proens

Vista preliminar da

Vista preliminar da programación na que poderá consultar todos os apartados da programación.

1. Introdución (Elaborado)

Descrición

A materia de Historia de 4º de ESO ten como temas fundamentais a Idade contemporánea do mundo, de España e o desenvolvemento artístico neste contexto. A evolución social, económica, ideolóxica e artística entre o século XVIII e a actualidade conforman os conceptos e procesos a tratar neste curso.

A formación que se plantexa nesta programación debería proporcionar ao alumnado un coñecemento global que resulta necesario para coñecer o pasado e para entender o presente, especialmenta algúns dos procesos históricos actuais.

É preciso tamén para facer emerxer no estudo da historia suxeitos históricos ata hai pouco moi silenciados, como as mulleres, a clase obreira, os pobres... dándolles o protagonismo que lles corresponde e que vai permitir unha renovación do discurso histórico.

Esta materia é fundamental para fortalecer a base cultural que lles permitirá desenvolver a súa formación e lles acompañará no futuro como cidadáns.

É importante a adquisición dun vocabulario conceptual propio e a capacidade para utilizalo correctamente. Do mesmo xeito, cumpriría ampliar e desenvolver as competencias clave, a capacidade de expresarse adecuadamente na escrita e desenvolver unha lectura comprensiva para enlazar cos coñecementos previos as novas aportacións e ideas que imos traballar.

É fundamental no referente á metodoloxía desenvolver un proceso que permita dar importancia a saber interpretar documentos e imaxes, á comprensión dos elementos básicos do proceso histórico (causa, desenvolvemento, consecuencia; espazo e tempo), á intencionalidade na interpretación dos procesos e ó uso adecuado da información. Así como ó análise crítico da información e dos datos referentes á materia tratada.

Pódese plantexar de forma cronolóxica, atendendo ás necesidades básicas de comprensión dos procesos para logo chegar a unha perspectiva transversal (pero sólo despois de que se adquiran uns coñecementos básicos que permitan transitar analizando fenómenos históricos e artísticos ó longo do tempo).

A finalidade desta materia é dar ó alumnado unha visión global do mundo e un conxunto de valores para que adopten unha actitude ética e comprometida dentro dunha sociedade plural e solidaria. E completar os obxectivos plantexados e a adquisición das competencias clave de forma inclusiva atendendo á diversidade do alumnado.

A materia de Historia de 4º de ESO ten como temas fundamentais a Idade contemporánea do mundo, de España e o desenvolvemento artístico neste contexto. A evolución social, económica, ideolóxica e artística entre o século XVIII e a actualidade conforman os conceptos e procesos a tratar neste curso.

A formación que se plantexa nesta programación debería proporcionar ao alumnado un coñecemento global que resulta necesario para coñecer o pasado e para entender o presente, especialmenta algúns dos procesos históricos actuais.

É preciso tamén para facer emerxer no estudo da historia suxeitos históricos ata hai pouco moi silenciados, como as mulleres, a clase obreira, os pobres... dándolles o protagonismo que lles corresponde e que vai permitir unha renovación do discurso histórico.

Esta materia é fundamental para fortalecer a base cultural que lles permitirá desenvolver a súa formación e lles acompañará no futuro como cidadáns.

É importante a adquisición dun vocabulario conceptual propio e a capacidade para utilizalo correctamente. Do mesmo xeito, cumpriría ampliar e desenvolver as competencias clave, a capacidade de expresarse adecuadamente na escrita e desenvolver unha lectura comprensiva para enlazar cos coñecementos previos as novas aportacións e ideas que imos traballar.

É fundamental no referente á metodoloxía desenvolver un proceso que permita dar importancia a saber interpretar documentos e imaxes, á comprensión dos elementos básicos do proceso histórico (causa, desenvolvemento, consecuencia; espazo e tempo), á intencionalidade na interpretación dos procesos e ó uso adecuado da información. Así como ó análise crítico da información e dos datos referentes á materia tratada.

Pódese plantexar de forma cronolóxica, atendendo ás necesidades básicas de comprensión dos procesos para logo chegar a unha perspectiva transversal (pero sólo despois de que se adquiran uns coñecementos básicos que permitan transitar analizando fenómenos históricos e artísticos ó longo do tempo).

A finalidade desta materia é dar ó alumnado unha visión global do mundo e un conxunto de valores para que adopten unha actitude ética e comprometida dentro dunha sociedade plural e solidaria. E completar os obxectivos plantexados e a adquisición das competencias clave de forma inclusiva atendendo á diversidade do alumnado.

A materia de Historia de 4º de ESO ten como temas fundamentais a Idade contemporánea do mundo, de España e o desenvolvemento artístico neste contexto. A evolución social, económica, ideolóxica e artística entre o século XVIII e a actualidade conforman os conceptos e procesos a tratar neste curso.

A formación que se plantexa nesta programación debería proporcionar ao alumnado un coñecemento global que resulta necesario para coñecer o pasado e para entender o presente, especialmenta algúns dos procesos históricos actuais.

É preciso tamén para facer emerxer no estudo da historia suxeitos históricos ata hai pouco moi silenciados, como as mulleres, a clase obreira, os pobres... dándolles o protagonismo que lles corresponde e que vai permitir unha renovación do discurso histórico.

Esta materia é fundamental para fortalecer a base cultural que lles permitirá desenvolver a súa formación e lles acompañará no futuro como cidadáns.

É importante a adquisición dun vocabulario conceptual propio e a capacidade para utilizalo correctamente. Do mesmo xeito, cumpriría ampliar e desenvolver as competencias clave, a capacidade de expresarse adecuadamente na escrita e desenvolver unha lectura comprensiva para enlazar cos coñecementos previos as novas aportacións e ideas que imos traballar.

É fundamental no referente á metodoloxía desenvolver un proceso que permita dar importancia a saber interpretar documentos e imaxes, á comprensión dos elementos básicos do proceso histórico (causa, desenvolvemento, consecuencia; espazo e tempo), á intencionalidade na interpretación dos procesos e ó uso adecuado da información. Así como ó análise crítico da información e dos datos referentes á materia tratada.

Pódese plantexar de forma cronolóxica, atendendo ás necesidades básicas de comprensión dos procesos para logo chegar a unha perspectiva transversal (pero sólo despois de que se adquiran uns coñecementos básicos que permitan transitar analizando fenómenos históricos e artísticos ó longo do tempo).

A finalidade desta materia é dar ó alumnado unha visión global do mundo e un conxunto de valores para que adopten unha actitude ética e comprometida dentro dunha sociedade plural e solidaria. E completar os obxectivos plantexados e a adquisición das competencias clave de forma inclusiva atendendo á diversidade do alumnado.

A materia de Historia de 4º de ESO ten como temas fundamentais a Idade contemporánea do mundo, de España e o desenvolvemento artístico neste contexto. A evolución social, económica, ideolóxica e artística entre o século XVIII e a actualidade conforman os conceptos e procesos a tratar neste curso.

A formación que se plantexa nesta programación debería proporcionar ao alumnado un coñecemento global que resulta necesario para coñecer o pasado e para entender o presente, especialmenta algúns dos procesos históricos actuais.

É preciso tamén para facer emerxer no estudo da historia suxeitos históricos ata hai pouco moi silenciados, como as mulleres, a clase obreira, os pobres... dándolles o protagonismo que lles corresponde e que vai permitir unha renovación do discurso histórico.

Esta materia é fundamental para fortalecer a base cultural que lles permitirá desenvolver a súa formación e lles acompañará no futuro como cidadáns.

É importante a adquisición dun vocabulario conceptual propio e a capacidade para utilizalo correctamente. Do mesmo xeito, cumpriría ampliar e desenvolver as competencias clave, a capacidade de expresarse adecuadamente na escrita e desenvolver unha lectura comprensiva para enlazar cos coñecementos previos as novas aportacións e ideas que imos traballar.

É fundamental no referente á metodoloxía desenvolver un proceso que permita dar importancia a saber interpretar documentos e imaxes, á comprensión dos elementos básicos do proceso histórico (causa, desenvolvemento, consecuencia; espazo e tempo), á intencionalidade na interpretación dos procesos e ó uso adecuado da información. Así como ó análise crítico da información e dos datos referentes á materia tratada.

Pódese plantexar de forma cronolóxica, atendendo ás necesidades básicas de comprensión dos procesos para logo chegar a unha perspectiva transversal (pero sólo despois de que se adquiran uns coñecementos básicos que permitan transitar analizando fenómenos históricos e artísticos ó longo do tempo).

A finalidade desta materia é dar ó alumnado unha visión global do mundo e un conxunto de valores para que adopten unha actitude ética e comprometida dentro dunha sociedade plural e solidaria. E completar os obxectivos plantexados e a adquisición das competencias clave de forma inclusiva atendendo á diversidade do alumnado.

A materia de Historia de 4º de ESO ten como temas fundamentais a Idade contemporánea do mundo, de España e o desenvolvemento artístico neste contexto. A evolución social, económica, ideolóxica e artística entre o século XVIII e a actualidade conforman os conceptos e procesos a tratar neste curso.

A formación que se plantexa nesta programación debería proporcionar ao alumnado un coñecemento global que resulta necesario para coñecer o pasado e para entender o presente, especialmenta algúns dos procesos históricos actuais.

É preciso tamén para facer emerxer no estudo da historia suxeitos históricos ata hai pouco moi silenciados, como as mulleres, a clase obreira, os pobres... dándolles o protagonismo que lles corresponde e que vai permitir unha renovación do discurso histórico.

Esta materia é fundamental para fortalecer a base cultural que lles permitirá desenvolver a súa formación e lles acompañará no futuro como cidadáns.

É importante a adquisición dun vocabulario conceptual propio e a capacidade para utilizalo correctamente. Do mesmo xeito, cumpriría ampliar e desenvolver as competencias clave, a capacidade de expresarse adecuadamente na escrita e desenvolver unha lectura comprensiva para enlazar cos coñecementos previos as novas aportacións e ideas que imos traballar.

É fundamental no referente á metodoloxía desenvolver un proceso que permita dar importancia a saber interpretar documentos e imaxes, á comprensión dos elementos básicos do proceso histórico (causa, desenvolvemento, consecuencia; espazo e tempo), á intencionalidade na interpretación dos procesos e ó uso adecuado da información. Así como ó análise crítico da información e dos datos referentes á materia tratada.

Pódese plantexar de forma cronolóxica, atendendo ás necesidades básicas de comprensión dos procesos para logo chegar a unha perspectiva transversal (pero sólo despois de que se adquiran uns coñecementos básicos que permitan transitar analizando fenómenos históricos e artísticos ó longo do tempo).

A finalidade desta materia é dar ó alumnado unha visión global do mundo e un conxunto de valores para que adopten unha actitude ética e comprometida dentro dunha sociedade plural e solidaria. E completar os obxectivos plantexados e a adquisición das competencias clave de forma inclusiva atendendo á diversidade do alumnado.

A materia de Historia de 4º de ESO ten como temas fundamentais a Idade contemporánea do mundo, de España e o desenvolvemento artístico neste contexto. A evolución social, económica, ideolóxica e artística entre o século XVIII e a actualidade conforman os conceptos e procesos a tratar neste curso.

A formación que se plantexa nesta programación debería proporcionar ao alumnado un coñecemento global que resulta necesario para coñecer o pasado e para entender o presente, especialmenta algúns dos procesos históricos actuais.

É preciso tamén para facer emerxer no estudo da historia suxeitos históricos ata hai pouco moi silenciados, como as mulleres, a clase obreira, os pobres... dándolles o protagonismo que lles corresponde e que vai permitir unha renovación do discurso histórico.

Esta materia é fundamental para fortalecer a base cultural que lles permitirá desenvolver a súa formación e lles acompañará no futuro como cidadáns.

É importante a adquisición dun vocabulario conceptual propio e a capacidade para utilizalo correctamente. Do mesmo xeito, cumpriría ampliar e desenvolver as competencias clave, a capacidade de expresarse adecuadamente na escrita e desenvolver unha lectura comprensiva para enlazar cos coñecementos previos as novas aportacións e ideas que imos traballar.

É fundamental no referente á metodoloxía desenvolver un proceso que permita dar importancia a saber interpretar documentos e imaxes, á comprensión dos elementos básicos do proceso histórico (causa, desenvolvemento, consecuencia; espazo e tempo), á intencionalidade na interpretación dos procesos e ó uso adecuado da información. Así como ó análise crítico da información e dos datos referentes á materia tratada.

Pódese plantexar de forma cronolóxica, atendendo ás necesidades básicas de comprensión dos procesos para logo chegar a unha perspectiva transversal (pero sólo despois de que se adquiran uns coñecementos básicos que permitan transitar analizando fenómenos históricos e artísticos ó longo do tempo).

A finalidade desta materia é dar ó alumnado unha visión global do mundo e un conxunto de valores para que adopten unha actitude ética e comprometida dentro dunha sociedade plural e solidaria. E completar os obxectivos plantexados e a adquisición das competencias clave de forma inclusiva atendendo á diversidade do alumnado.

A materia de Historia de 4º de ESO ten como temas fundamentais a Idade contemporánea do mundo, de España e o desenvolvemento artístico neste contexto. A evolución social, económica, ideolóxica e artística entre o século XVIII e a actualidade conforman os conceptos e procesos a tratar neste curso.

