escrita	Identifica as distintas políticas fiscais. Analiza, en supostos prácticos, os diferentes enfoques sobre a intervención do Estado na economía e políticas fiscais aplicadas.	40
CA4.2 Comprender o problema básico da economía da escaseza de recursos para garantir o estado do benestar e analizar as diferentes alternativas de financiamento e os seus efectos no conxunto da sociedade.	Proba escrita	Identifica as fontes de financiamento do déficit público.	20
CA4.3 Diferenciar os custos e os beneficios que xera para cada un dos axentes económicos no fluxo da renda establecendo relacións entre eles e determinando a súa repercusión no estado do benestar e no seu financiamento.	Proba escrita	Identifica os compoñentes dos orzamentos xerais do Estado. Identifica as razóns da existencia da economía mergullada e o seu impacto no estado do benestar.	20
CA4.6 Expor solucións socioeconómicas que respondan a necesidades individuais e colectivas propias do estado do benestar investigando e explorando a realidade económica tendo en conta diversos factores e aplicando as ferramentas propias do ámbito da economía.	Táboa de indicadores	Analiza o estado do benestar como solución ás necesidades individuais e colectivas.	20

Unidade didáctica 10 O sistema financeiro e as finanzas persoais

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso













































CA1.7 Coñecer e comprender o funcionamento do sistema financeiro valorando os seus efectos sobre a economía real e analizando os elementos que interveñen nas decisións financeiras relacionadas co investimento, co aforro, cos produtos financeiros e coa procura de fontes de financiamento, para planificar e xestionar con maior responsabilidade e autonomía as propias finanzas e adoptar decisións financeiras fundamentadas.	Proba escrita	Explica o papel do diñeiro. Identifica os intermediarios financeiros e os produtos obxecto de intercambio.	25
CA1.8 Planificar e xestionar con responsabilidade e progresiva autonomía as finanzas persoais e adoptar decisións fundamentadas a partir do coñecemento e da comprensión do sistema financeiro valorando os elementos que interveñen nas decisións financeiras e os efectos que estes poden provocar na economía real.	Proba escrita	Elabora un plan financeiro persoal. Valora a importancia de planificar as finanzas das economías domésticas.	15
CA1.9 Adquirir coñecementos financeiros a partir da análise do sistema financeiro, do seu funcionamento e dos efectos que se derivan das decisións adoptadas nel e establecendo conexións entre estas aprendizaxes e as súas decisións financeiras persoais que afectan a súa vida cotiá.	Proba escrita	Manexa conceptos básicos das finanzas persoais.	15
CA3.5 Coñecer e comprender o funcionamento do sistema financeiro e a súa evolución na era dixital, analizando as novas tendencias tecnolóxicas que supoñen unha disrupción no sector financeiro, para planificar e xestionar con maior responsabilidade e autonomía as propias finanzas e adoptar decisións financeiras fundamentadas.	Táboa de indicadores	Identifica os efectos da era dixital no sistema financeiro: novos medios de pagamento, ciberseguridade...	5
CA3.6 Planificar e xestionar con responsabilidade e progresiva autonomía as finanzas persoais e adoptar decisións fundamentadas a partir do coñecemento e da comprensión do sistema financeiro e a súa evolución na era dixital valorando os elementos que interveñen nas decisións financeiras e os efectos que estes poden provocar na economía real.	Proba escrita	Elabora un plan financeiro persoal nun contexto de transformación dixital. Valora a importancia de seguir as recomendacións de ciberseguridade na práctica.	10
CA3.7 Adquirir coñecementos financeiros a partir da análise do sistema financeiro, do seu funcionamento, da súa evolución e dos efectos que se derivan das decisións adoptadas nel e establecendo conexións entre estas aprendizaxes e as súas decisións financeiras persoais que afectan a súa vida cotiá.	Proba escrita	Manexa conceptos básicos das finanzas persoais nun contexto dixital.	15
CA4.4 Coñecer e comprender o funcionamento do sistema financeiro, da política monetaria e da estabilidade de prezos valorando os seus efectos sobre a economía real e analizando os elementos que interveñen nas decisións financeiras, como o tipo de xuro, a inflación, o aforro, os produtos financeiros e a procura de fontes de financiamento, para planificar e xestionar con maior responsabilidade e autonomía as propias finanzas e adoptar decisións financeiras fundamentadas.	Táboa de indicadores	Analizar os elementos das decisiones financeiras e as suas consecuencias	10
CA4.5 Adquirir coñecementos financeiros a partir da análise do sistema financeiro e da política monetaria e establecendo conexións entre estas aprendizaxes e as súas decisións financeiras persoais que afectan a súa vida cotiá.	Táboa de indicadores	Repercusión dos tipos de xuro e inflación	5

Unidade didáctica 11 O diñeiro e a política monetaria.

