Filosofando
Séneca: É cousa egrexia aprender a morrer. Seica se antolla superfluo aprender unha arte que só ha de practicarse unha vez. Precisamente por isto habemos de meditala, porque sempre hai que aprender aquilo que non podemos experimentar se o sabemos. ¡ Medita a morte! Quen isto nos di, dinos que meditemos a liberdade. Quen aprende de vivir desaprende de servir, empolícase por encima de todo poder; polo menos, fóra de todo poder. Que lle fan a el o cárcere, os gardas, o encerro?. Ten libre a porta. Unha soa é a cadea que nos ten atados, o amor da vida, o cal, aínda que non teña que botarse, hase de rebaixar a tal punto que se algunha vez imponse a esixencia, non nos deteña nada nin nada nos impida estar dispostos a facer no acto o que habería que facer máis pronto ou máis tarde. (Obras completas XXVI, 418). Esta vida, como sabes, non debe ser retida sempre, pois o bo non é vivir, senón vivir ben. Por iso o sabio vivirá tanto como deberá, non tanto como poderá; el verá onde ha de vivir, con quen, como e que ha de facer. El pensa a toda hora cal sexa a vida, non canta; de presentárselle moitas molestias e estorbos que perturben a súa tranquilidade, licénciase a si mesmo. E non fai isto na última necesidade, senón que axiña como empeza a serlle sospeitosa a fortuna, reflexiona con toda dilixencia se terá de acabar dunha vez. Xulga que ningunha importancia ten para el, se ha de cansarse ou esperará o seu propio fin, se será máis temperán ou máis tarde; e non sente ningún temor como dunha gran perda. Ninguén pode perder moito naquilo que se escorre pinga a pinga. Morrer máis tarde ou máis pronto non ten importancia; o que importa é morrer ben ou mal… a vida non debe mercarse a calquera prezo… (Obras completas LXX, 495). |
|
Agostiño de Hipona: Sabemos que non existe lei algunha que permita quitar a vida, ata ao culpable, por iniciativa privada, e , xa que logo, quen se mata a si mesmo é homicida. E tanto máis culpable faise ao suicidarse canto máis inocente era na causa que lle levou á morte. (A cidade de Deus.) |
|
Michel de Montaigne: Este voso ser do que gozades pertence por igual á morte que á vida. O primeiro día do voso nacemento encamíñavos tanto a vivir como a morrer… Todo o que vivides roubádesllo á vida, é a expensas súa. A continua obra da vosa vida é a construción da morte. Estades na morte mentres estades na vida; pois estades logo da morte cando xa non estades na vida. Ou se preferides estades morto logo de vida; máis durante a vida estades morrendo e a morte afecta moito máis duradeiramente ao moribundo que ao morto, e máis viva e máis esencialmente. Se aproveitastes a vida estades saciados, idos satisfeitos. Se non soubestes facer uso dela, se vos era inútil, que se vos vai en tela perdido? Para que a queredes aínda? Non é a vida de seu nin boa nin mala: o ben e o mal dependen do sitio que lles fagades… (Ensaios ). |
|
David Hume: Se o dispor da vida humana fose algo reservado exclusivamente ao Todopoderoso, e fose unha infracción do dereito divino o que os homes dispuxesen das súas propias vidas, tan criminal sería o que un home actuase para conservar a vida como o que decidise destruíla. Se eu rexeito unha pedra que vai caer sobre a miña cabeza, estou alterando o curso, e estou invadindo unha rexión que só pertence ao Todopoderoso, ao prolongar a miña vida máis aló do período que, segundo as leis da materia e o movemento, El lle asignou (...). Podería alguén imaxinar que estou violando os plans da Providencia ou maldicindo a orde da creación porque eu deixe de vivir e poña punto final a unha existencia que, de continuar, faría de min un ser desgraciado?. Nada máis lonxe de min que eses sentimentos. Do único que estou convencido é dun feito que todo o mundo admite como posible: que a vida humana pode ser desgraciada , e que a miña existencia, de prolongarse por máis tempo, resultaría indesexable; pero dou grazas á Providencia de todos os bens dos que xa gocei, e polo poder que ela me deu de escapar dos males que me ameazan. Quen estúpidamente pense que non dispón de tal poder, estará de feito queixándose da Providencia, ao verse obrigado a prolongar unha vida odiosa, chea de dor, de enfermidades, de humillación e de pobreza. (Sobre o suicidio) |
|
Kant: É preferible sacrificar a vida que desvirtuar a moralidade. Vivir non é algo necesario, pero si o é vivir dignamente, quen non pode vivir dignamente non é digno da vida. Pódese vivir observando os deberes para consigo mesmo sen necesidade de violentarse. Pero aquel que está disposto a quitarse a vida non merece vivir. A felicidade constitúe o motivo pragmático do vivir. Podo entón quitarme a vida por non poder vivir felizmente? ¡Claro que non ¡ Non é necesario ser feliz durante toda a vida, pero si o é vivir con dignidade. A miseria non autoriza ao home a quitarse a vida, pois neste caso calquera leve detrimento do pracer daríanos dereito a iso e todos os nosos deberes para connosco mesmos quedarían polarizados pola “joie de vivre”, cando en realidade o cumprimento de tales deberes pode chegar a esixir ata o sacrificio da vida. (Leccións de Ética) |
|
Schopenhauer: Querer é esencialmente sufrir, e como vivir é querer, toda vida é por esencia dor. Canto máis elevado é o ser, máis sofre... A vida do home non é máis que unha loita pola existencia, coa certeza de resultar vencido. A vida é unha cacería incesante, onde os seres, unhas veces cazadores e outras cazados, dispútanse os pelgachos dunha horrible presa. É unha historia natural da dor, que se resume así: querer sen motivo, sufrir sempre, loitar de continuo, e despois morrer... E así sucesivamente polos séculos, dos séculos ata que o noso planeta se faga anacos. (Parerga e Paralipómena) |
|
Nietzsche: O enfermo é un parásete da sociedade achándose en certo estado é indecoroso seguir vivindo. O continuar vexetando, nunha covarde dependencia dos médicos e dos medicamentos, despois de que o sentido da vida, o dereito á vida perdeuse é algo que debería carrexar un profundo desprezo na sociedade. Os médicos, pola súa banda, haberían de ser os intermediarios dese desprezo, -non receitas, senón cada día unha nova dose de náusea fronte ao seu paciente… Crear unha responsabilidade nova, a do médico, para todos aqueles casos en que o interese supremo da vida ascendente, esixe o aplastamento e a eliminación sen consideracións da vida dexenerante- por exemplo, no que se refire ao dereito á procreación, ao dereito a nacer, ao dereito a vivir… Morrer con orgullo cando xa non é posible vivir con orgullo. A morte, elixida libremente, a morte realizada a tempo, con lucidez e alegría, entre fillos e testemuñas: de modo que aínda resulte posible unha despedida real, á que asista aínda aquel que se despide, así como unha taxación real do conseguido e querido, unha suma da vida, todo iso en antítese á lamentable e horrible comedia que o cristianismo fixo da hora da morte. Deberíase, por amor á vida querer a morta doutro xeito… (Crepúsculo dos ídolos) |
|