SUBTEMAS DAS ABAU. Séculos XVI, XVII
Posibles temas das ABAU
Isabel I de Castela e Fernando II de Aragón, ambos da dinastía Trastámara, acadaron o trono de Castela en 1474 trala vitoria na guerra civil sobre Juana “a Beltranexa,” filla do irmán de Isabel e anterior rei de Castela, Enrique IV. Juana foi apoiada polo rei de Portugal, Afonso V, e o rei de Francia ademais de membros da alta nobreza que temían unha monarquía forte e autoritaria. Isabel foi apoiada polo rei de Aragón, Juan II, e pola pequena nobreza e oligarquía das cidades. A derrota dos partidarios de Juana na batalla de Toro (1476) marcou o desenlace da guerra civil. A renuncia efectiva dos dereitos sucesorios de Juana ratificaríase non Tratado de AlcaÇovas en 1479.
En 1479, Fernando herda o trono da Coroa de Aragón, unificando, deste xeito, os dous grandes reinos peninsulares baixo o poder do matrimonio, pero no documento denominado Concordia de Segovia (1475) os consortes pactaron que ambos os dous conservarían o seu poder en cada territorio ante o temor por parte de Isabel de que Fernando pretendera ser declarado o único herdeiro lexitimo por ser varón nos dous reinos. Esta unión era, polo tanto, de tipo dinástico e en ningún caso implicaba unha unión política de ambos reinos. Tiñan en común as persoas dos reis que as gobernaban conxuntamente, pero cada reino conservaba a súa independencia política.
Os RRCC acometeron unha fonda reforma administrativa e política e son considerados pola historiografía española como os monarcas que inician a transición do medievo á modernidade. Estas reformas estaban orientadas a fortalecer o poder dos monarcas fronte o da nobreza apoiándose nas cidades, marcando o nacemento da monarquía autoritaria e extinguindo a feudal.
Entre as reformas máis importantes destacan a consolidación da figura do corrixidor como representante do poder real no goberno das cidades de reguendo de Castela con funcións de tipo xudicial e policial.
As Cortes, onde se reunían os estamentos privilexiados e os representantes das principais cidades do reino foron convocadas con menor frecuencia. Para o goberno dos territorios e os asuntos do reino foi tomando cada vez máis importancia o Consello Real ou Consello de Castela. Reforzado coa figura do Secretario Real, era meramente consultivo e estaba formado por letrados, nobreza e eclesiásticos da confianza real. As decisións dos reis eran executadas polos diferentes consellos. Había dous tipos de Consellos: os territoriais ( Castela, Aragón) e temáticos ( Facenda, Sta. Inquisición).
Para garantir a orde pública e pacificar o mundo rural apareceu a Sta. Irmandade. Un corpo policial sufragado polas cidades que serviu de control real para someter á nobreza díscola.
Para mellorar os ingresos e poder desenvolver un exército e unha burocracia real crearon o Consello de Facenda. Os monarcas obtiñan os seus ingresos do quinto real do comercio americano, dos impostos aos xudeos e mudéjares, das rendas derivadas das ordes militares e das rendas eclesiásticas derivadas do Padroado Rexio e da Bula da Cruzada existente pola loita contra o islam
O papa Alejandro VI entregoulle o Mestrazgo das ordes militares a Fernando o que supuxo unha forte inxección de diñeiro e o aumento do seu poder territorial.
Creouse un sistema xudicial centralizado, tribunais reais de apelación ( as Chancelerías con sedes en Valladolid e Granada) e as Audiencias, como un nivel superior de impartir xustiza por riba do sistema xudicial feudal desempeñado polos señores nos seus territorios.
Creouse o tribunal da Santa Inquisición para velar pola unidade relixiosa acadada en 1492 trala conquista do Reino Nazarí de Granada, último reduto do Al- Andalus, e trala expulsión dúas xudeus e musulmáns ese mesmo ano, iniciando a cuestión dos cristiáns vellos e novos e dos conversos.
En 1512 iníciase a anexión de Navarra por parte de Fernando de Aragón baixo o pretexto dun enfrontamento co monarca francés pola coroa deste reino. As Cortes de Castela declararon a anexión do Reino de Navarra, en 1515, formando un Estado que sería denominado posteriormente como Monarquía hispánica. Á fronte de territorios como Navarra ou Aragón situaron aos Vicerreis.
Cada unha das antigas coroas que ou formaban conservarían as súas propias leis e institucións denominados Privilexios forais que serán abolidos case definitivamente cos Decretos de Nova Planta de Felipe V en 1716. Asistimos, polo tanto, á fundación mediante a Unión dinástica dos RRCC do primeiro estado moderno.