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso





















































CA1.1 Comprender a realidade económica actual, analizando a repercusión das decisións adoptadas no ámbito económico, valorando os procesos de integración económica e establecendo comparacións sobre as solucións alternativas que ofrecen os distintos sistemas.	Táboa de indicadores	Coñecer os procesos de integración económica	5
CA3.5 Coñecer e comprender o funcionamento do sistema financeiro e a súa evolución na era dixital, analizando as novas tendencias tecnolóxicas que supoñen unha disrupción no sector financeiro, para planificar e xestionar con maior responsabilidade e autonomía as propias finanzas e adoptar decisións financeiras fundamentadas.	Táboa de indicadores	Coñecer amenazas e oportunidades da dixixtalización las finanzas	5
CA4.1 Comprender a realidade económica actual analizando a repercusión das decisións adoptadas pola intervención do Estado en materia de política económica e establecendo comparacións sobre as solucións alternativas que ofrecen os distintos sistemas.	Táboa de indicadores	Analiza, en supostos prácticos, os diferentes enfoques sobre a intervención do estado na economía e identica as políticas monetarias desenvolvidas.	5
CA4.4 Coñecer e comprender o funcionamento do sistema financeiro, da política monetaria e da estabilidade de prezos valorando os seus efectos sobre a economía real e analizando os elementos que interveñen nas decisións financeiras, como o tipo de xuro, a inflación, o aforro, os produtos financeiros e a procura de fontes de financiamento, para planificar e xestionar con maior responsabilidade e autonomía as propias finanzas e adoptar decisións financeiras fundamentadas.	Proba escrita	Recoñece causas e efectos da inflación. Explica o funcionamento da política monetaria.	80
CA4.5 Adquirir coñecementos financeiros a partir da análise do sistema financeiro e da política monetaria e establecendo conexións entre estas aprendizaxes e as súas decisións financeiras persoais que afectan a súa vida cotiá.	Táboa de indicadores	Recoñece causas e efectos da inflación. Explica o funcionamento da política monetaria.	5

Unidade didáctica 12 O Comercio internacional. A integración e a globalización da economía

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso


























































CA3.9 Comprender os retos económicos actuais en materia de comercio internacional e procesos de integración económica, analizando de forma crítica e construtiva os efectos económicos-sociais a partir da análise de casos reais e fomentando iniciativas que respondan ás necesidades que supoñen estes retos.	Táboa de indicadores	Valora argumentos a favor e en contra do libre comercio e o proteccionismo. Define os diferentes niveis de integración económica. Coñece o funcionamento do comercio internacional.	50
CA3.10 Expor solucións socioeconómicas que respondan a necesidades individuais e colectivas tanto no marco das relacións nacionais coma internacionais, investigando e explorando a realidade económica tendo en conta diversos factores e aplicando as ferramentas propias do ámbito da economía	Táboa de indicadores	Analiza con espírito crítico os efectos da integración na economía mundial.	20
CA5.1 Comprender a realidade económica actual analizando as oportunidades e os riscos dos procesos de integración económica entre países e da globalización e a súa repercusión na redución das desigualdades.	Táboa de indicadores	Recoñece os efectos na economía dos países dos distintos niveis de integración económica. Recoñece as vantaxes e inconvenientes do proceso de integración europeo.	30

Unidade didáctica 13 Retos actuales da economía global

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso





























































CA3.8 Identificar os retos e os desafíos dunha economía global propondo iniciativas que fomenten a equidade, a xustiza e a sustentabilidade e analizando, con sentido crítico, o impacto que provocan a globalización, a nova economía e a revolución dixital no benestar económico e social dos cidadáns.	Táboa de indicadores	Describe os Obxectivos de Desenvolvemento Sostible como resposta aos retos económicos actuais. Coñece e valora a estratexia española de desenvolvemento sostible 2030.	10
CA3.9 Comprender os retos económicos actuais en materia de comercio internacional e procesos de integración económica, analizando de forma crítica e construtiva os efectos económicos-sociais a partir da análise de casos reais e fomentando iniciativas que respondan ás necesidades que supoñen estes retos.	Táboa de indicadores	Analiza de forma práctica as respostas dos procesos de integración económica aos retos actuais.	10
CA5.1 Comprender a realidade económica actual analizando as oportunidades e os riscos dos procesos de integración económica entre países e da globalización e a súa repercusión na redución das desigualdades.	Táboa de indicadores	Identifica os factores explicativos da globalización, oportunidades e riscos.	10
CA5.2 Analizar a escaseza de recursos e a pobreza para comprender os fluxos migratorios identificando os motivos e comparando, de maneira xustificada, diferentes estratexias económicas de resolución deste.	Táboa de indicadores	Identifica as causas da pobreza e propón solucións. Valora as implicacións socioeconómicas dos fluxos migratorios.	10
CA5.3 Coñecer os procesos que interveñen na toma das decisións económicas de maneira individual e colectiva analizando o impacto que teñen nos retos económicos actuais.	Táboa de indicadores	Identifica actuacións a desenvolver polos axentes económicos na procura do ODS.	10
CA5.4 Analizar, con sentido crítico, como se produce o desenvolvemento económico e o benestar social con relación ao desenvolvemento sustentable e aos retos económicos actuais. Estudo de casos.	Táboa de indicadores	Analiza os indicadores de desenvolvemento de diferentes países.	10
CA5.5 Diferenciar os custos e os beneficios que xera para cada un dos axentes económicos no fluxo da renda establecendo relacións entre eles e determinando a súa repercusión no desenvolvemento económico e no benestar social.	Táboa de indicadores	Identifica as externalidades do fluxo circular da renda. Coñece os indicadores de desenvolvemento e relaciónaos co benestar e calidade de vida.	10
CA5.6 Propor iniciativas que fomenten a equidade, a xustiza e a sustentabilidade a partir da identificación dos retos e dos desafíos que supón a economía actual e analizando, con sentido crítico, o impacto que provoca a globalización, a nova economía e a revolución dixital no benestar económico e social dos cidadáns.	Táboa de indicadores	Valora diversas medidas que poidan contribuír á sostenibilidade do estado do benestar. Comprende os factores e consecuencias da nova economía derivadas da revolución dixital.	10
CA5.7 Comprender os retos económicos actuais analizando de forma crítica e construtiva a contorna, identificando aqueles elementos que condicionan e transforman a economía e fomentando iniciativas que respondan ás necesidades que supoñen estes retos.	Táboa de indicadores	Valora a economía colaborativa como alternativa menos desperdiciadora de recursos. Valora a importancia da implantación dunha economía circular.	10
CA5.8 Expor solucións socioeconómicas que respondan a necesidades individuais e colectivas con relación aos retos económicos actuais, investigando e explorando a realidade económica tendo en conta diversos factores e aplicando as ferramentas propias do ámbito da economía.	Táboa de indicadores	Identifica os principios básicos da teoría do decrecemento económico.	10