A formación que se plantexa nesta programación debería proporcionar ao alumnado un coñecemento global que resulta necesario para coñecer o pasado e para entender o presente, especialmenta algúns dos procesos históricos actuais.

É preciso tamén para facer emerxer no estudo da historia suxeitos históricos ata hai pouco moi silenciados, como as mulleres, a clase obreira, os pobres... dándolles o protagonismo que lles corresponde e que vai permitir unha renovación do discurso histórico.

Esta materia é fundamental para fortalecer a base cultural que lles permitirá desenvolver a súa formación e lles acompañará no futuro como cidadáns.

É importante a adquisición dun vocabulario conceptual propio e a capacidade para utilizalo correctamente. Do mesmo xeito, cumpriría ampliar e desenvolver as competencias clave, a capacidade de expresarse adecuadamente na escrita e desenvolver unha lectura comprensiva para enlazar cos coñecementos previos as novas aportacións e ideas que imos traballar.

É fundamental no referente á metodoloxía desenvolver un proceso que permita dar importancia a saber interpretar documentos e imaxes, á comprensión dos elementos básicos do proceso histórico (causa, desenvolvemento, consecuencia; espazo e tempo), á intencionalidade na interpretación dos procesos e ó uso adecuado da información. Así como ó análise crítico da información e dos datos referentes á materia tratada.

Pódese plantexar de forma cronolóxica, atendendo ás necesidades básicas de comprensión dos procesos para logo chegar a unha perspectiva transversal (pero sólo despois de que se adquiran uns coñecementos básicos que permitan transitar analizando fenómenos históricos e artísticos ó longo do tempo).

A finalidade desta materia é dar ó alumnado unha visión global do mundo e un conxunto de valores para que adopten unha actitude ética e comprometida dentro dunha sociedade plural e solidaria. E completar os obxectivos plantexados e a adquisición das competencias clave de forma inclusiva atendendo á diversidade do alumnado.

2. Obxectivos e súa contribución ao desenvolvemento das competencias (Elaborado)

Currículo	CCL	CP	STEM	CD	CPSAA	CC	CE	CCEC
OBX1 Buscar, seleccionar, tratar e organizar información sobre temas relevantes do presente e do pasado, usando criticamente fontes históricas e xeográficas, para adquirir coñecementos, elaborar e expresar contidos en varios formatos.	1 2 3 4 5	1 2 3	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4	1 2 3	1 2 3 4
CA2.1 - Establecer conexións e relacións entre os coñecementos e informacións adquiridos, elaborando sínteses interpretativas e explicativas, mediante informes, estudos ou dosieres informativos, que reflictan un dominio e consolidación dos contidos tratados. CA2.2 - ransferir adecuadamente a información e o coñecemento por medio de narracións, pósteres, presentacións, exposicións orais, medios audiovisuais e outros produtos. CA2.3 - Utilizar secuencias cronolóxicas complexas nas que identificar, comparar e relacionar feitos e procesos en diferentes períodos e lugares históricos (simultaneidade, duración, causalidade), utilizando termos e conceptos específicos do ámbito da historia e da xeografía. CA2.4 - Analizar procesos de cambio histórico e comparar casos da historia e da xeografía a través do uso de fontes de información diversas, tendo en conta as transformacións de curta e longa duración (conxuntura e estrutura), as continuidades e permanencias en diferentes períodos e lugares.
OBX2 Indagar, argumentar e elaborar produtos propios sobre problemas xeográficos, históricos e sociais que resulten relevantes na actualidade, desde o local ao global, para desenvolver un pensamento crítico, respectuoso coas diferenzas, que contribúa á construción da propia identidade e a enriquecer o acervo común.	1 2 3 4 5	1 2 3	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4	1 2 3	1 2 3 4
CA1.1 - Xerar produtos orixinais e creativos mediante a reelaboración de coñecementos previos a través de ferramentas de investigación que permitan explicar problemas presentes e pasados da humanidade a distintas escalas temporais e espaciais, do local ao global, utilizando conceptos, situacións e datos relevantes CA2.5 - Producir e expresar xuízos e argumentos persoais e críticos de forma aberta e respectuosa, facendo patente a propia identidade e enriquecendo o acervo común no contexto do mundo actual, dos seus retos e dos seus conflitos, e desde unha perspectiva sistémica e global. CA3.1 - Producir e expresar xuízos e argumentos persoais e críticos de forma aberta e respectuosa, facendo patente a propia identidade e enriquecendo o acervo común no contexto do mundo actual, dos seus retos e os dos seus conflitos, e desde unha perspectiva sistémica e global.
OBX3 Coñecer os principais desafíos aos cales se enfrontaron distintas sociedades ao longo do tempo, identificando as causas e consecuencias dos cambios producidos e os problemas a que se enfrontan na actualidade, mediante o desenvolvemento de proxectos de investigación e o uso de fontes fiables, para realizar propostas que contribúan ao desenvolvemento sustentable.	1 2 3 4 5	1 2 3	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4	1 2 3	1 2 3 4
CA1.2 - Interpretar e explicar de forma argumentada a conexión de España cos grandes procesos históricos da época contemporánea, valorando o que supuxeron para a súa evolución e sinalando as achegas dos seus habitantes ao longo da historia, así como as achegas do Estado e as súas institucións á cultura europea e mundial. CA2.6 - Coñecer os obxectivos de desenvolvemento sustentable, realizando propostas que contribúan ao seu logro, aplicando métodos e proxectos de investigación, incidindo no uso de mapas e outras representacións gráficas, así como de medios accesibles de interpretación de imaxes. CA2.7 - Identificar os principais feitos históricos nos diferentes contextos e valorar os cambios que propiciaron nos aspectos ideolóxicos, sociais, políticos e económicos conformando as bases do mundo contemporáneo e actual; así mesmo, xustificar que feitos do pasado teñen unha incidencia no presente establecendo relacións de causalidade e consecuencialidade que todo acontecemento histórico vai provocar no futuro.
OBX4 Identificar e analizar os elementos da paisaxe e a súa articulación en sistemas complexos naturais, rurais e urbanos, así como a súa evolución no tempo, interpretando as causas das transformacións e valorando o grao de equilibrio existente nos distintos ecosistemas, para promover a súa conservación, mellora e uso sustentable.	1 2 3 4 5	1 2 3	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4	1 2 3	1 2 3 4

OBX5 Analizar de forma crítica formulacións históricas e xeográficas explicando a construción dos sistemas democráticos e os principios constitucionais que rexen a vida en comunidade, así como asumindo os deberes e dereitos propios do noso marco de convivencia, para promover a participación cidadá e a cohesión social.	1 2 3 4 5	1 2 3	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4	1 2 3	1 2 3 4
CA1.3 - Recoñecer movementos e causas que xeren unha conciencia solidaria, promovan a cohesión social, e traballen para a eliminación da desigualdade, especialmente a motivada por cuestión de xénero, e para o pleno desenvolvemento da cidadanía, mediante a mobilización de coñecementos e estratexias de participación, traballo en equipo, mediación e resolución pacífica de conflitos. CA2.8 - Coñecer, valorar e exercitar responsabilidades, dereitos e deberes e actuar en favor do seu desenvolvemento e afirmación a través do coñecemento do noso ordenamento xurídico e constitucional, da comprensión e posta en valor da nosa memoria democrática e dos aspectos fundamentais que a conforman, da contribución dos homes e mulleres a esta, e a defensa dos nosos valores constitucionais. CA3.2 - Recoñecer movementos e causas que xeren unha conciencia solidaria, promovan a cohesión social e traballen para a eliminación da desigualdade, especialmente a motivada por cuestión de xénero, e para o pleno desenvolvemento da cidadanía, mediante a mobilización de coñecementos e estratexias de participación, traballo en equipo, mediación e resolución pacífica de conflitos.
OBX6 Comprender os procesos xeográficos, históricos e culturais que conformaron a realidade multicultural en que vivimos, coñecendo e difundindo a historia e a cultura das minorías étnicas presentes no noso país, e valorando a achega dos movementos en defensa da igualdade e da inclusión, para reducir estereotipos, evitar calquera tipo de discriminación e violencia, e recoñecer a riqueza da diversidade.	1 2 3 4 5	1 2 3	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4	1 2 3	1 2 3 4
CA1.4 - Rexeitar actitudes discriminatorias e recoñecer a riqueza da diversidade, a partir da análise da relación entre os aspectos xeográficos, históricos, ecosociais e culturais que conformaron a sociedade globalizada e multicultural actual, e o coñecemento da achega dos movementos en defensa dos dereitos das minorías e en favor da inclusión e a igualdade real, especialmente das mulleres e doutros colectivos discriminados. CA2.9 - Rexeitar actitudes discriminatorias e recoñecer a riqueza da diversidade, a partir da análise da relación entre os aspectos xeográficos, históricos, ecosociais e culturais que conformaron a sociedade globalizada e multicultural actual, e o coñecemento da achega dos movementos en defensa dos dereitos das minorías e en favor da inclusión e da igualdade real, especialmente das mulleres e doutros colectivos discriminados. CA3.3 - Rexeitar actitudes discriminatorias e recoñecer a riqueza da diversidade, a partir da análise da relación entre os aspectos xeográficos, históricos, ecosociais e culturais que conformaron a sociedade globalizada e multicultural actual, e o coñecemento da achega dos movementos en defensa dos dereitos das minorías e en favor da inclusión e da igualdade real, especialmente das mulleres e doutros colectivos discriminados. CA3.4 - Contribuír ao benestar individual e colectivo a través do deseño, exposición e posta en práctica de iniciativas orientadas a promover un compromiso activo cos valores comúns, a mellora da contorna e o servizo á comunidade.
OBX7 Identificar os fundamentos que sosteñen as diversas identidades propias e as alleas, a través do coñecemento e posta en valor do patrimonio material e inmaterial que compartimos para conservalo e respectar os sentimentos de pertenza, así como para favorecer procesos que contribúan á cohesión e solidariedade territorial no tocante aos valores do europeísmo e da Declaración Universal dos Dereitos Humanos.	1 2 3 4 5	1 2 3	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4	1 2 3	1 2 3 4
CA2.10 - Recoñecer os trazos que van conformando a identidade propia e dos demais, a riqueza das identidades múltiples en relación con distintas escalas espaciais, a través da investigación e da análise dos seus fundamentos xeográficos, históricos, artísticos, ideolóxicos e lingüísticos, e o recoñecemento das súas expresións culturais. CA2.11 - Coñecer e contribuír a conservar o patrimonio material e inmaterial común, respectando os sentimentos de pertenza e adoptando compromisos con principios e accións orientados á cohesión e solidariedade territorial da comunidade política, os valores do europeísmo e da Declaración Universal dos Dereitos Humanos. CA3.5 - Coñecer e contribuír a conservar o patrimonio material e inmaterial común, respectando os sentimentos de pertenza, adoptando compromisos con principios e accións orientados á cohesión e á solidariedade territorial da comunidade política, os valores do europeísmo e da Declaración Universal dos Dereitos Humanos.
OBX8 Tomar conciencia do papel dos ciclos demográficos, o ciclo vital, as formas de vida e as relacións interxeracionais e de dependencia na sociedade actual e a súa evolución ao longo do tempo, analizándoas de forma crítica, para promover alternativas saudables, sustentables, enriquecedoras e respectuosas coa dignidade humana e o compromiso coa sociedade e coa contorna.	1 2 3 4 5	1 2 3	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4	1 2 3	1 2 3 4
CA3.6 - Adoptar un papel activo e comprometido coa contorna, de acordo con aptitudes, aspiracións, intereses e valores propios, a partir da análise crítica da realidade económica, da distribución e xestión do traballo, e a adopción de hábitos responsables, saudables, sustentables e respectuosos coa dignidade humana e a doutros seres vivos, así como da reflexión ética ante os usos da tecnoloxía e a xestión do tempo libre. CA3.7 - Recoñecer as iniciativas da sociedade civil, reflectidas en asociacións e entidades sociais, adoptando actitudes de participación e transformación no ámbito local e comunitario, especialmente no ámbito das relacións interxeracionais.
OBX9 Coñecer e valorar a importancia da seguridade integral cidadá na cultura de convivencia nacional e internacional, recoñecendo a contribución do Estado, das súas institucións e doutras entidades sociais á cidadanía global, á paz, á cooperación internacional e ao desenvolvemento sustentable, para promover a consecución dun mundo máis seguro, solidario, sustentable e xusto.	1 2 3 4 5	1 2 3	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4 5	1 2 3 4	1 2 3	1 2 3 4
CA1.5 - Contribuír á consecución dun mundo máis seguro, xusto, solidario e sustentable, a través da análise dos principais conflitos do presente e o recoñecemento das institucións do Estado, e das asociacións civís que garanten a seguridade integral e a convivencia social, así como dos compromisos internacionais do noso país en favor da paz, a seguridade, a cooperación, a sustentabilidade, os valores democráticos e os obxectivos de desenvolvemento sustentable. CA3.8 - Contribuír á consecución dun mundo máis seguro, xusto, solidario e sustentable, a través da análise dos principais conflitos do presente e o recoñecemento das institucións do Estado, e das asociacións civís que garanten a seguridade integral e a convivencia social, así como dos compromisos internacionais do noso país en favor da paz, a seguridade, a cooperación, a sustentabilidade, os valores democráticos e os obxectivos de desenvolvemento sustentable.

