O sentimento amoroso no Rexurdimento
1. Rosalía de Castro
1. Unha figura singular e universal
- A súa obra reflicte a cosmovisión dunha muller culta que non se someteu aos roles sexistas do patriarcado.
- Percíbese unha voz contestataria ante as ideoloxías dominantes, desde o uso literario da lingua galega ata a consciencia das inxustizas sociais.
- Rosalía impulsou o sistema literario galego e fíxoo superando as barreiras temáticas e estilísticas redutoras.
- A súa escrita transmite un pioneiro pensamento feminista, anticapitalista, solidario coas que sofren a historia e galeguista.
Pode verse esta presentación na páxina da Fundación Rosalía de Castro.
Deixamos para outra secuencia a súa poesía socialmente comprometida, mais cómpre ter en conta que a clasificación íntimo / social é simplificadora e achamos moitos textos nos que ambos os aspectos están plenamente imbricados. Rosalía fainos ver que a psique e as emocións están condicionadas polo contexto da comunidade e conségueo dándolle voz a múltiples protagonistas: as que padecen a soidade por mor da emigración, as que non poden entregarse e só suman penurias ante unha vida precaria, etc.
2. A liña intimista rosaliana
Rosalía tece un enorme abano emocional e reflexivo, e faino desde un intimismo radical. O seu profundamento na mente e na existencia outórgalle un valor senlleiro e universal.
2.1. Cantares gallegos (1863)
As temáticas etnográficas, sociais e patrióticas (ou sexa, non intimistas) dominan amplamente esta obra. Hai, aínda así, dúas excepcións principais:
-
A) A presenza do amor como queixa ou laio, mais tamén como mostra das imposicións do amor romántico ou a consciencia dos límites da atracción e as formas do patriarcado.
-
B) Os poemas introspectivos de saudade e de soidade (“Campanas de Bastabales”, “Como chove miudiño”) que adiantan perspectivas presentes en Follas novas.
2.2. Follas novas (1880)
-
O desacougo, o cansazo existencial ou a reflexión sobre a escrita caracterizan o libro primeiro, Vaguedás.
-
O paso do tempo, o desamor, a perda da ilusión, a imposibilidade de ser feliz ou a procura de liberación para o sufrimento conforman Do íntimo. É unha viaxe dolorosa ás entrañas, un proceso de autocoñecemento que desemboca na soidade existencial e na saudade, pois nada pode aliviar o desamparo do ser humano.
-
O libro Varia mostra a complexidade do existir e aborda especificamente as relacións amorosas da muller e os problemas que estas enfrontan.
-
Os poemas son máis breves que en Cantares e conteñen combinacións métricas pouco ríxidas, por veces insólitas e sorprendentes: octosílabos e hendecasílabos, octosílabos e alexandrinos, agrupacións libres... Créase así un ritmo entrecortado, abrupto, que se adecúa aos sentimentos de angustia, desasosego, etc. que se transmiten.
-
É unha obra innovadora por múltiples aspectos: o ideolóxico, o métrico, o simbólico e tamén o temático: demostra a capacidade do idioma galego para expresar aqueles temas considerados máis fondamente humanos, como as inquietudes existenciais.
ACTIVIDADES ESCRITAS 1. Comentario de “Unha vez tiven un cravo” (Follas Novas)
2. Comentario de “Cando penso que te fuches” (Follas Novas)
|
Complementos
Presentación do IES Rego de Trabe.
Lectura na rede:
Máis: no 25N