4.1. Concrecións metodolóxicas (Elaborado)

Descrición

A metodoloxía proposta é de ensinanza activa, na que a participación do alumno é o elemento esencial, procurando a súa formación integral como cidadán. Prestarase atención especial á consecución da súa motivación. Trata de dar unha resposta competencial, pasando da aprendizaxe memorística a aplicar o coñecemento a situacións diversas e cambiantes, cun enfoque interdisciplinar e favorecendo o traballo colaborativo.

No deseño da práctica de ensino e aprendizaxe desta materia consideranse os Principios e Orientacións pedagóxicas do Decreto polo que se establece a ordenación e o currículo do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia.

A selección de recursos didácticos e situacións de aprendizaxe realizarase atendendo ás condicións persoais e necesidades específicas do alumnado.

Empregaranse múltiples vías (verbal, auditiva, visual...) na presentación de contidos ao tempo que se promoverá que o alumnado exprese o coñecemento empregando diferentes vías.

Empregaranse recursos tecnolóxicos accesibles para todo o alumnado, comprobando que coñecen e son quen de manexar as ferramentas precisas para realizar as actividades propostas.

Exporanse os obxectivos das tarefas propostas, proporcionando guías de traballo. No estudo de casos, aplicaranse procedementos que permitan verificar os pasos seguidos dende a formulación ata o resultado final.

Fomentarase a análise crítica dos contidos, actividades e tarefas propostas.

Proporanse tarefas, actividades de síntese con traballos individuais ou grupais que permitan relacionar coñecementos. Resulta fundamental promocionar a participación nos programas e plans educativos do centro, da Consellería de Educación e de outras institucións que faciliten o desenvolvemento das competencias clave e o tratamento dos elementos transversais.

Deseñaranse e aplicaranse probas e tarefas axustadas ás características do alumnado, actividades de avaliación con diferentes niveis de complexidade, activando diferentes recursos cognitivos.

Avaliación continua nunha ampla variedade de situacións, avaliando tarefas individuais e grupais. Nas tarefas grupais avaliararanse, ademais dos progresos na aprendizaxe, a implicación e aportacións do alumnado participante.

A avaliación, ademais de informar dos erros cometidos e da puntuación acadada, trasladará propostas de mellora. Deseñaranse criterios de avaliación ou rúbricas para autoavaliación ou coavaliación do alumnado.

No caso de ser preciso realizar atención educativa non presencial procederase tal como se expón:

- Desenvolvemento das sesións empregando a videoconferencia como ferramenta.

- Foros Aula Virtual: facilitadores da comunicación colectiva.

- Mensaxería Aula Virtual: facilitadora das comunicacións individuais.

- Entrega de tarefas Aula Virtual: facilitan o envío dos exercicios propostos.

4.2. Materiais e recursos didácticos (Elaborado)

Denominación
Aula virtual do centro en webs dinámicas.
Servizos de videoconferencia: Eduxunta Webex, Falemos Edu.
Biblioteca.
Plans, proxectos e programas de centro e outros de interese educativo como Programa Prensa na escola, YBT, Empresa familiar na aula, Programa de Coñecementos financeiros e o seu concurso, Global Money Weeek...
Aula de informática.
Software específico libre: openoffice...
Libro de texto
Prensa e lecturas económicas
Documentais, películas e DVDs didácticos

Descrición

Espazo dixital de traballo que permite dispoñer dun espazo web online para organizar os contidos das unidades didácticas, repositorio de contidos, documentos e enlaces a outros recursos dixitais; espazo de intercambio e comunicación entre profesorado e alumnado (foros e mensaxeria), e de avaliación, seguimento e recuperación (realización de tarefas, cuestionarios, probas ensaio ....).

Plataformas de videoconferencia que permite ao docente interactuar en tempo real co alumnado: compartindo contidos e facilitando a exposición dos mesmos, facendo cuestionarios e exercicios en tempo real e de xeito colaborativo...

Desenvolvemento de actividades de promoción da lectura no ámbito económico.

Desenvolvemento de actividades nos plans, proxectos e programas nos que participa o centro, ademais dos organizados pola Consellería de Educación e por outras institucións, vinculados aos contidos da materia, fomentando o traballo dos elementos transversais.

O acceso á aula de informática é imprescindible para o desenvolvemento dos contidos.