Descrición Non se rexistrou texto

3.1. Relación de unidades didácticas (Elaborado)

Secuencia	* Título da UD	Descrición	*% Peso na materia	*Nº de sesións	1º trim.	2º trim.	3º trim.
1	As Revolucións Burguesas e a súa expasión. Os movementos Nacionalistas. Bases ideolóxicas da sociedade de clases.	A primeira unidade do curso enlaza ca historia vista en 3º curso da ESO xa que afonda nas consecuencias das Revolucións Burguesas e a súa expansión, primeiro por Europa e logo polo Mundo. Nela describiremos o longo proceso da conquista dos dereitos individuais e colectivos na época contemporánea. Incidindo nos cambios sociais (dunha sociedade estamental a unha sociedade de clases) e ideolóxicos (do absolutismo ó liberalismo) especialmente e a súa aplicación práctica en Europa e América. A Restauracióne a expansión das ideas liberais e nacionalistas (unificadoras e independentistas), o desenvolvemento do proletariado e o seu vínculo cas ideas marxistas e anarquistas, son os temas centrais deste tema.	5	9
2	A construcción do Estado Liberal en España no s. XIX. Evolución cultural, Rexionalismo e Nacionalismo.	Na segunda unidade abordamos a expansión do liberalismo e a conformación do Estado Liberal en España. Partindo da Restauración Borbónica mostraremos o lento e complexo proceso de transformación política e social e España e Galicia.	5	9
3	A época do Imperialismo e o novo Colonialismo. As transformacións científicas e tecnolóxicas finiseculares.	Na terceira unidade partiremos da análise das relacións internacionais no s. XIX que desembocan na Era do Imperialismo valorando as causas, desenvolvemento e consecuencias. Posteriormente trataranse os conflitos que preceden á Gran Guerra e o desenvolvemento das revolucións industriais.	10	9
4	A Arte do século XIX: Realismo, Impresionismo e Postimpresionismo. Movementos artísticos do s. XIX en España e Galicia.	A cuarta unidade analiza os movementos artísticos do século XIX: dende o Realismo ó nacemento das novas expresións artísticas revolucionarias: o Impresionismo e o PostImpresionismo.	5	9
5	A Primeira Guerra Mundial e as súas consecuencias. A Revolución Rusa.	A quinta unidade aborda os conflitos de finais do s. XIX e inicios do XX , a Paz Armada que precede á a Iª Guerra Mundial. Estudiarán as causas, desenvolvemento e consecuencias da I Guerra Mundial, e a súa repercusión a nivel mundial. E finalmente estudiarase a Revolución rusa.	10	9
6	Dos "Felices anos 20" á Gran Depresión. O auxe do Fascismo e a Segunda Guerra Mundial.	Na sexta unidade analízase a situación política e económica mundial no período de Entreguerras. Abórdanse as relacións internacionais como consecuencia da Iª Guerra Mundial e a aparición dos Totalitarismos (Fascismo e Nazismo) e a relación de ambos co crack do 29. Asimesmo analizaranse as principais causas, etapas e consecuencias da II Guerra Mundial. Valoraremos criticamente o Holocausto xudeo e as súas consecuencias na historia mundial.	10	9
7	España ante o abismo: da Crise do 98 á Guerra Civil (1898 - 1939).	Na séptima unidade pretendemos explicar a situación de España dende a Crise da Restauración e a Guerra do 98 ata a IIª República e a Guerra Civil. Incidindo nos cambios dende un sistema liberal a un democrático (dende unha monarquía a unha ditadura e a unha república). Tamén resumiremos o proceso de conquista dos dereitos individuais e colectivos na primeira metade do s. XX, especialmente a loita polo dereito ó voto das mulleres.	10	8
8	O Mundo trala Segunda Guerra Mundial (1945-1991): a Guerra Fría, a Unión Europea e a Descolonización. Consumismo e Terceira Revolución Industrial.	Na oitava unidade, analizarase o proceso de reconstrucción trala II Guerra Mundial e o inicio da Guerra Fría, o proceso de descolonización e o nacemento do Terceiro Mundo. Os conflitos vinculados a estos procesos, así como a creación de organismos internacionais como a ONU. Entremedias destes proceso xurde o precedente da Unión Europea como alternativa histórica á política tradicional no Vello Continente, cuxos obxectivos serán o asentamento da democracia, o desenvolvemento económico e a paz social e continental. Coñeceremos as súas institucións e funcións, así coma os máis importantes fitos no asentamento do Estado do Benestar en Europa. Por último, reflexionaremos sobre a 3ª Revolución Industrial, o consumo e os Novos Movementos Sociais (feminismo, ecoloxismo e pacifismo).	10	9
9	España durante o Franquismo (1939-1975). A represión e a memoria democrática.	Na novena trataranse a Guerra Civil e a ditadura franquista, analizando as característica e repercusións sociais, económicas e os vínculos internacionais.	10	8
10	O Mundo Actual (1991-2020). Novos movementos sociais e emerxencias na segunda década do s. XXI. A Era de Internet e a Globalización.	Na décima unidade, partindo dos movementos xeoestratéxicos trala fin da Guerra Fría ata hoxe, valoraremos os posicionamentos e accións das principais potencias para contribuir á consecución dun mundo máis seguro, xusto, solidario e sostible. Destacaremos as principais transformacións científicas e tecnolóxicas do s. XXI (dende unha perspectiva ética) e a complexidade da Globalización e de Internet e dos medios de comunicación de masas e as redes sociais virtuais. Tamén se abordarán os cambios culturais e novos movementos sociais de 4ª xeración nun mundo global: feminismo e dereitos da comunidade LGTBI+ (facendo fincapé na loita polos seus dereitos e a igualdade de xénero, citando exemplos relevantes), o novo ecoloxismo, pacifismo e o compromiso cívico e a participación cidadá (asociacionismo e voluntariado).	10	9
11	Da Transición á España de hoxe (1975-2020). Cambio político e social cara o Estado do Benestar. Desafíos da España do s. XXI.	A unidade 11 está dedicada á Transición política e a configuración do estado democrático en España trala fin da Ditadura, a Constitución de 1978 e a descrición do estado do benestar en España. Reflexionando sobre a memoria democrática. Tamén abordaremos o Estado das Autonomías e en concreto o estatuto de autonomía de Galicia. Por último, analizarase o papel de España na UE.	10	8
12	A Arte do s. XX ao s. XXI: Vangarda e PostVangarda e novas formas de expresión artística actuais. Movementos artísticos do s. XX e XXI en España e Galicia.	A duodécima e derradeira unidade, estará dedicada aos principais movementos e expresións artísticas e culturales do s. XX e XXI: Primeiras e Segundas Vanguardas e as novas formas de expresión artística posmodernas no mundo actual incidindo na arte actual en España e Galicia. Incidirase na necesidade de respectar e a conservar o patrimonio material e inmaterial en España e Galicia. Por último, analizaremos a diversidade cultural no mundo actual.	5	9

3.2. Distribución currículo nas unidades didácticas (Elaborado)

Bloque B1. Retos do mundo actual Criterios de avaliación	UD 1	UD 2	UD 3	UD 4	UD 5	UD 6	UD 7	UD 8	UD 9	UD 10	UD 11	UD 12
CA1.1 - Xerar produtos orixinais e creativos mediante a reelaboración de coñecementos previos a través de ferramentas de investigación que permitan explicar problemas presentes e pasados da humanidade a distintas escalas temporais e espaciais, do local ao global, utilizando conceptos, situacións e datos relevantes
CA1.2 - Interpretar e explicar de forma argumentada a conexión de España cos grandes procesos históricos da época contemporánea, valorando o que supuxeron para a súa evolución e sinalando as achegas dos seus habitantes ao longo da historia, así como as achegas do Estado e as súas institucións á cultura europea e mundial.
CA1.3 - Recoñecer movementos e causas que xeren unha conciencia solidaria, promovan a cohesión social, e traballen para a eliminación da desigualdade, especialmente a motivada por cuestión de xénero, e para o pleno desenvolvemento da cidadanía, mediante a mobilización de coñecementos e estratexias de participación, traballo en equipo, mediación e resolución pacífica de conflitos.
CA1.4 - Rexeitar actitudes discriminatorias e recoñecer a riqueza da diversidade, a partir da análise da relación entre os aspectos xeográficos, históricos, ecosociais e culturais que conformaron a sociedade globalizada e multicultural actual, e o coñecemento da achega dos movementos en defensa dos dereitos das minorías e en favor da inclusión e a igualdade real, especialmente das mulleres e doutros colectivos discriminados.
CA1.5 - Contribuír á consecución dun mundo máis seguro, xusto, solidario e sustentable, a través da análise dos principais conflitos do presente e o recoñecemento das institucións do Estado, e das asociacións civís que garanten a seguridade integral e a convivencia social, así como dos compromisos internacionais do noso país en favor da paz, a seguridade, a cooperación, a sustentabilidade, os valores democráticos e os obxectivos de desenvolvemento sustentable.

Contidos
C1.1 - Xeopolítica e principais conflitos no presente. Xenocidios e crimes contra a humanidade. Guerras, terrorismo e outras formas de violencia política. Alianzas e institucións internacionais, mediación e misións de paz. Inxerencia humanitaria e xustiza universal.
C1.2 - Desigualdade e inxustiza no contexto local e global. Solidariedade, cohesión social e cooperación para o desenvolvemento. A achega de España á cooperación para o desenvolvemento.
C1.3 - Igualdade de xénero e formas de violencia contra as mulleres. Actitudes e comportamentos sexistas. A situación en España e Galicia.

Bloque B2. Sociedades e territorios Criterios de avaliación	UD 1	UD 2	UD 3	UD 4	UD 5	UD 6	UD 7	UD 8	UD 9	UD 10	UD 11	UD 12
CA2.1 - Establecer conexións e relacións entre os coñecementos e informacións adquiridos, elaborando sínteses interpretativas e explicativas, mediante informes, estudos ou dosieres informativos, que reflictan un dominio e consolidación dos contidos tratados.
CA2.2 - ransferir adecuadamente a información e o coñecemento por medio de narracións, pósteres, presentacións, exposicións orais, medios audiovisuais e outros produtos.
CA2.3 - Utilizar secuencias cronolóxicas complexas nas que identificar, comparar e relacionar feitos e procesos en diferentes períodos e lugares históricos (simultaneidade, duración, causalidade), utilizando termos e conceptos específicos do ámbito da historia e da xeografía.
CA2.4 - Analizar procesos de cambio histórico e comparar casos da historia e da xeografía a través do uso de fontes de información diversas, tendo en conta as transformacións de curta e longa duración (conxuntura e estrutura), as continuidades e permanencias en diferentes períodos e lugares.
CA2.5 - Producir e expresar xuízos e argumentos persoais e críticos de forma aberta e respectuosa, facendo patente a propia identidade e enriquecendo o acervo común no contexto do mundo actual, dos seus retos e dos seus conflitos, e desde unha perspectiva sistémica e global.
CA2.6 - Coñecer os obxectivos de desenvolvemento sustentable, realizando propostas que contribúan ao seu logro, aplicando métodos e proxectos de investigación, incidindo no uso de mapas e outras representacións gráficas, así como de medios accesibles de interpretación de imaxes.
CA2.7 - Identificar os principais feitos históricos nos diferentes contextos e valorar os cambios que propiciaron nos aspectos ideolóxicos, sociais, políticos e económicos conformando as bases do mundo contemporáneo e actual; así mesmo, xustificar que feitos do pasado teñen unha incidencia no presente establecendo relacións de causalidade e consecuencialidade que todo acontecemento histórico vai provocar no futuro.
CA2.8 - Coñecer, valorar e exercitar responsabilidades, dereitos e deberes e actuar en favor do seu desenvolvemento e afirmación a través do coñecemento do noso ordenamento xurídico e constitucional, da comprensión e posta en valor da nosa memoria democrática e dos aspectos fundamentais que a conforman, da contribución dos homes e mulleres a esta, e a defensa dos nosos valores constitucionais.
CA2.9 - Rexeitar actitudes discriminatorias e recoñecer a riqueza da diversidade, a partir da análise da relación entre os aspectos xeográficos, históricos, ecosociais e culturais que conformaron a sociedade globalizada e multicultural actual, e o coñecemento da achega dos movementos en defensa dos dereitos das minorías e en favor da inclusión e da igualdade real, especialmente das mulleres e doutros colectivos discriminados.
CA2.10 - Recoñecer os trazos que van conformando a identidade propia e dos demais, a riqueza das identidades múltiples en relación con distintas escalas espaciais, a través da investigación e da análise dos seus fundamentos xeográficos, históricos, artísticos, ideolóxicos e lingüísticos, e o recoñecemento das súas expresións culturais.
CA2.11 - Coñecer e contribuír a conservar o patrimonio material e inmaterial común, respectando os sentimentos de pertenza e adoptando compromisos con principios e accións orientados á cohesión e solidariedade territorial da comunidade política, os valores do europeísmo e da Declaración Universal dos Dereitos Humanos.

