Historia de España 2023-24. Prof. Humberto Martínez Gargamala

Golpe de Estado fracasado, protagonizado polo xeneral Sanjurjo en 1932, coa intención de acabar co réxime republicano. O denominado Bienio reformista, froito da coalición entre republicanos e socialistas, estaba ameazando coas súas transformacións lexislativas os intereses de grupos poderosos como a igrexa, o sector máis conservador do exército, á patronal e os terratenentes. Sanjurjo foi detido, xulgado e encarcerado. Posteriormente co triunfo en novembro de 1933 das dereitas sería liberado. 

Durante o franquismo a Falanxe tivo un papel moi activo na estruturación dun ideario político e duha serie de órganos e institucións co fin de adoutrinar nos principios básicos do réxime. Con este fin apareceu a Sección feminina que agrupaba as mulleres ás  que  preparaba para ser boas amas de casa e facer servizos sociais. A concepción do papel da muller durante o franquismo subordinabaa ao varón, de xeito que tan só cumpría un papel de reprodución, dependendo do home para todo.   

En Barcelona en 1909, tivo lugar unha revolta popular contra a decisión do goberno de Maura de mobilizar aos reservistas para actuar en Marrocos e sofocar as rebelións que ameazaban as posesións españolas. As clases populares non tiñan posibilidade algunha de librarse do servizo militar ao contrario que a burguesía que podía redimir do servizo a través dun pago. Esa situación inxusta levou a unha mobilización popular en contra do traslado das tropas, pero tamén foi unha algarada de tipo anticlerical que conlevou a destrución de igrexas e violación de monxas e tumbas. O goberno actuou con contundencia efectuando numerosas detencións, responsabilizando dos feitos ao mestre anarquista Ferrer Guardia. O seu enxuizamento casou numerosas protestas por consideralo infundado e acabou por orixinar a caída de Maura do goberno. 

Durante o franquismo o sindicalismo de clase foi prohibido e perseguido. Para reemprazar a estes na organización do traballadores e seguindo o ideario da Falanxe, apareceron os sindicatos corporativos. Estes agrupaban a traballadores e patronal que buscaban a través da supervisión paternalista do Estado un acordo que evitara as folgas ou a desorde social. Nos anos sesenta CCOO inflitrouse dentro deste sindicato para arrancar logros na lexislación laboral e melloras salariais e concienciar politicamente aos traballadores

Sistema político da Restauración borbónica baseado na alternancia pacífica e acordada de dous partidos, o conservador e o liberal, dirixidos inicialmente por Cánovas e por Sagasta respectivamente, que aglutinaban as anteriores formacións políticas co obxectivo de que a oligarquía española monopolizase o poder político. Pretende estabilizar a política española fortalecendo o poder civil fronte ao tradicional intervencionismo militar, buscando a través da quenda pacífica imitar o modelo inglés. A realidade era que descansaba no fraude electoral e no sistema caciquil.

Sistemas de expresión da soberanía nacional e popular respectivamente propios, o primeiro, das correntes liberais doutrinarias e, o segundo, das liberais democráticas. O censatario implica a votación da poboación cun determinado nivel de renda o que produce un réxime oligárquico dominado pola alta burguesía. Este tipo de votación foi o característico durante o dominio político dos partidos liberais moderado e progresista en gran parte do século XIX. O universal, relaciónase co liberalismo democrático e ainda que se consagra na Constitución de 1869, non se consolida ata 1890, estendendo o exercicio do dereito ao voto á totalidade dos cidadáns varóns, non así as mulleres que terán que conquistalo na Segunda República, facéndose efectivo nas eleccións de novembro de 1933.