5.1. Procedemento para a avaliación inicial (Elaborado)

Descrición

A avaliación inicial realizarase durante as primeiras sesións do curso co fin de favorecer o coñecemento personalizado do alumnado e da súa situación educativa.

Formularase como proba escrita co fin de avaliar os coñecementos previos da materia e o nivel competencial do alumnado.

Permitirá axustar o proceso de ensino ás características que presenta o alumnado.

5.2. Criterios de cualificación e recuperación (Elaborado)

Pesos na materia

Instrumentos de avaliación	UD 1	UD 2	UD 3	UD 4	UD 5	UD 6	UD 7	UD 8	UD 9	UD 10	UD 11	UD 12	UD 13	Total programación
Pesos das unidades didácticas (%)	6.0	7.0	7.0	7.0	7.0	8.0	9.0	7.0	9.0	9.0	9.0	8.0	7.0	100.0
Proba escrita	80.0	80.0	80.0	80.0	80.0	80.0	80.0	80.0	80.0	80.0	80.0	0.0	0.0	68.0
Táboa de indicadores	20.0	20.0	20.0	20.0	20.0	20.0	20.0	20.0	20.0	20.0	20.0	100.0	100.0	31.99999999999999

* Criterios de cualificación

Tódalas actividades desenvolvidas na aula son avaliables, así como tódolos procesos e esta mesma programación.

A continuación enumeramos os principais procedementos e instrumentos que se empregarán para avaliar o proceso de aprendizaxe:

Observación directa e sistemática

- Observación directa do traballo, evolución, participación, interese e actitude na clase (aula, sala de ordenadores, biblioteca, visita didáctica ou calquera outra situación).

- Rexistro anecdótico persoal para cada un dos alumnos onde se recollen as incidencias, así como as amoestacións orais e escritas, as faltas de puntualidade e asistencia se incorporarán mediante o informe que facilita o xade.

Análise das producións e exposicións orais dos alumnos

- Actividades en clase (problemas, exercicios, respostas a preguntas, etc...).

- Debates.

- Postas en común.

- Diálogos.

- Exposición dun tema, en grupo ou individualmente.

- Role playing e simulacións.

Análise das producións escritas

- Revisión dos cadernos de clase e do traballo noutros soportes como a aula virtual, aplicacións informáticas, participación en concursos e simuladores... así como utilizando programas e recursos específicos como procesadores de texto, presentacións...

- Resumos.

- Traballos monográficos, individuais e en grupo.

- Realización de proxectos e investigacións

- Probas escritas específicas

- Autoavaliación

- Coavaliación

Sistemas de cualificación

Cualificarase en números enteiros de 0 a 10. Esta cualificación obterase a partir da análise por parte da docente dos instrumentos de avaliación xa citados. En concreto:

-A asistencia, actitude, interese, realización de actividades, participación e evolución positiva na clase, que se analizan mediante a observación sistemática e a análise das producións do alumnado tanto oral como escrita, ponderarán un 20% na cualificación final.

-Probas específicas. Estas superaranse cando o alumnado conteste correctamente como mínimo o 50% das cuestións formuladas (5 puntos). Cando as probas consistan en parte teórica e práctica requirirase superar cada unha das dúas partes. As probas específicas ponderarán un 80% na cualificación final, sendo necesario para a cualificación final positiva ter polo menos un 5 en cada unha das dúas clases de cualificación ponderables.

A falta de asistencia do alumnado a algunha das probas específicas fixadas suporá a cualificación nesta de 0, unicamente a xustificación documental, de procedencia allea ao círculo persoal e familiar do alumno, por enfermidade ou causa maior, será considerada para poder optar a unha nova data de exame.

O número de probas específicas será variable, atendendo ao grado de dificultade e extensión dos temas nos que se estrutura a materia. No caso de realización de algún control en todas ou nalgunha das avaliacións, ese exame non será eliminatorio respecto á materia que contempla e, dentro do 80% para as probas específicas, ponderará un terzo, mentres que o exame de toda a materia da avaliación ponderará dous terzos para obter a cualificación total das probas específicas de dita avaliación.

Será necesario ademais, que se acade un 5 polo menos en todas e cada unha das probas e instrumentos avaliados así como en cada unha das tres avaliacións do curso. A cualificación final realizarase facendo a media das cualificacións das tres avaliacións, ponderarase cada avaliación en función dos contidos que lle correspondan.

No caso de ter suspensa algunha avaliación, agás a última, derivada da ponderación do 20% (actitude, interese, participación...), poderá recuperar esa cualificación na seguinte avaliación, se a súa evolución é suficientemente significativa.

Tanto nas probas específicas como no resto das producións, o alumnado deberá utilizar adecuadamente o vocabulario específico, a desorde, a falta de limpeza, na presentación, a mala redacción e os erros ortográficos suporán unha diminución na cualificación.

Ao finalizar o terceiro trimestre, farase unha proba final de recuperación (sen prexuízo de que se poida realizar algunha outra proba de recuperación da 1ª e/ou 2ª avaliacións) para aquel alumnado que non aprobase algunha/s das avaliacións durante o curso. A cualificación máxima que se poderá obter nas recuperacións será dun 5 ou 6, podendo, so en casos excepcionais de esforzo e traballo do alumno, acadar o 7 se así se considera.