Contidos
C2.1 - Tempo histórico: construción e interpretación de liñas do tempo a través da linealidade, cronoloxía, simultaneidade e duración.
C2.2 - Conciencia histórica. Elaboración de xuízos propios e argumentados ante problemas de actualidade contextualizados historicamente. Defensa e exposición crítica destes a través de presentacións e debates.
C2.3 - Bases ideolóxicas (liberalismo, marxismo e nacionalismo) da contemporaneidade: procesos unificadores e independencias. O movemento obreiro e a súa evolución.
C2.4 - As revolucións burguesas do século XIX, transición e resistencias ao estado liberal no mundo. A conquista dos dereitos individuais e colectivos na época contemporánea.
C2.5 - Da Constitución de 1812 á fin da Restauración: orixe, evolución e adaptación dos sistemas liberais en España a través das fontes, e as súas consecuencias para Galicia. A lenta consecución de dereitos sociais en España e Galicia.
C2.6 - O proceso de transformación da España contemporánea nos seus aspectos políticos, económicos e sociais. Repercusións na Galicia contemporánea.
C2.7 - A evolución cultural da España do século XIX ao século XX e a formación dunha identidade multicultural compartida. Do Rexionalismo ao Nacionalismo na España periférica. O caso galego.
C2.8 - As transformacións científicas e tecnolóxicas do século XIX e a súa implicación na sociedade moderna.
C2.9 - O nacemento das novas expresións artísticas e culturais contemporáneas. Realismo, impresionismo e postimpresionismo. Movementos artísticos do século XIX en España e Galicia.
C2.10 - As relacións internacionais no século XIX: da Europa da Restauración ao Imperialismo. Causas, desenvolvemento e consecuencias do colonialismo.
C2.11 - Conflitos e violencias provocadas a fins do século XIX e na primeira metade do século XX: da paz armada á Primeira Guerra Mundial. Principais acontecementos da guerra e as súas repercusións. Estudo crítico e comparativo.
C2.12 - As relacións internacionais como consecuencia da Primeira Guerra Mundial: da Revolución Rusa á aparición dos totalitarismos (fascismo e nazismo). A economía de entreguerras como detonante político e social: o crack do 29. O caso español: da Segunda República á Ditadura de Franco.
C2.13 - A conquista dos dereitos individuais e colectivos no século XX. Orixe, evolución e adaptación dos sistemas liberais e democráticos en España e no mundo a través das fontes: A Segunda República española.
C2.14 - Relacións multicausais na construción da democracia e as orixes do totalitarismo: os movementos pola liberdade, a igualdade e os dereitos humanos.
C2.15 - Conflitos e violencias no período de entreguerras: orixe, desenvolvemento e consecuencias directas da Segunda Guerra Mundial. Estudo crítico e comparativo. O holocausto xudeu e as súas consecuencias na historia mundial.
C2.16 - O nacemento das novas expresións artísticas e culturais contemporáneas: do expresionismo á abstracción. A vangarda europea na primeira metade do século XX: o cubismo e o surrealismo a través dos principais artistas españois e galegos.
C2.17 - Os fundamentos xeoestratégicos desde a segunda metade do século XX ata a actualidade, a política de bloques, os conflitos da descolonización en Asia e África e a nova orde mundial. O papel dos organismos internacionais.
C2.18 - O proceso de construción europea. Integración económica, monetaria e cidadá. As institucións europeas. A extensión do Estado do benestar en Europa. O futuro de Europa.
C2.19 - As transformacións científicas e tecnolóxicas dos séculos XX e XXI: a globalización e a era da internet. Dimensión ética da ciencia e da tecnoloxía. Cambios culturais e novos movementos sociais: feminismo, ecoloxismo e pacifismo. Os medios de comunicación de masas e as redes sociais virtuais.
C2.20 - A acción dos movementos feministas e sufraxistas na loita pola igualdade de xénero. Mulleres relevantes da historia contemporánea.
C2.21 - A acción dos movementos sociais de cuarta xeración nun mundo globalizado. Procesos de evolución e involución: a perspectiva emancipadora da interpretación do pasado.
C2.22 - A transición política e a configuración do Estado democrático en España: a Constitución de 1978 e o Estatuto de autonomía de Galicia. O Estado do benestar en España.
C2.23 - A memoria democrática. Experiencias históricas dolorosas do pasado recente. Represión durante a ditadura. Recoñecemento e reparación das vítimas da violencia.
C2.24 - Os fundamentos xeoestratégicos desde a fin da Guerra Fría. O papel dos organismos internacionais na actualidade.
C2.25 - Expresións artísticas e culturais tras a Segunda Guerra Mundial: as segundas vangardas e as novas formas de expresión artística posmodernas no mundo actual. A arte actual en España e Galicia.

Bloque B3. Compromiso cívico e global Criterios de avaliación	UD 1	UD 2	UD 3	UD 4	UD 5	UD 6	UD 7	UD 8	UD 9	UD 10	UD 11	UD 12
CA3.1 - Producir e expresar xuízos e argumentos persoais e críticos de forma aberta e respectuosa, facendo patente a propia identidade e enriquecendo o acervo común no contexto do mundo actual, dos seus retos e os dos seus conflitos, e desde unha perspectiva sistémica e global.
CA3.2 - Recoñecer movementos e causas que xeren unha conciencia solidaria, promovan a cohesión social e traballen para a eliminación da desigualdade, especialmente a motivada por cuestión de xénero, e para o pleno desenvolvemento da cidadanía, mediante a mobilización de coñecementos e estratexias de participación, traballo en equipo, mediación e resolución pacífica de conflitos.
CA3.3 - Rexeitar actitudes discriminatorias e recoñecer a riqueza da diversidade, a partir da análise da relación entre os aspectos xeográficos, históricos, ecosociais e culturais que conformaron a sociedade globalizada e multicultural actual, e o coñecemento da achega dos movementos en defensa dos dereitos das minorías e en favor da inclusión e da igualdade real, especialmente das mulleres e doutros colectivos discriminados.
CA3.4 - Contribuír ao benestar individual e colectivo a través do deseño, exposición e posta en práctica de iniciativas orientadas a promover un compromiso activo cos valores comúns, a mellora da contorna e o servizo á comunidade.
CA3.5 - Coñecer e contribuír a conservar o patrimonio material e inmaterial común, respectando os sentimentos de pertenza, adoptando compromisos con principios e accións orientados á cohesión e á solidariedade territorial da comunidade política, os valores do europeísmo e da Declaración Universal dos Dereitos Humanos.
CA3.6 - Adoptar un papel activo e comprometido coa contorna, de acordo con aptitudes, aspiracións, intereses e valores propios, a partir da análise crítica da realidade económica, da distribución e xestión do traballo, e a adopción de hábitos responsables, saudables, sustentables e respectuosos coa dignidade humana e a doutros seres vivos, así como da reflexión ética ante os usos da tecnoloxía e a xestión do tempo libre.
CA3.7 - Recoñecer as iniciativas da sociedade civil, reflectidas en asociacións e entidades sociais, adoptando actitudes de participación e transformación no ámbito local e comunitario, especialmente no ámbito das relacións interxeracionais.
CA3.8 - Contribuír á consecución dun mundo máis seguro, xusto, solidario e sustentable, a través da análise dos principais conflitos do presente e o recoñecemento das institucións do Estado, e das asociacións civís que garanten a seguridade integral e a convivencia social, así como dos compromisos internacionais do noso país en favor da paz, a seguridade, a cooperación, a sustentabilidade, os valores democráticos e os obxectivos de desenvolvemento sustentable.

Contidos
C3.1 - Dignidade humana e dereitos universais. Declaración Universal dos Dereitos Humanos.
C3.2 - Cidadanía ética dixital. Novos comportamentos na sociedade da información.
C3.3 - Compromiso cívico e participación cidadá. Mediación e xestión pacífica de conflitos e apoio ás vítimas da violencia e do terrorismo.
C3.4 - Servizo á comunidade. A corresponsabilidade nos cidadáns. As relacións interxeracionais. A responsabilidade colectiva e individual. O asociacionismo e o voluntariado. Contornas e redes sociais.
C3.5 - O patrimonio como ben e como recurso. Posta en valor, difusión e xestión da riqueza patrimonial. A diversidade cultural no mundo actual. Respecto e conservación do patrimonio material e inmaterial en España e Galicia.
C3.6 - Cohesión social e integración. Medidas e accións en favor da igualdade e da plena inclusión.
C3.7 - A igualdade real de mulleres e homes. A discriminación por motivo de diversidade sexual e de xénero. A conquista de dereitos civís nas sociedades democráticas contemporáneas.
C3.8 - As emocións e o contexto cultural. A perspectiva histórica do compoñente emocional.
C3.9 - Os valores do europeísmo. Fórmulas de participación en programas educativos europeos.
C3.10 - Institucións do Estado que garanten a seguridade integral e a convivencia social. Os compromisos internacionais do noso país en favor da paz, a seguridade e a cooperación internacional.

3.3. Avaliación das unidades didácticas (Elaborado)

Unidade didáctica 1 As Revolucións Burguesas e a súa expasión. Os movementos Nacionalistas. Bases ideolóxicas da sociedade de clases.

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso
CA1.1 Xerar produtos orixinais e creativos mediante a reelaboración de coñecementos previos a través de ferramentas de investigación que permitan explicar problemas presentes e pasados da humanidade a distintas escalas temporais e espaciais, do local ao global, utilizando conceptos, situacións e datos relevantes	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	5
CA2.1 Establecer conexións e relacións entre os coñecementos e informacións adquiridos, elaborando sínteses interpretativas e explicativas, mediante informes, estudos ou dosieres informativos, que reflictan un dominio e consolidación dos contidos tratados.	Táboa de indicadores	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	5
CA2.2 ransferir adecuadamente a información e o coñecemento por medio de narracións, pósteres, presentacións, exposicións orais, medios audiovisuais e outros produtos.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	2
CA2.3 Utilizar secuencias cronolóxicas complexas nas que identificar, comparar e relacionar feitos e procesos en diferentes períodos e lugares históricos (simultaneidade, duración, causalidade), utilizando termos e conceptos específicos do ámbito da historia e da xeografía.	Táboa de indicadores	Realiza a tarefa cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	5
CA2.4 Analizar procesos de cambio histórico e comparar casos da historia e da xeografía a través do uso de fontes de información diversas, tendo en conta as transformacións de curta e longa duración (conxuntura e estrutura), as continuidades e permanencias en diferentes períodos e lugares.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	40
CA2.7 Identificar os principais feitos históricos nos diferentes contextos e valorar os cambios que propiciaron nos aspectos ideolóxicos, sociais, políticos e económicos conformando as bases do mundo contemporáneo e actual; así mesmo, xustificar que feitos do pasado teñen unha incidencia no presente establecendo relacións de causalidade e consecuencialidade que todo acontecemento histórico vai provocar no futuro.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	40
CA3.1 Producir e expresar xuízos e argumentos persoais e críticos de forma aberta e respectuosa, facendo patente a propia identidade e enriquecendo o acervo común no contexto do mundo actual, dos seus retos e os dos seus conflitos, e desde unha perspectiva sistémica e global.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	3

Unidade didáctica 2 A construcción do Estado Liberal en España no s. XIX. Evolución cultural, Rexionalismo e Nacionalismo.

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso







CA1.2 Interpretar e explicar de forma argumentada a conexión de España cos grandes procesos históricos da época contemporánea, valorando o que supuxeron para a súa evolución e sinalando as achegas dos seus habitantes ao longo da historia, así como as achegas do Estado e as súas institucións á cultura europea e mundial.	Táboa de indicadores	Realiza o exercicio oral ou escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	5
CA2.1 Establecer conexións e relacións entre os coñecementos e informacións adquiridos, elaborando sínteses interpretativas e explicativas, mediante informes, estudos ou dosieres informativos, que reflictan un dominio e consolidación dos contidos tratados.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	5
CA2.2 ransferir adecuadamente a información e o coñecemento por medio de narracións, pósteres, presentacións, exposicións orais, medios audiovisuais e outros produtos.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	5
CA2.3 Utilizar secuencias cronolóxicas complexas nas que identificar, comparar e relacionar feitos e procesos en diferentes períodos e lugares históricos (simultaneidade, duración, causalidade), utilizando termos e conceptos específicos do ámbito da historia e da xeografía.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	40
CA2.4 Analizar procesos de cambio histórico e comparar casos da historia e da xeografía a través do uso de fontes de información diversas, tendo en conta as transformacións de curta e longa duración (conxuntura e estrutura), as continuidades e permanencias en diferentes períodos e lugares.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	3
CA2.7 Identificar os principais feitos históricos nos diferentes contextos e valorar os cambios que propiciaron nos aspectos ideolóxicos, sociais, políticos e económicos conformando as bases do mundo contemporáneo e actual; así mesmo, xustificar que feitos do pasado teñen unha incidencia no presente establecendo relacións de causalidade e consecuencialidade que todo acontecemento histórico vai provocar no futuro.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	40
CA3.1 Producir e expresar xuízos e argumentos persoais e críticos de forma aberta e respectuosa, facendo patente a propia identidade e enriquecendo o acervo común no contexto do mundo actual, dos seus retos e os dos seus conflitos, e desde unha perspectiva sistémica e global.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	2

Unidade didáctica 3 A época do Imperialismo e o novo Colonialismo. As transformacións científicas e tecnolóxicas finiseculares.

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso














CA1.1 Xerar produtos orixinais e creativos mediante a reelaboración de coñecementos previos a través de ferramentas de investigación que permitan explicar problemas presentes e pasados da humanidade a distintas escalas temporais e espaciais, do local ao global, utilizando conceptos, situacións e datos relevantes	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	3
CA2.1 Establecer conexións e relacións entre os coñecementos e informacións adquiridos, elaborando sínteses interpretativas e explicativas, mediante informes, estudos ou dosieres informativos, que reflictan un dominio e consolidación dos contidos tratados.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	3
CA2.3 Utilizar secuencias cronolóxicas complexas nas que identificar, comparar e relacionar feitos e procesos en diferentes períodos e lugares históricos (simultaneidade, duración, causalidade), utilizando termos e conceptos específicos do ámbito da historia e da xeografía.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	5
CA2.4 Analizar procesos de cambio histórico e comparar casos da historia e da xeografía a través do uso de fontes de información diversas, tendo en conta as transformacións de curta e longa duración (conxuntura e estrutura), as continuidades e permanencias en diferentes períodos e lugares.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	5
CA2.7 Identificar os principais feitos históricos nos diferentes contextos e valorar os cambios que propiciaron nos aspectos ideolóxicos, sociais, políticos e económicos conformando as bases do mundo contemporáneo e actual; así mesmo, xustificar que feitos do pasado teñen unha incidencia no presente establecendo relacións de causalidade e consecuencialidade que todo acontecemento histórico vai provocar no futuro.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	40
CA2.10 Recoñecer os trazos que van conformando a identidade propia e dos demais, a riqueza das identidades múltiples en relación con distintas escalas espaciais, a través da investigación e da análise dos seus fundamentos xeográficos, históricos, artísticos, ideolóxicos e lingüísticos, e o recoñecemento das súas expresións culturais.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	40
CA3.1 Producir e expresar xuízos e argumentos persoais e críticos de forma aberta e respectuosa, facendo patente a propia identidade e enriquecendo o acervo común no contexto do mundo actual, dos seus retos e os dos seus conflitos, e desde unha perspectiva sistémica e global.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	2
CA3.3 Rexeitar actitudes discriminatorias e recoñecer a riqueza da diversidade, a partir da análise da relación entre os aspectos xeográficos, históricos, ecosociais e culturais que conformaron a sociedade globalizada e multicultural actual, e o coñecemento da achega dos movementos en defensa dos dereitos das minorías e en favor da inclusión e da igualdade real, especialmente das mulleres e doutros colectivos discriminados.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	2

Unidade didáctica 4 A Arte do século XIX: Realismo, Impresionismo e Postimpresionismo. Movementos artísticos do s. XIX en España e Galicia.

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso






















CA1.2 Interpretar e explicar de forma argumentada a conexión de España cos grandes procesos históricos da época contemporánea, valorando o que supuxeron para a súa evolución e sinalando as achegas dos seus habitantes ao longo da historia, así como as achegas do Estado e as súas institucións á cultura europea e mundial.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características e os principais autores/as e as súas obras, dos procesos artísticos e culturais referidos.	40
CA2.1 Establecer conexións e relacións entre os coñecementos e informacións adquiridos, elaborando sínteses interpretativas e explicativas, mediante informes, estudos ou dosieres informativos, que reflictan un dominio e consolidación dos contidos tratados.	Táboa de indicadores	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características e os principais autores/as e as súas obras, dos procesos artísticos e culturais referidos.	5
CA2.2 ransferir adecuadamente a información e o coñecemento por medio de narracións, pósteres, presentacións, exposicións orais, medios audiovisuais e outros produtos.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	5
CA2.3 Utilizar secuencias cronolóxicas complexas nas que identificar, comparar e relacionar feitos e procesos en diferentes períodos e lugares históricos (simultaneidade, duración, causalidade), utilizando termos e conceptos específicos do ámbito da historia e da xeografía.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	5
CA3.1 Producir e expresar xuízos e argumentos persoais e críticos de forma aberta e respectuosa, facendo patente a propia identidade e enriquecendo o acervo común no contexto do mundo actual, dos seus retos e os dos seus conflitos, e desde unha perspectiva sistémica e global.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características e os principais autores/as e as súas obras, dos procesos artísticos e culturais referidos.	40
CA3.5 Coñecer e contribuír a conservar o patrimonio material e inmaterial común, respectando os sentimentos de pertenza, adoptando compromisos con principios e accións orientados á cohesión e á solidariedade territorial da comunidade política, os valores do europeísmo e da Declaración Universal dos Dereitos Humanos.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	5

Unidade didáctica 5 A Primeira Guerra Mundial e as súas consecuencias. A Revolución Rusa.

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso




























CA1.4 Rexeitar actitudes discriminatorias e recoñecer a riqueza da diversidade, a partir da análise da relación entre os aspectos xeográficos, históricos, ecosociais e culturais que conformaron a sociedade globalizada e multicultural actual, e o coñecemento da achega dos movementos en defensa dos dereitos das minorías e en favor da inclusión e a igualdade real, especialmente das mulleres e doutros colectivos discriminados.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	2
CA2.1 Establecer conexións e relacións entre os coñecementos e informacións adquiridos, elaborando sínteses interpretativas e explicativas, mediante informes, estudos ou dosieres informativos, que reflictan un dominio e consolidación dos contidos tratados.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	20
CA2.2 ransferir adecuadamente a información e o coñecemento por medio de narracións, pósteres, presentacións, exposicións orais, medios audiovisuais e outros produtos.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	3
CA2.3 Utilizar secuencias cronolóxicas complexas nas que identificar, comparar e relacionar feitos e procesos en diferentes períodos e lugares históricos (simultaneidade, duración, causalidade), utilizando termos e conceptos específicos do ámbito da historia e da xeografía.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	20
CA2.4 Analizar procesos de cambio histórico e comparar casos da historia e da xeografía a través do uso de fontes de información diversas, tendo en conta as transformacións de curta e longa duración (conxuntura e estrutura), as continuidades e permanencias en diferentes períodos e lugares.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	20
CA2.7 Identificar os principais feitos históricos nos diferentes contextos e valorar os cambios que propiciaron nos aspectos ideolóxicos, sociais, políticos e económicos conformando as bases do mundo contemporáneo e actual; así mesmo, xustificar que feitos do pasado teñen unha incidencia no presente establecendo relacións de causalidade e consecuencialidade que todo acontecemento histórico vai provocar no futuro.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	20
CA3.1 Producir e expresar xuízos e argumentos persoais e críticos de forma aberta e respectuosa, facendo patente a propia identidade e enriquecendo o acervo común no contexto do mundo actual, dos seus retos e os dos seus conflitos, e desde unha perspectiva sistémica e global.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	5
CA3.2 Recoñecer movementos e causas que xeren unha conciencia solidaria, promovan a cohesión social e traballen para a eliminación da desigualdade, especialmente a motivada por cuestión de xénero, e para o pleno desenvolvemento da cidadanía, mediante a mobilización de coñecementos e estratexias de participación, traballo en equipo, mediación e resolución pacífica de conflitos.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	5
CA3.7 Recoñecer as iniciativas da sociedade civil, reflectidas en asociacións e entidades sociais, adoptando actitudes de participación e transformación no ámbito local e comunitario, especialmente no ámbito das relacións interxeracionais.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	5

Unidade didáctica 6 Dos "Felices anos 20" á Gran Depresión. O auxe do Fascismo e a Segunda Guerra Mundial.

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso





































CA1.3 Recoñecer movementos e causas que xeren unha conciencia solidaria, promovan a cohesión social, e traballen para a eliminación da desigualdade, especialmente a motivada por cuestión de xénero, e para o pleno desenvolvemento da cidadanía, mediante a mobilización de coñecementos e estratexias de participación, traballo en equipo, mediación e resolución pacífica de conflitos.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	3
CA2.1 Establecer conexións e relacións entre os coñecementos e informacións adquiridos, elaborando sínteses interpretativas e explicativas, mediante informes, estudos ou dosieres informativos, que reflictan un dominio e consolidación dos contidos tratados.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	20
CA2.3 Utilizar secuencias cronolóxicas complexas nas que identificar, comparar e relacionar feitos e procesos en diferentes períodos e lugares históricos (simultaneidade, duración, causalidade), utilizando termos e conceptos específicos do ámbito da historia e da xeografía.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	20
CA2.4 Analizar procesos de cambio histórico e comparar casos da historia e da xeografía a través do uso de fontes de información diversas, tendo en conta as transformacións de curta e longa duración (conxuntura e estrutura), as continuidades e permanencias en diferentes períodos e lugares.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	20
CA2.7 Identificar os principais feitos históricos nos diferentes contextos e valorar os cambios que propiciaron nos aspectos ideolóxicos, sociais, políticos e económicos conformando as bases do mundo contemporáneo e actual; así mesmo, xustificar que feitos do pasado teñen unha incidencia no presente establecendo relacións de causalidade e consecuencialidade que todo acontecemento histórico vai provocar no futuro.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	20
CA3.1 Producir e expresar xuízos e argumentos persoais e críticos de forma aberta e respectuosa, facendo patente a propia identidade e enriquecendo o acervo común no contexto do mundo actual, dos seus retos e os dos seus conflitos, e desde unha perspectiva sistémica e global.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	2
CA3.2 Recoñecer movementos e causas que xeren unha conciencia solidaria, promovan a cohesión social e traballen para a eliminación da desigualdade, especialmente a motivada por cuestión de xénero, e para o pleno desenvolvemento da cidadanía, mediante a mobilización de coñecementos e estratexias de participación, traballo en equipo, mediación e resolución pacífica de conflitos.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	3
CA3.4 Contribuír ao benestar individual e colectivo a través do deseño, exposición e posta en práctica de iniciativas orientadas a promover un compromiso activo cos valores comúns, a mellora da contorna e o servizo á comunidade.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	2
CA3.7 Recoñecer as iniciativas da sociedade civil, reflectidas en asociacións e entidades sociais, adoptando actitudes de participación e transformación no ámbito local e comunitario, especialmente no ámbito das relacións interxeracionais.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	5
CA3.8 Contribuír á consecución dun mundo máis seguro, xusto, solidario e sustentable, a través da análise dos principais conflitos do presente e o recoñecemento das institucións do Estado, e das asociacións civís que garanten a seguridade integral e a convivencia social, así como dos compromisos internacionais do noso país en favor da paz, a seguridade, a cooperación, a sustentabilidade, os valores democráticos e os obxectivos de desenvolvemento sustentable.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	5

Unidade didáctica 7 España ante o abismo: da Crise do 98 á Guerra Civil (1898 - 1939).

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso















































CA1.2 Interpretar e explicar de forma argumentada a conexión de España cos grandes procesos históricos da época contemporánea, valorando o que supuxeron para a súa evolución e sinalando as achegas dos seus habitantes ao longo da historia, así como as achegas do Estado e as súas institucións á cultura europea e mundial.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	20
CA2.1 Establecer conexións e relacións entre os coñecementos e informacións adquiridos, elaborando sínteses interpretativas e explicativas, mediante informes, estudos ou dosieres informativos, que reflictan un dominio e consolidación dos contidos tratados.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	10
CA2.3 Utilizar secuencias cronolóxicas complexas nas que identificar, comparar e relacionar feitos e procesos en diferentes períodos e lugares históricos (simultaneidade, duración, causalidade), utilizando termos e conceptos específicos do ámbito da historia e da xeografía.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	20
CA2.4 Analizar procesos de cambio histórico e comparar casos da historia e da xeografía a través do uso de fontes de información diversas, tendo en conta as transformacións de curta e longa duración (conxuntura e estrutura), as continuidades e permanencias en diferentes períodos e lugares.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	20
CA2.7 Identificar os principais feitos históricos nos diferentes contextos e valorar os cambios que propiciaron nos aspectos ideolóxicos, sociais, políticos e económicos conformando as bases do mundo contemporáneo e actual; así mesmo, xustificar que feitos do pasado teñen unha incidencia no presente establecendo relacións de causalidade e consecuencialidade que todo acontecemento histórico vai provocar no futuro.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	20
CA3.1 Producir e expresar xuízos e argumentos persoais e críticos de forma aberta e respectuosa, facendo patente a propia identidade e enriquecendo o acervo común no contexto do mundo actual, dos seus retos e os dos seus conflitos, e desde unha perspectiva sistémica e global.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	10

Unidade didáctica 8 O Mundo trala Segunda Guerra Mundial (1945-1991): a Guerra Fría, a Unión Europea e a Descolonización. Consumismo e Terceira Revolución Industrial.