As distintas avaliacións, así como a final ordinaria e extraordinaria, entenderanse superadas cando o alumno obteña unha cualificación igual ou superior a 5, non se redondeará, a puntuación obtida, ao número enteiro superior (agás excepcionalmente pola realización sobresaínte de traballos ou actividades voluntarias)

O alumnado non poderá portar durante a realización das probas ningún aparello electrónico, reloxo con funcións de memoria ou conexión wi fi, nin outro material que non sexa un bolígrafo azul ou negro e calculadora, que non poderá ter ningunha das seguintes prestacións: posibilidade de transmitir datos; programable; pantalla gráfica; resolución de ecuacións e operacións con matrices; cálculo de determinantes, de derivadas e integrais e almacenamento de datos alfanuméricos.

Calquera actuación sospeitosa dos alumnos na realización das probas escritas ou orais relativa á utilización de materiais ou medios que supoñan un recurso externo, incluída a copia ou axuda dalgún compañeiro ou compañeira, así como non seguir as instrucións ditadas pola docente para a realización da proba, suporá, no caso de que sexa unha proba durante o curso, a avaliación negativa da convocatoria ordinaria de xuño, (outorgándoselle unha cualificación de 0), no caso de ser na proba extraordinaria suporá a avaliación negativa na mesma (outorgándoselle a cualificación de 0).

No caso de que o alumnado teña faltas de asistencia ou de puntualidade sen xustificar, estas restarán 0,33 puntos cada unha en cada avaliación á hora de determinar a cualificación, se ditas faltas están xustificadas comezarán a diminuír a cualificación desde as 4 faltas.

Se durante as clases ou calquera outras actividades os alumnos son amoestados por unha falta de respecto cara aos compañeiros ou a profesora, ou por outra circunstancia como a negativa a realizar actividades, acudir a actividades complementarias, ou mal comportamento, a utilización do móbil sen autorización expresa... este apercibimento suporá, dependendo da súa gravidade, a diminución de 1 punto na cualificación da avaliación, ata a obtención dun 0 na avaliación correspondente. De non modificar a actitude e recibir un segundo apercibimento o alumnado suspenderá a materia na convocatoria ordinaria de xuño.

* Criterios de recuperación

Ao finalizar o terceiro trimestre, farase unha proba final de recuperación (sen prexuízo de que se poida realizar algunha outra proba de recuperación da 1ª e/ou 2ª avaliacións) para aquel alumnado que non aprobase algunha ou algunhas das avaliacións durante o curso. A cualificación máxima que se poderá obter nas recuperacións será dun 5 ou 6, podendo, so en casos excepcionais de esforzo e traballo do alumno, acadar o 7 se así se considera.

Para a cualificación das distintas avaliacións, e a cualificación final ordinaria e extraordinaria, non se redondeará, a puntuación obtida, ao número enteiro superior (agás excepcionalmente pola realización sobresaínte de traballos ou actividades voluntarias).

-Procedemento de avaliación ordinaria

Entenderase que un alumno ou alumna obtén avaliación positiva cando acada un mínimo de 5 puntos ao remate do período ordinario.

- Procedemento de avaliación extraordinaria

Para aqueles alumnos e alumnas que non acaden unha avaliación ordinaria positiva, haberá a opción de acudir a unha avaliación extraordinaria en xuño, consistente nunha proba obxectiva nas datas que a tal fin sexan fixadas polo centro segundo estableza a Orde pola que se aproba o calendario escolar para cada curso. Dita proba será sempre da totalidade dos contidos da materia (nunca de avaliacións soltas).

O exame constará de preguntas teóricas e exercicios prácticos e haberá que superar cada unha das partes teórica e práctica. Para aprobar a materia na convocatoria extraordinaria será necesario chegar a unha nota mínima de 5 puntos.

En canto se realice a avaliación ordinaria darase prioridade á realización de actividades de apoio, de reforzo e de recuperación para o alumnado coa materia sen superar e preparación das probas extraordinarias.

A cualificación da avaliación extraordinaria estará composta exclusivamente polo resultado da proba escrita O alumnado supera a materia cando acada una cualificación igual ou superior a 5.

5.3. Procedemento de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes (Elaborado)

Descrición

Procedemento destinado a:

- Alumnado que cursa segundo curso e ten pendente a materia de Economía de primeiro.

- Alumnado de cambio de modalidade que deba cursar a materia de primeiro.

O alumnado que se matricule no segundo curso do bacharelato e teña materias pendentes de primeiro curso ou teña que cursalas como pendentes poderá recuperalas durante o curso.

O departamento didáctico proporá na aula virtual un plan de traballo mediante a comunicación co alumnado afectado. Os instrumentos de avaliación a empregar serán resumos ou traballos sobre a materia e/ou Probas Escritas que serán realizadas en dous ou tres parciais dependendo da disponibilidade e acordos co alumnado.

A cualificación de cada avaliación parcial calcularase como media aritmética das producións do alumnado, ponderando un 80% a proba escrita e un 20% as tarefas, de haber os dous tipos de probas

Entenderase que o alumnado supera a materia cando obteña unha cualificación de como mínimo 5.

No caso de non superar as probas parciais o alumnado será convocado a unha proba final que se adecuará ás datas previstas para a PAU e que versará sobre a totalidade dos contidos. Neste caso a cualificación estará composta exclusivamente polo resultado da proba final (PE) proposta.

A aula virtual xoga un papel fundamental na proposta, seguimento, avaliación e recuperación da materia.