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso





















































CA1.3 Recoñecer movementos e causas que xeren unha conciencia solidaria, promovan a cohesión social, e traballen para a eliminación da desigualdade, especialmente a motivada por cuestión de xénero, e para o pleno desenvolvemento da cidadanía, mediante a mobilización de coñecementos e estratexias de participación, traballo en equipo, mediación e resolución pacífica de conflitos.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	5
CA1.5 Contribuír á consecución dun mundo máis seguro, xusto, solidario e sustentable, a través da análise dos principais conflitos do presente e o recoñecemento das institucións do Estado, e das asociacións civís que garanten a seguridade integral e a convivencia social, así como dos compromisos internacionais do noso país en favor da paz, a seguridade, a cooperación, a sustentabilidade, os valores democráticos e os obxectivos de desenvolvemento sustentable.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	5
CA2.1 Establecer conexións e relacións entre os coñecementos e informacións adquiridos, elaborando sínteses interpretativas e explicativas, mediante informes, estudos ou dosieres informativos, que reflictan un dominio e consolidación dos contidos tratados.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	20
CA2.3 Utilizar secuencias cronolóxicas complexas nas que identificar, comparar e relacionar feitos e procesos en diferentes períodos e lugares históricos (simultaneidade, duración, causalidade), utilizando termos e conceptos específicos do ámbito da historia e da xeografía.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	20
CA2.4 Analizar procesos de cambio histórico e comparar casos da historia e da xeografía a través do uso de fontes de información diversas, tendo en conta as transformacións de curta e longa duración (conxuntura e estrutura), as continuidades e permanencias en diferentes períodos e lugares.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	5
CA2.7 Identificar os principais feitos históricos nos diferentes contextos e valorar os cambios que propiciaron nos aspectos ideolóxicos, sociais, políticos e económicos conformando as bases do mundo contemporáneo e actual; así mesmo, xustificar que feitos do pasado teñen unha incidencia no presente establecendo relacións de causalidade e consecuencialidade que todo acontecemento histórico vai provocar no futuro.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	20
CA2.11 Coñecer e contribuír a conservar o patrimonio material e inmaterial común, respectando os sentimentos de pertenza e adoptando compromisos con principios e accións orientados á cohesión e solidariedade territorial da comunidade política, os valores do europeísmo e da Declaración Universal dos Dereitos Humanos.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	20
CA3.1 Producir e expresar xuízos e argumentos persoais e críticos de forma aberta e respectuosa, facendo patente a propia identidade e enriquecendo o acervo común no contexto do mundo actual, dos seus retos e os dos seus conflitos, e desde unha perspectiva sistémica e global.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	5

Unidade didáctica 9 España durante o Franquismo (1939-1975). A represión e a memoria democrática.

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso





























































CA2.1 Establecer conexións e relacións entre os coñecementos e informacións adquiridos, elaborando sínteses interpretativas e explicativas, mediante informes, estudos ou dosieres informativos, que reflictan un dominio e consolidación dos contidos tratados.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	20
CA2.2 ransferir adecuadamente a información e o coñecemento por medio de narracións, pósteres, presentacións, exposicións orais, medios audiovisuais e outros produtos.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	20
CA2.3 Utilizar secuencias cronolóxicas complexas nas que identificar, comparar e relacionar feitos e procesos en diferentes períodos e lugares históricos (simultaneidade, duración, causalidade), utilizando termos e conceptos específicos do ámbito da historia e da xeografía.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	20
CA2.4 Analizar procesos de cambio histórico e comparar casos da historia e da xeografía a través do uso de fontes de información diversas, tendo en conta as transformacións de curta e longa duración (conxuntura e estrutura), as continuidades e permanencias en diferentes períodos e lugares.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	10
CA2.7 Identificar os principais feitos históricos nos diferentes contextos e valorar os cambios que propiciaron nos aspectos ideolóxicos, sociais, políticos e económicos conformando as bases do mundo contemporáneo e actual; así mesmo, xustificar que feitos do pasado teñen unha incidencia no presente establecendo relacións de causalidade e consecuencialidade que todo acontecemento histórico vai provocar no futuro.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	20
CA3.1 Producir e expresar xuízos e argumentos persoais e críticos de forma aberta e respectuosa, facendo patente a propia identidade e enriquecendo o acervo común no contexto do mundo actual, dos seus retos e os dos seus conflitos, e desde unha perspectiva sistémica e global.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	10

Unidade didáctica 10 O Mundo Actual (1991-2020). Novos movementos sociais e emerxencias na segunda década do s. XXI. A Era de Internet e a Globalización.

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso



































































CA1.3 Recoñecer movementos e causas que xeren unha conciencia solidaria, promovan a cohesión social, e traballen para a eliminación da desigualdade, especialmente a motivada por cuestión de xénero, e para o pleno desenvolvemento da cidadanía, mediante a mobilización de coñecementos e estratexias de participación, traballo en equipo, mediación e resolución pacífica de conflitos.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	2
CA1.4 Rexeitar actitudes discriminatorias e recoñecer a riqueza da diversidade, a partir da análise da relación entre os aspectos xeográficos, históricos, ecosociais e culturais que conformaron a sociedade globalizada e multicultural actual, e o coñecemento da achega dos movementos en defensa dos dereitos das minorías e en favor da inclusión e a igualdade real, especialmente das mulleres e doutros colectivos discriminados.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	2
CA1.5 Contribuír á consecución dun mundo máis seguro, xusto, solidario e sustentable, a través da análise dos principais conflitos do presente e o recoñecemento das institucións do Estado, e das asociacións civís que garanten a seguridade integral e a convivencia social, así como dos compromisos internacionais do noso país en favor da paz, a seguridade, a cooperación, a sustentabilidade, os valores democráticos e os obxectivos de desenvolvemento sustentable.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	2
CA2.1 Establecer conexións e relacións entre os coñecementos e informacións adquiridos, elaborando sínteses interpretativas e explicativas, mediante informes, estudos ou dosieres informativos, que reflictan un dominio e consolidación dos contidos tratados.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	25
CA2.5 Producir e expresar xuízos e argumentos persoais e críticos de forma aberta e respectuosa, facendo patente a propia identidade e enriquecendo o acervo común no contexto do mundo actual, dos seus retos e dos seus conflitos, e desde unha perspectiva sistémica e global.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	2
CA2.6 Coñecer os obxectivos de desenvolvemento sustentable, realizando propostas que contribúan ao seu logro, aplicando métodos e proxectos de investigación, incidindo no uso de mapas e outras representacións gráficas, así como de medios accesibles de interpretación de imaxes.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	2
CA2.7 Identificar os principais feitos históricos nos diferentes contextos e valorar os cambios que propiciaron nos aspectos ideolóxicos, sociais, políticos e económicos conformando as bases do mundo contemporáneo e actual; así mesmo, xustificar que feitos do pasado teñen unha incidencia no presente establecendo relacións de causalidade e consecuencialidade que todo acontecemento histórico vai provocar no futuro.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	25
CA2.9 Rexeitar actitudes discriminatorias e recoñecer a riqueza da diversidade, a partir da análise da relación entre os aspectos xeográficos, históricos, ecosociais e culturais que conformaron a sociedade globalizada e multicultural actual, e o coñecemento da achega dos movementos en defensa dos dereitos das minorías e en favor da inclusión e da igualdade real, especialmente das mulleres e doutros colectivos discriminados.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	2
CA3.1 Producir e expresar xuízos e argumentos persoais e críticos de forma aberta e respectuosa, facendo patente a propia identidade e enriquecendo o acervo común no contexto do mundo actual, dos seus retos e os dos seus conflitos, e desde unha perspectiva sistémica e global.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	2
CA3.2 Recoñecer movementos e causas que xeren unha conciencia solidaria, promovan a cohesión social e traballen para a eliminación da desigualdade, especialmente a motivada por cuestión de xénero, e para o pleno desenvolvemento da cidadanía, mediante a mobilización de coñecementos e estratexias de participación, traballo en equipo, mediación e resolución pacífica de conflitos.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	30
CA3.3 Rexeitar actitudes discriminatorias e recoñecer a riqueza da diversidade, a partir da análise da relación entre os aspectos xeográficos, históricos, ecosociais e culturais que conformaron a sociedade globalizada e multicultural actual, e o coñecemento da achega dos movementos en defensa dos dereitos das minorías e en favor da inclusión e da igualdade real, especialmente das mulleres e doutros colectivos discriminados.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	2
CA3.7 Recoñecer as iniciativas da sociedade civil, reflectidas en asociacións e entidades sociais, adoptando actitudes de participación e transformación no ámbito local e comunitario, especialmente no ámbito das relacións interxeracionais.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	2
CA3.8 Contribuír á consecución dun mundo máis seguro, xusto, solidario e sustentable, a través da análise dos principais conflitos do presente e o recoñecemento das institucións do Estado, e das asociacións civís que garanten a seguridade integral e a convivencia social, así como dos compromisos internacionais do noso país en favor da paz, a seguridade, a cooperación, a sustentabilidade, os valores democráticos e os obxectivos de desenvolvemento sustentable.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	2

Unidade didáctica 11 Da Transición á España de hoxe (1975-2020). Cambio político e social cara o Estado do Benestar. Desafíos da España do s. XXI.

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso
















































































CA1.2 Interpretar e explicar de forma argumentada a conexión de España cos grandes procesos históricos da época contemporánea, valorando o que supuxeron para a súa evolución e sinalando as achegas dos seus habitantes ao longo da historia, así como as achegas do Estado e as súas institucións á cultura europea e mundial.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	20
CA2.3 Utilizar secuencias cronolóxicas complexas nas que identificar, comparar e relacionar feitos e procesos en diferentes períodos e lugares históricos (simultaneidade, duración, causalidade), utilizando termos e conceptos específicos do ámbito da historia e da xeografía.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	20
CA2.6 Coñecer os obxectivos de desenvolvemento sustentable, realizando propostas que contribúan ao seu logro, aplicando métodos e proxectos de investigación, incidindo no uso de mapas e outras representacións gráficas, así como de medios accesibles de interpretación de imaxes.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	2
CA2.7 Identificar os principais feitos históricos nos diferentes contextos e valorar os cambios que propiciaron nos aspectos ideolóxicos, sociais, políticos e económicos conformando as bases do mundo contemporáneo e actual; así mesmo, xustificar que feitos do pasado teñen unha incidencia no presente establecendo relacións de causalidade e consecuencialidade que todo acontecemento histórico vai provocar no futuro.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características do proceso histórico referido.	30
CA2.8 Coñecer, valorar e exercitar responsabilidades, dereitos e deberes e actuar en favor do seu desenvolvemento e afirmación a través do coñecemento do noso ordenamento xurídico e constitucional, da comprensión e posta en valor da nosa memoria democrática e dos aspectos fundamentais que a conforman, da contribución dos homes e mulleres a esta, e a defensa dos nosos valores constitucionais.	Proba escrita	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	5
CA2.10 Recoñecer os trazos que van conformando a identidade propia e dos demais, a riqueza das identidades múltiples en relación con distintas escalas espaciais, a través da investigación e da análise dos seus fundamentos xeográficos, históricos, artísticos, ideolóxicos e lingüísticos, e o recoñecemento das súas expresións culturais.	Proba escrita	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	5
CA3.2 Recoñecer movementos e causas que xeren unha conciencia solidaria, promovan a cohesión social e traballen para a eliminación da desigualdade, especialmente a motivada por cuestión de xénero, e para o pleno desenvolvemento da cidadanía, mediante a mobilización de coñecementos e estratexias de participación, traballo en equipo, mediación e resolución pacífica de conflitos.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	5
CA3.3 Rexeitar actitudes discriminatorias e recoñecer a riqueza da diversidade, a partir da análise da relación entre os aspectos xeográficos, históricos, ecosociais e culturais que conformaron a sociedade globalizada e multicultural actual, e o coñecemento da achega dos movementos en defensa dos dereitos das minorías e en favor da inclusión e da igualdade real, especialmente das mulleres e doutros colectivos discriminados.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	2
CA3.4 Contribuír ao benestar individual e colectivo a través do deseño, exposición e posta en práctica de iniciativas orientadas a promover un compromiso activo cos valores comúns, a mellora da contorna e o servizo á comunidade.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	2
CA3.6 Adoptar un papel activo e comprometido coa contorna, de acordo con aptitudes, aspiracións, intereses e valores propios, a partir da análise crítica da realidade económica, da distribución e xestión do traballo, e a adopción de hábitos responsables, saudables, sustentables e respectuosos coa dignidade humana e a doutros seres vivos, así como da reflexión ética ante os usos da tecnoloxía e a xestión do tempo libre.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	3
CA3.7 Recoñecer as iniciativas da sociedade civil, reflectidas en asociacións e entidades sociais, adoptando actitudes de participación e transformación no ámbito local e comunitario, especialmente no ámbito das relacións interxeracionais.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	3
CA3.8 Contribuír á consecución dun mundo máis seguro, xusto, solidario e sustentable, a través da análise dos principais conflitos do presente e o recoñecemento das institucións do Estado, e das asociacións civís que garanten a seguridade integral e a convivencia social, así como dos compromisos internacionais do noso país en favor da paz, a seguridade, a cooperación, a sustentabilidade, os valores democráticos e os obxectivos de desenvolvemento sustentable.	Táboa de indicadores	Completa tarefas indicadas na aula sobre cuestións referidas a esta unidade cun nivel aceptable en forma e contido.	3

Unidade didáctica 12 A Arte do s. XX ao s. XXI: Vangarda e PostVangarda e novas formas de expresión artística actuais. Movementos artísticos do s. XX e XXI en España e Galicia.