O seguimento do alumnado con materias pendentes corresponderá á xefatura de departamento en coordinación, se procede, co profesorado de nivel que imparte docencia ao alumno ou alumna.

5.4. Procedemento para acreditar os coñecementos necesarios en determinadas materias (Elaborado)

Non resulta de aplicación nesta materia

6. Medidas de atención á diversidade (Elaborado)

Descrición

Son medidas de atención á diversidade as actuacións, estratexias e/ou programas destinados a proporcionar unha resposta axustada ás necesidades educativas do alumnado

De ser preciso, desenvolveranse as seguintes medidas de atención á diversidade:

Ordinarias. Aquelas que faciliten a adecuación do currículo, sen alteración siginificativa dos obxectivos, contidos nin criterios de avaliación, ao contexto do centro e ás características do alumnado. Teñen como finalidade dar resposta ás diferenzas en competencia curricular, motivación, intereses, relación social, estratexias, estilos e ritmos de aprendizaxe, e están destinadas a facilitar a consecución dos obxectivos e competencias establecidas nas diferentes ensinanzas.

- Adecuación da xestión da aula ás características do alumnado, procurando a participación, o acceso aos recursos, favorecendo a convivencia e aprendizaxe compartida.

- Adecuación da programación didáctica ao alumnado e circunstancias do seu contorno. Logo de identificadas as barreiras (accesibilidade física, sensorial, cognitiva e emocional) deseñaranse actividades partindo dos principios do deseño universal de aprendizaxe para que as aprendizaxes sexan accesibles.

- Metodoloxías baseadas no traballo colaborativo en grupos heteroxéneos, titoría entre iguais, aprendizaxes por proxectos.

- Adaptación dos tempos, dos instrumentos e dos procedementos de avaliación ás circunstancias do alumnado, tales como, forma de comunicación co alumnado, secuenciación de tarefas, verificación da comprensión das tarefas, dispoñibilidade dos recursos tecnolóxicos, concesión do tempo necesario... Aplicaranse as propostas recollidas nos plans, proxectos, programas, guías e protocolos elaborados pola Consellería.

- Aulas de atención educativa e convivencia. No caso de ser preciso derivar alumnado, o profesorado proporcionará as tarefas que debe realizar, que serán corrixidas e avaliadas.

- Reforzo educativo. Posta en práctica de mecanismos de reforzo tan pronto como se detecten dificultades no progreso do alumnado.

- Programas de enriquecemento curricular para o alumnado que presenta altas capacidades intelectuais.

Extraordinarias. Aquelas dirixidas a dar resposta ás necesidades educativas do alumnado con necesidades específicas de apoio educativo que poden requirir modificacións significativas do currículo ordinario e/ou supor cambios esenciais no ámbito organizativo, así como, de ser o caso, nos elementos de acceso ao currículo ou unha modalidade de escolarización. Aplicaranse logo de esgotadas as de carácter ordinario ou por resultaren insuficientes.

O alumnado con necesidade específica de apoio educativo é aquel que require unha atención educativa diferente á ordinaria, por presentar necesidades educativas especiais, por atraso madurativo, por trastornos do desenvolvemento da linguaxe e da comunicación, por trastornos de atención ou de aprendizaxe, por descoñecemento grave da lingua de aprendizaxe, por se atoparen en situación de vulnerabilidade socioeducativa, polas súas altas capacidades intelectuais, por se teren incorporado tarde ao sistema educativo ou por condicións persoais ou de historia escolar.

O alumnado que presenta necesidade educativas especiais é aquel que afronta barreiras que limiten o seu acceso, a súa presenza, a súa participación ou a súa aprendizaxe, derivadas de discapacidade ou de trastornos graves de conduta, da comunicación e da linguaxe, por un período da súa escolarización ou ao longo de toda ela, e que require determinados apoios e atención educativas específicas para a consecución dos obxectivos de aprendizaxe adecuados ao seu desenvolvemento.

-Flexibilización da duración do período de escolarización na etapa de bacharelato. Dirixido a alumnado con altas capacidades intelectuais ou alumnado con necesidades educativas especiais.

-Atención educativa ao alumnado que, por circunstancias diversas, presenta dificultades para unha asistencia continuada ao centro. O docente coordinado polo profesorado titor e co asesoramento da xefatura do departamento de orientación, elaborará unha proposta de actividades educativas empregando medios telemáticos para a entrega, seguimiento e avaliación e adoptará medidas que promovan a súa inclusión.

O docente colaborará co profesorado titor e coa xefatura do departamento de orientación na planificación e desenvolvemento de actuacións destinadas ao axuste dos procesos de ensino e aprendizaxe.

A avaliación inicial permitirá adaptar as ensinanzas ao alumnado e facilitar a debida progresión na súa aprendizaxe.

No proceso de avaliación promoverase o uso de instrumentos de avaliación variados, diversos, flexibles e adaptados ás distintas situacións de aprendizaxe que permitan a valoración obxectiva do alumnado e garantan que as condicións de realización dos procesos asociados á avaliación se adapten ás necesidades do alumnado con necesidade específica de apoio educativo.