Criterios de avaliación	* Tipo de instrumento	* Grao mínimo de consecución	* % peso




























































































CA1.1 Xerar produtos orixinais e creativos mediante a reelaboración de coñecementos previos a través de ferramentas de investigación que permitan explicar problemas presentes e pasados da humanidade a distintas escalas temporais e espaciais, do local ao global, utilizando conceptos, situacións e datos relevantes	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características e os principais autores/as e as súas obras, dos procesos artísticos e culturais referidos.	20
CA1.2 Interpretar e explicar de forma argumentada a conexión de España cos grandes procesos históricos da época contemporánea, valorando o que supuxeron para a súa evolución e sinalando as achegas dos seus habitantes ao longo da historia, así como as achegas do Estado e as súas institucións á cultura europea e mundial.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características e os principais autores/as e as súas obras, dos procesos artísticos e culturais referidos.	20
CA2.1 Establecer conexións e relacións entre os coñecementos e informacións adquiridos, elaborando sínteses interpretativas e explicativas, mediante informes, estudos ou dosieres informativos, que reflictan un dominio e consolidación dos contidos tratados.	Táboa de indicadores	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características e os principais autores/as e as súas obras, dos procesos artísticos e culturais referidos.	10
CA2.2 ransferir adecuadamente a información e o coñecemento por medio de narracións, pósteres, presentacións, exposicións orais, medios audiovisuais e outros produtos.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características e os principais autores/as e as súas obras, dos procesos artísticos e culturais referidos.	20
CA2.11 Coñecer e contribuír a conservar o patrimonio material e inmaterial común, respectando os sentimentos de pertenza e adoptando compromisos con principios e accións orientados á cohesión e solidariedade territorial da comunidade política, os valores do europeísmo e da Declaración Universal dos Dereitos Humanos.	Proba escrita	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características e os principais autores/as e as súas obras, dos procesos artísticos e culturais referidos.	20
CA3.1 Producir e expresar xuízos e argumentos persoais e críticos de forma aberta e respectuosa, facendo patente a propia identidade e enriquecendo o acervo común no contexto do mundo actual, dos seus retos e os dos seus conflitos, e desde unha perspectiva sistémica e global.	Táboa de indicadores	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características e os principais autores/as e as súas obras, dos procesos artísticos e culturais referidos.	5
CA3.5 Coñecer e contribuír a conservar o patrimonio material e inmaterial común, respectando os sentimentos de pertenza, adoptando compromisos con principios e accións orientados á cohesión e á solidariedade territorial da comunidade política, os valores do europeísmo e da Declaración Universal dos Dereitos Humanos.	Táboa de indicadores	Realiza o exercicio escrito cun nivel suficiente, demostrando que sabe identificar varias características e os principais autores/as e as súas obras, dos procesos artísticos e culturais referidos.	5

4.1. Concrecións metodolóxicas (Elaborado)

Descrición

A metodoloxía didáctica é o conxunto de estratexias, procedementos e accións organizadas e planificadas polo profesorado, de xeito consciente e reflexivo, coa finalidade de posibilitar a aprendizaxe do alumnado e o logro dos obxectivos.

A metodoloxía didáctica será activa e participativa, favorecento o traballo individual (fomentando a capacidade de aprender por si mesmos) e cooperativo do alumnado. Buscará a consecución dos obxectivos e das competencias clave.

O obxectivo fundamental da ensinanza é a consecución de aprendizaxes significativos, partindo dos contidos (“saber”) o alumno deberá ser capaz de aplicar o aprendido á práctica, debe “saber facer” e acadar as competencias propostas no currículo. Partindo duns coñecementos previos tentaremos acadar que o alumno sexa capaz da aprender por si mesmo, “aprender a aprender”, e aplicar o aprendido á realidade da súa vida cotiá. Pero para chegar a este punto precisamos un longo proceso, plantexamos un obxectivos que deberán ter como punto de partida os coñecementos previos, cos que parte o alumno, para adaptarnos a eles e acadar unha progresión que buscará fomentar a participación activa do alumno na aprendizaxe.

A metodoloxía didáctica empregada para a construción do coñecemento significativo combina a intervención da profesora no proceso de ensino- aprendizaxe e a intervención e implicación do alumnado para acadar a compresión dos contidos e a súa aplicación práctica tanto nos temas de carácter histórico como os xeográficos ou artísticos. É dicir, trátase dunha metodoloxía integradora onde se combina a aprendizaxe por recepción e por descubrimento.

A motivación é un aspecto importante para captar o interese dos alumnos e alumnas, é necesario que a presentación dos temas conecte o máis directamente posible cos intereses dos alumnos, cos seus coñecementos previos da temática a tratar, ca súa experiencia persoal ou ca actualidade económica, política e social.

Entre as actividades que facilitarán a asimilación dos contidos e a posta en práctica do tratado na clase están:

- Análise de textos históricos, periodísticos, mapas ou de materiais audiovisuais (vídeos, presentacións,...)

- Análise dos feitos no contexto temporal e espacial.

- Identificación e interpretación de estilos e imaxes artísticas.

- Realización de síntesis, esquemas ou cadros sinópticos.

- Realizacion de traballos individuais ou cooperativos sobre aspectos varios da

materia.

- Integración de tecnoloxías da información e comunicación.

O tratamento metodolóxico da materia débese axustar ó nivel competencial inicial do alumnado, partindo de aprendizaxes máis simples, respectando ritmos e estilos de aprendizaxe que teñan en conta a atención á diversidade.

Consideramos que neste nivel da educación obrigatoria é necesario priorizar as estratexias metodolóxicas de carácter motivador, que estimulen o interese dos alumnos polos temas tratados na área.

Para iso, as unidades didácticas desenvolveranse por medio dunha metodoloxía esencialmente activa, non limitándose á exposición, que se tentará reducir á explicación dos conceptos máis confusos e os máis básicos, buscando a participación constante do alumnado na construción dos coñecementos.

Dentro de cada unidade comezarase sempre por explorar os coñecementos previos sobre o tema: remuíños de ideas, preguntas na aula... Estes instrumentos facilitarán información relevante para a avaliación inicial do docente.

Consideramos necesario permitirlles ós alumnos que afonden naqueles aspectos que lles resulten máis interesantes da materia, así como aprender a facer autoavaliación.

4.2. Materiais e recursos didácticos (Elaborado)

Denominación
Libro de texto Editorial Obradoiro Santillana Xeografía e Historia 4ºESO
APUNTAMENTOS DO DOCENTE
AULA VIRTUAL DO CENTRO
CADERNO OU PORTFOLIO DE TRABALLO DO ALUMNADO
ACTIVIDADES ESPECIFICAMENTE MARCADAS
MATERIAL TIC e DIXITAL
MATERIAL AUDIOVISUAL E VISUAL
XOGOS DE SIMULACIÓN
LITERATURA e HISTORIA.

Descrición

Con carácter xeral na materia de Historia de 4º da ESO usaremos o libro de texto Historia 4º ESO, ed. Obradoiro, Santillana – Proxecto Construíndo mundos (2023). Para afondar e completar o traballo do alumnado, manexaremos outros recursos como artigos de prensa, fotografías, mapas mudos e unha serie de textos históricos escollidos. O obxectivo é que o alumnado remate o ano académico tendo manipulado un surtido amplo de fontes de información cas que acadar coñecementos ligados á materia.

O traballo realizado na clase polo alumnado, recollido nun caderno ou similar, vai ser revisado periódicamente para comprobar o traballo realizado, especialmente si se observan problemas académicos.

Os recursos didácticos empregados para o desenvolvemento das clases van ser presentacións, páxinas web, materiais aportados pola profesora (apuntes, imaxes e esquemas), audiovisuais (vídeos, documentais ou películas), libros de lectura ou cómics, noticias de prensa e a aula virtual.

A aula virtual funcionará como un repositorio de materiais para o alumnado. Ahí terán á súa disposición apuntes, vídeos didácticos, presentacións e esquemas. Puntualmente servirá como lugar de recepción de actividades e traballos.

Traballarase con páxinas web que, polo seu contido, os axuden no proceso de ensino-aprendizaxe e que fomenten a curiosidade polos múltiples aspectos da materia.

O uso das TICs axudará ó acceso e manexo das fontes de información e á produción de traballos por parte do alumnado. Utilizaranse recursos como prezi ou powerpoint para elaborar presentacións ou para mostrar imaxes que axuden á comprensión do explicado nas clases; Google Earth ou Maps, para a localización de lugares, visitas virtuais a enclaves arqueolóxicos e lugares de relevancia histórica, e outros recursos en rede que poidan ser de utilidade.

5.1. Procedemento para a avaliación inicial (Elaborado)

Descrición

As probas de avaliación inicial deben ter como obxectivo a detección das dificultades de aprendizaxe, máis o coñecemento das competencia e coñecementos previos do alumnado. Os seus resultados permitiranos a elaboración de programas de reforzo específicos ou cambios na programación para suplir as carencias detectadas.

Antes de realizar un instrumento de avaliación inicial, debemos ter en conta as seguintes premisas:

· Que esperamos que saiba o alumnado neste momento.

· Que competencias clave deben ter ou deben adquirir.

· Que grao de coñecemento teñen do vocabulario específico da materia.

· Cal é o seu nivel de comprensión de textos.

Ademais, calquera proba ou instrumento de avaliación inicial deberá valorar diferentes tipos de contidos e utilizar diferentes técnicas que nos permitan ver a situación do grupo en canto a súa capacidade de expresión (oral ou escrita), comprensión lectora, lectura en voz alta, interpretación de imaxes, gráficos e mapas e comprensión de nocións básicas.

As probas de avaliación inicial realizaranse de forma individualizada nos primeiros días de clase e os seus resultados serán contrastados co resto do equipo docente de cada grupo para elaborar unha estratexia de ensinanza-aprendizaxe conxunta nas avaliacións iniciais do centro.

Ó inicio de cada unidade, si se considera axeitado, plantexaranse unha serie de cuestións orais ó alumnado para saber cales son os seus coñecementos previos que ten o alumnado sobre o tema que se vai abordar co obxectivo de acadar unha aprendizaxe significativa.

5.2. Criterios de cualificación e recuperación (Elaborado)

Pesos na materia

Instrumentos de avaliación	UD 1	UD 2	UD 3	UD 4	UD 5	UD 6	UD 7	UD 8	UD 9	UD 10	UD 11	UD 12	Total programación
Pesos das unidades didácticas (%)	5.0	5.0	10.0	5.0	10.0	10.0	10.0	10.0	10.0	10.0	10.0	5.0	100.0
Proba escrita	80.0	80.0	80.0	80.0	80.0	80.0	80.0	80.0	80.0	80.0	80.0	80.0	80.0
Táboa de indicadores	20.0	20.0	20.0	20.0	20.0	20.0	20.0	20.0	20.0	20.0	20.0	20.0	19.999999999999993

* Criterios de cualificación

A aprendizaxe será avaliada tendo en conta o traballo realizado na clase, os traballos específicos de aspectos concretos dos temas e as probas escritas ou orais que a profesora considere axeitadas.

O peso dos instrumentos de avaliación recae maiormente nas probas escritas que irán encamiñadas a valorar si os alumnos e alumnas acadaron uns coñecemento mínimo, o vocabulario específico da materia e unha aprendizaxe significativa.

O resto da avaliación farase con taboas de indicadores (traballos individuais e cooperativos, caderno de clase, exposicións orais, lecturas, realización de análise de textos ou imaxes históricas).

Establecense como mínimo dúas probas escritas por avaliación que variarán en función do criterio da profesora atendendo ás características do grupo, ás necesidades do alumnado ou á duración do trimestre.

As probas escritas irán encamiñadas a valorar si os alumnos acadaron unhos coñecementos específicos e unha aprendizaxe comprensiva. A súa finalidade é mostrar si o alumno é capaz de utilizar o aprendido dun xeito práctico, analizando textos e imaxes históricas cunha redación comprensible e clara que demostre a súa capacidade de relacionar con criterio os coñecementos teóricos con fontes históricas variadas, manexando un vocabulario específico, contestando preguntas teóricas ou definindo conceptos históricos ou artísticos. A valoración de cada parte da proba variará en función do criterio do profesor, xa que os alumnos deberán aprender de forma progresiva a metodoloxía e a aplicación práctica dos contidos aprendidos. Polo tanto nas probas escritas faranse preguntas teóricas pero tamén se proporán actividades que valoren o nivel competencial do alumnado. A proba escrita poderá supoñer un 80% da nota da avaliación.

A realización de exercicios prácticos e traballos (individuais, colectivos, exposicións...) terán como finalidade o desenvolvemento das competencias básicas, a asimilación dos coñecementos teóricos e fomentar a curiosidade sobre múltiples aspectos dos temas tratados.

En cada trimestre encomendaráselle ós alumnos/as a realización dun traballo individual ou cooperativo sobre algún aspecto dos temas tratados, serán de entrega obrigatoria e poderán supoñer un 10% da nota final da avaliación.

Igualmente a atención e participación nas clases, máis o traballo realizado na aula (exercicios, participación, respeto ós compañeiros…) poderá contribuir cun 10% á nota media da avaliación. Tamén o alumnado poderá facer en cada trimestre un traballo voluntario, sobre un tema que determinará a profesora.

En cada avaliación farase como mínimo dúas probas escritas e para aprobar a materia é necesario acadar unha nota media de cinco puntos.