7.1. Concreción dos elementos transversais (Elaborado)

Concreción dos elementos transversais que se traballarán no curso

Secuencia	Elementos transversais	UD 1	UD 2	UD 3	UD 4	UD 5	UD 6	UD 7	UD 8	UD 9	UD 10	UD 11	UD 12	UD 13
1	Comprensión lectora
2	Expresión oral e escrita
3	Comunicación audiovisual
4	Competencia dixital
5	Creatividade
6	Emprendemento social e empresarial, iniciativa e toma de decisiones
7	Fomento do espírito crítico e científico
8	Educación emocional e en valores
9	A igualdade de xénero
10	Uso aceitado das TICS
11	Desenvolvemento sostible e respecto ao medio ambiente

Observacións

Do mesmo xeito, promoverase a aprendizaxe da prevención e resolución pacífica de conflitos en todos os ámbitos da vida persoal, familiar e social, así como dos valores que sustentan a liberdade, a xustiza, a igualdade, o pluralismo político, a paz, a democracia, o respecto polos dereitos humanos e o rexeitamento da violencia terrorista, o respecto á pluralidade, o respecto polo Estado de dereito, o respecto e a consideración polas vítimas do terrorismo, e a prevención do terrorismo e de calquera tipo de violencia.

Evitaranse os comportamentos, os estereotipos e os contidos sexistas, así como aqueles que supoñan discriminación por razón da orientación sexual ou da identidade de xénero.

7.2. Actividades complementarias (Elaborado)

Actividade	Descrición	1º trim.	2º trim.	3º trim.
Visita a empresas ou instituciones de interese	Co fin de analizar a toma de decisións dun dos principais axentes económicos.
Programa de Educación Cívico-Tributaria - Agencia Estatal Administración Tributaria.	Actividades destinadas a explicar á cidadanía máis nova o impacto que o sistema fiscal, na súa dobre vertente de ingresos e gastos públicos, ten na súa vida cotiá e nas súas perspectivas de futuro. É posible elixir entre as seguintes actuacións: Xornadas de portas abertas nas Delegacións ou charlas impartidas por persoal da Axencia Tributaria nos centros.
Participación en concursos e/ou programas vinculados cos contidos da materia.	Plan Eduemprende, Young Business Talents., Empresa familiar en las aulas....
Charlas formativas a cargo de empresas e/ou institucións.	Charlas que pretenden achegar a realidade económica ao alumnado, do BE, Entidades financeiras, empresarios ou empresarias...
Actividades vinculadas cos ODS da Axenda 2030 .	Participación nos posibles Plans Proxecta .e outros específicos que urdan
Programa de educación financeira e participación no concurso de coñecementos financeiros	Programa organizado pola CNMV baseado na educación financeira
Programa "Prensa en la escuela" e participación nos concursos organizados	Programa de La Voz de Galicia
Participación en conmemoracións como o día da Educación financiera, o día do emprendedor, o día da UE... e ostras de interese educativo	Conmemoracións de interese educativo, dia da educación financeira, Global Money Week...
Lectura de literatura económica	Mellora da comprensión da realidade económica

Observacións

Tentarase achegar ao alumnado á realidade económica e empresarial, polo que pode participarse en outros programas ou plans que xurdan e que teñan interese educativo para a nosa materia

8.1. Procedemento para avaliar o proceso do ensino e a practica docente cos seus indicadores de logro (Elaborado)

Categoría indicador de logro	Indicadores de logro
Medidas de atención á diversidade	Inclúe os elementos curriculares na programación didáctica adaptándoos ás características do alumnado e contexto do centro.
Adecuación da programación didáctica e da súa propia planificación ao longo do curso académico	Elabora as unidades didácticas utilizando como referente a programación didáctica da materia.
Metodoloxía empregada	Realiza a avaliación inicial co fin de identificar as dificultades do alumnado, así como as súas necesidades de atención educativa.
Coordinación co resto do equipo docente e coas familias ou as persoas titoras legais	Presenta e publica a programación didáctica incidindo especialmente na metodoloxía, instrumentos e proceso de avaliación e cualificación.
Adecuación da programación didáctica e da súa propia planificación ao longo do curso académico	Planifica, coa antelación suficiente e tendo en conta a dispoñibilidade do alumnado, o calendario de probas a realizar segundo a tipoloxía.
Medidas de atención á diversidade	Ofrece ao alumnado múltiples formas de presentación dos contidos e de acción e expresión.
Metodoloxía empregada	Emprega as tecnoloxías da información e da comunicación na aula como medio didáctico para desenvolver as tarefas de ensino e aprendizaxe.
Metodoloxía empregada	Propón actividades complementarias que contribúan á mellora da aprendizaxe do alumnado.
Adecuación da programación didáctica e da súa propia planificación ao longo do curso académico	Procura a transparencia do proceso de avaliación.
Metodoloxía empregada	Fomenta e estimula as habilidades de comprensión de lectura e de uso da información, de expresión escrita e en público.
Medidas de atención á diversidade	Selecciona e secuencia de forma progresiva os contidos da programación de aula en función das características do grupo.
Coordinación co resto do equipo docente e coas familias ou as persoas titoras legais	Planifica a actividade educativa coordinada con outras materias.
Metodoloxía empregada	Establece criterios e instrumentos de avaliación e autoavaliación que permitan facer o seguimento do progreso do alumnado e comprobar o grao de adquisición de competencias.
Metodoloxía empregada	Presenta ao inicio de cada sesión o plan de traballo, sinalando os obxectivos que se pretenden lograr.
Metodoloxía empregada	Analiza os resultados da avaliación cos alumnos e alumnas. Informa dos logros acadados e dificultades atopadas, propoñendo estratexias de mellora.
Medidas de atención á diversidade	Recoñece o esforzo do alumnado, non só os resultados.
Metodoloxía empregada	Relaciona os contidos da materia cos feitos da actualidade.
Metodoloxía empregada	Organiza actividades complementarias axeitadas que completen a aprendizaxe tendo en conta as inquedanzas do alumnado, na procura de facer atractiva a participación no desenvolvemento das mesmas.
Clima de traballo na aula	Fomenta a participación do alumnado no desenvolvemento da materia, promovendo o debate e a análise crítica dos temas propostos.
Metodoloxía empregada	Emprega na aula un discurso que estimula e mantén o interese do alumnado polos contidos obxecto de estudo.
Clima de traballo na aula	Amosa unha actitude aberta e receptiva e fomenta a interacción co alumnado.
Metodoloxía empregada	Xestiona a intelixencia emocional na aula, facilitando a expresión do alumnado, ensinando estratexias comunicativas.
Adecuación da programación didáctica e da súa propia planificación ao longo do curso académico	Os mínimos de consecución e os criterios de cualificación e recuperación están claramente definidos.
Medidas de atención á diversidade	Establece as medidas de atención á diversidade necesarias para facilitar o acceso ó currículo do alumnado.
Medidas de atención á diversidade	Propón ao alumnado a realización de actividades de recuperación e reforzo, de enriquecemento e ampliación.
Adecuación da programación didáctica e da súa propia planificación ao longo do curso académico	Rexistra e avalía o seguimento da súa propia actuación no desenvolvemento das clases.
Medidas de atención á diversidade	Emprega instrumentos de avaliación variados, diversos, flexibles e adaptados ás distintas situacións de aprendizaxe.
Medidas de atención á diversidade	Estabece as medidas máis adecuadas para que as condicións de realización das avaliacións se adapten ás necesidades do alumnado.
Outros	Participa en actividades de formación dirixidas á actualización de coñecementos científico-técnicos, didácticos e/ou psicopedagóxicos.
Adecuación da programación didáctica e da súa propia planificación ao longo do curso académico	Emprega os resultados da avaliación para mellorar o proceso de ensino.
Outros	Realiza actividades, traballos e proxectos de investigación e innovación educativa relacionados coa práctica docente.