Si un alumno ou alumna se descubrise copiando nunha proba escrita ou si un traballo se considerase copiado ou falseado, a calificación sería 0. Este feito será comunicado ó titor/a e a seus pais ou titores legais.

A non asistencia ós exames terá que ser xustificado, só se repetirán probas ou exames cando o alumnado aporte un xustificante médico ou teñan unha xustificación clara.

Os criterios de cualificación quedan establecidos da seguinte maneira:

- Probas escritas para determinar o grao de consolidación das competencias e contidos dos temas tratados. Estas probas corresponderanse con un 80%.

- Outros indicadores: Con un 10% valorarase o traballo que diariamente leva a cabo o alumno na clase, a atención prestada, a participación na clase, traer os materiais escolares e os respeto ós compañeiros tamén se valorará. Outro 10% correspóndese ca realización do traballo individual ou colectivo obrigatorio. E a estos poderase sumar nota ca realización do traballo voluntario proposto pola profesora.

A nota final de xuño calcularase facendo a media das tres avaliacións e considerarase aprobada cando a cualificación sexa igual ou superior a 5 puntos.

Sempre se terá en conta a suxeción ás pautas básicas que rexen a expresión escrita, especialmente a precisión léxica, a corrección da sintaxe, a claridade na expresión e a coherencia na exposición das ideas.

As cualificacións de cada avaliación serán consignadas na acta e boletín correspondentes, de conformidade co establecido na normativa vixente.

Será preciso acadar un mínimo de 5 puntos para superar cada avaliación. A nota da avaliación ordinaria será o resultado da media aritmética das tres avaliacións anteriores. Considerarase aprobada a materia cando se obteña unha puntuación media igual ou superior a 5 puntos.

* Criterios de recuperación

O alumnado que nunha avaliación obteña unha cualificación inferior a 5 puntos poderá realizar a correspondente proba de recuperación, que terá lugar con carácter xeral no primeiros quince días lectivos do trimestre seguinte, aínda que a docente poderá fixar datas alternativas si o considerase pertinente.

A proba de recuperación quedará superada cando a cualificación sexa igual ou superior a 5 puntos. Será a última nota a que se teña en conta para a elaboración da cualificación media en xuño.

Será preciso acadar un mínimo de 5 puntos para superar cada avaliación. A nota da avaliación ordinaria será o resultado da media aritmética das tres avaliacións anteriores. Considerarase aprobada a materia cando se obteña unha puntuación media igual ou superior a 5 puntos.

De non chegar ó mínimo, o alumnado terá a posibilidade de realizar unha proba de recuperación final no prazos e condicións que fixe a docente. Esta proba escrita será cualificada de 0 a 10 puntos, basearase nos mínimos esixibles e considerarase aprobada a materia cando se obteña unha puntuación igual ou superior a 5 puntos.

5.3. Procedemento de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes (Elaborado)

Non resulta de aplicación neste curso

5.4. Procedemento para acreditar os coñecementos necesarios en determinadas materias (Elaborado)

Non resulta de aplicación nesta etapa

6. Medidas de atención á diversidade (Elaborado)

Descrición

Tanto a avaliación inicial como a avaliación continua permiten detectar as necesidades e plantexar diferentes medidas de atención á diversidade que poden ser necesarias, para o alumnado que necesite reforzo ou adaptación curricular e para o alumnado con altas capacidades intelectuais. Para iso, partimos das indicacións e instrucións ofrecidas polo Departamento de Orientación do centro do centro.

(http://www.edu.xunta.gal/centros/iesmilladoiro/taxonomy/term/137).

Máis concretamente, no caso de 4º da ESO, segundo as necesidades específicas do noso alumnado, aplicaremos as seguintes medidas e respostas educativas, que se suman as aplicadas dende o Departamento de Orientación:

- Alumnado con TDAH: Terase en conta o establecido no punto 8.1. Anexo 1 apartado 8.1.2 de Prevención e intervención dentro da aula do “Protocolo de consenso sobre TDAH na infancia e na adolescencia nos ámbitos educativo e sanitario”.

http://www.edu.xunta.es/portal/node/13546

- Alumnado con problemas de lecto–escritura: traballaremos a exactitude lectora e ortografía básica, a velocidade lectora, a segmentación e a comprensión lectora e composición escrita.

- Alumnado de altas capacidades: proporanse actividades adaptadas ao currículo da materia cun maior grao de complexidade e fondura, sempre partindo dos coñecementos previos sobre o asunto a tratar, e que serán detectados a través da observación na aula ou consensuando co propio alumno. Tamén teremos en conta as propostas ofrecidas en http://www.edu.xunta.gal/portal/node/3700 http://www.edu.xunta.gal/portal/node/3630.

- Alumnado con desfase curricular por proceder do estranxeiro: contarán con apoios fora da aula cun PT e co dos docentes. Teremos tamén en conta as propostas ofrecidas pola Xunta en http://www.edu.xunta.gal/portal/diversidadeorientacion/141/145/146

- Alumnado con necesidades específicas de aprendizaxe: seguiremos as propostas ofrecidas pola Xunta en http://www.edu.xunta.gal/portal/sites/web/files/content_type/learningobject/2011/12/12/b3c87937d68caecf138e091156bcb427.pdf

- Alumnado con desvantaxe socioeducativa: seguiremos as propostas ofrecidas en http://www.edu.xunta.gal/portal/diversidadeorientacion/141/145/410

Tras a realización da proba inicial ou sempre que se considere necesario ó longo do curso si se observasen poblemas competenciais no alumnado, de asimilación de contidos ou de aplicación destos contidos na práctica, tratarase de buscar alternativas que garantan a consecución do grado mínimo de competencias clave.

Dependendo do grao de dificultade observada no alumnado requerirase a valoración da problemática por parte do Departamento de Orientación tentando acadar conxuntamente unha solución que permita superar os problemas plantexados.

As vixentes disposicións e normas indican que se debe dar un tratamento específico ó alumnado, que polas súas circunstancias o precisen, facendo uso dos protocolos sobre atención á diversidade elaborados pola Consellería de Educación e recomendados para a súa atención.

7.1. Concreción dos elementos transversais (Elaborado)

Concreción dos elementos transversais que se traballarán no curso

Secuencia	Elementos transversais	UD 1	UD 2	UD 3	UD 4	UD 5	UD 6	UD 7	UD 8	UD 9	UD 10	UD 11	UD 12
1	Educación cívico-social
2	Educación ambiental.
3	Educación para a igualdade.
4	Emprendemento.
5	Comprensión lectora, oral e escrita.
6	Obxectivos do Desenvolvemento Sostible.
7	Educación para a paz
8	Educación para o consumidor

Observacións

Os contidos transversais traballan actitudes directamente relacionadas cos contidos conceptuais e procedimentais, teranse especialmente en conta os seguintes:

- Principio de igualdade de trato e non discriminación por calquera condición ou circunstancia persoal ou social: facendo especial inciso na igualdade entre homes e mulleres, na prevención da violencia de xénero ou contra persoas con discapacidade.

- Prevención da violencia, en calquera das súas formas.

- Prevención do racismo e a xenofobia.

- Prevención e resolución pacífica de conflictos en todos os ámbitos da vida persoal, familiar e social.

- Valores como a liberdade, a xustiza, a igualdade, o pluralismo político, a paz, a democracia, o respeto dos dereitos humanos, rexeitamento da violencia terrorista e respeto ao Estado de dereito.

- Evitar a discriminación por razón de orientación sexual ou identidade de xénero (homosexual, bisexual, transexual, transxénero e intersexual).

Fundamental tamén nesta materia é o respeto á multiculturalidade, establecendo lazos de unión entre as diferentes culturas e sociedades do mundo actual, valorando positivamente o papel dos organismos que traballan pola defensa dos dereitos humanos e a paz. Incidindo especialmente no traballo solidario, a cooperación e colaboración cos demais.

Estos contidos traballaranse en función dos temas tratados en cada unidade. Incidirase na comprensión lectora e a expresión oral e escrita, máis a comunicación audiovisual que nesta materia son fundamentais.

7.2. Actividades complementarias (Elaborado)

Actividade	Descrición	1º trim.	2º trim.	3º trim.
Visitas a exposicións e museos	Complementaria
Asistencia a conferencias ou ponencias científico-culturais.	Complementaria
Viaxes científico-culturais de interese didáctico	Complementaria
Roteiros didácticos	Complementaria
Proxección de cine de interese pedagóxico	Complementaria

Observacións

As actividades complementarias teñen como finalidade completar o proceso de ensino-aprendizaxe mediante actividades no propio centro ou saídas didácticas desenvoltas polo Departamento de Xeografía e Historia para acadar un aproveitamento didáctico diferente ó realizado nas aulas. Podería plantexarse como unha aplicación práctica do visto na aula. Podería facerse algunha saída didáctica si se vise que é de utilidade para o proceso de ensino-aprendizaxe.

Si ó longo do curso se plantexase a posibilidade de facer unha actividade dentro do centro ou visitar algunha exposición que poidese ampliar a formación do alumnado tamén se terá en conta.

Establécense tres fases para a preparación e desenvolvemento destas actividades:

-Unha primeira fase previa que consiste na preparación do alumnado. Nela dáselle información do tema e propóñense tarefas para desenvolver durante a actividade.

-Unha segunda fase ou fase central consistente na actividade propiamente dita durante a cal o alumnado deberá coller datos e información.

-Xa na aula unha terceira fase de feed-back para comprobar o resultado da experiencia.

8.1. Procedemento para avaliar o proceso do ensino e a practica docente cos seus indicadores de logro (Elaborado)

Categoría indicador de logro	Indicadores de logro
Adecuación da programación didáctica e da súa propia planificación ao longo do curso académico	Demostra coñecemento da materia
Metodoloxía empregada	Planifica leccións, ensina e avalía
Adecuación da programación didáctica e da súa propia planificación ao longo do curso académico	Avalía e xulga en función dos criterios da programación
Clima de traballo na aula	Crea ambiente de aprendizaxe
Metodoloxía empregada	Emprega variedade de recursos
Metodoloxía empregada	Motiva ao alumnado
Medidas de atención á diversidade	Ofrece oportunidades de recuperación
Organización xeral da aula e o aproveitamento dos recursos	É ordenado nas explicacións
Metodoloxía empregada	Explica con claridade
Medidas de atención á diversidade	Resolve dúbidas
Metodoloxía empregada	É innovador/a
Adecuación da programación didáctica e da súa propia planificación ao longo do curso académico	Aplica criterios de avaliación coñecidos e claros
Clima de traballo na aula	Revisa a realización das tarefas propostas
Medidas de atención á diversidade	Valora o esforzo
Clima de traballo na aula	Sabe dirixir a clases
Organización xeral da aula e o aproveitamento dos recursos	Cumpriu co horario de clase
Adecuación da programación didáctica e da súa propia planificación ao longo do curso académico	Valoración xeral da materia.
Adecuación da programación didáctica e da súa propia planificación ao longo do curso académico	Os obxectivos didácticos están ben formulados.
Adecuación da programación didáctica e da súa propia planificación ao longo do curso académico	A selección e temporalización dos contidos e actividades foi axustada
Adecuación da programación didáctica e da súa propia planificación ao longo do curso académico	Os criterios de avaliación e cualificación foron claros.
Clima de traballo na aula	Os contidos e actividades relacionáronse cos interese do alumnado.
Medidas de atención á diversidade	As actividades foron variadas e motivadoras.
Adecuación da programación didáctica e da súa propia planificación ao longo do curso académico	A temporalización foi adecuada.
Coordinación co resto do equipo docente e coas familias ou as persoas titoras legais	Realizouse a avaliación inicial
Metodoloxía empregada	Empregáronse diferentes instrumentos de avaliación.
Adecuación da programación didáctica e da súa propia planificación ao longo do curso académico	Os criterios de cualificación foron axustados.

* Descrición

O departamento de Xeografía e Historia realizará un seguemento do proceso de ensino-aprendizaxe e da Programación Dicáctica a través da realización de cuestionarios que se presentarán ó alumnado cando o profesorado o considere axeitado.

En función da valoración dos resultados obtidos nestes instrumentos e os resultados académicos obtidos, proporánse medidas de flexibilización, revisión ou correción da programación e do proceso de ensino-aprendizaxe que poden afectar a:

- Materiais didácticos e concrecións metodolóxicas.

- Temporalización.

- Distribución do tratamento de determinados temas.

- Criterios de calificación e mínimos esixibles.

8.2. Procedemento de seguimento, avaliación e propostas de mellora (Elaborado)

Descrición

A avaliación desta programación estará vinculado ó seguimento a través da aplicación Proens por períodos de avaliación que realizará o profesorado que imparta a materia e que poderá revisar o Departamento.

Nas reunións de Departamento analarizarase o grao de cumprimento dos obxectivos programados e as dificultades atopadas, podéndose introducir as medidas correctoras que se consideren oportunas. Os problemas detectados sinalaranse na Memoria final para facer modificacións precisas na programación do vindeiro curso.

A programación avaliarase según os seguintes criterios:

- Consecución de obxectivos.

- Evolución do alumnado e resultados do proceso de ensino-aprendizaxe.

- Asimilación de valores e actitudes.

- Asimilación de competencias clave.

- Adecuación do plantexado na programación: contidos, secuenciación, temporalización, metodoloxía.

Volver