* Descrición

Tal e como establece a normativa, "O profesorado avaliará tanto as aprendizaxes do alumnado como os procesos de ensino e a súa propia práctica docente, para o cal establecerá indicadores de logro nas programacións docentes."

Tales indicadores consisten nunha serie de items que permiten reflexionar sobre a actuación co alumnado e os aspectos reflectidos na programación:

- planificación,

- a motivación do alumnado,

- desenvolvemento do proceso de ensino,

- idoneidade dos materiais empregados e das actividades propostas

- e seguimento e avaliación do proceso de ensinanza-aprendizaxe

Valoraranse de 0 a 5.

Obxectivos da avaliación da práctica docente:

- Axustala ás peculiaridades do grupo e a cada alumno/a.

- Comparar a planificación curricular coa súa execución.

- Favorecer a reflexión individual e colectiva.

- Mellorar a comunicación e coordinación.

8.2. Procedemento de seguimento, avaliación e propostas de mellora (Elaborado)

Descrición

Ao iniciar o curso revisarase a programación a partir das propostas de mellora recollidas na correspondente memoria do departamento do curso anterior.

A avaliación da presente programación farase a través do seguimento na aplicación Proens ao final de cada unidade didáctica por parte do/a profesor/profesora que imparta a materia e nas reunións mensuais de departamento.

Nas reunión de departamento comprobarase o grao de consecución dos obxectivos programados e as dificultades que se poidan atopar, ademais, poderán introducirse medidas correctoras se estas se estiman oportunas. Todas as posibles propostas de mellora reflectiranse na Memoria Final para introducir as modificacións necesarias na programación do curso seguinte.

As ferramentas a empregar para analizar o grao de cumprimento dos indicadores de logro poden consistir en:

- Diario de aula.

- Rúbrica de autoavaliación para cuantificar o grao de consecución de obxectivos, criterios de avaliación e contidos.

- Estatísticas de resultados.

- Cuestionarios e enquisas ao alumnado.

proens

Vista preliminar da

1. Introdución (Elaborado)

2. Obxectivos e súa contribución ao desenvolvemento das competencias (Elaborado)

3.1. Relación de unidades didácticas (Elaborado)

3.2. Distribución currículo nas unidades didácticas (Elaborado)

3.3. Avaliación das unidades didácticas (Elaborado)

4.1. Concrecións metodolóxicas (Elaborado)

4.2. Materiais e recursos didácticos (Elaborado)

5.1. Procedemento para a avaliación inicial (Elaborado)

5.2. Criterios de cualificación e recuperación (Elaborado)

5.3. Procedemento de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes (Elaborado)

5.4. Procedemento para acreditar os coñecementos necesarios en determinadas materias (Elaborado)

6. Medidas de atención á diversidade (Elaborado)

7.1. Concreción dos elementos transversais (Elaborado)

7.2. Actividades complementarias (Elaborado)

8.1. Procedemento para avaliar o proceso do ensino e a practica docente cos seus indicadores de logro (Elaborado)

8.2. Procedemento de seguimento, avaliación e propostas de mellora (Elaborado)

9. Outros apartados (Elaborado)