Todos os que escribimos novelas ou relatos sabemos que hai un debate recorrente na historia da literatura, mesmo nos obradoiros literarios que tanto proliferan na actualidade, sobre como debe ser a primeira frase. Como en todos os ámbitos, hai posturas moi diverxentes. Desde os que consideran que é irrelevante ata os que consideran que ten unha importancia decisiva atrapar o lector desde a primeira liña, máis aínda nuns tempos nos que, debido ao uso das novas tecnoloxías, sobre todo do móbil e das redes sociais, é moi difícil, como comprobamos os profesores acotío, captar a atención dunha persoa durante un tempo máis ou menos prolongado.
Eu non teño unha postura clara sobre ese problema, fundamentalmente porque me parece un pouco forzado, e típico de suplemento cultural ou das conversas teóricas de cafetería que tanto lles gustan aos escritores, e que só pode resolver a experiencia de cada lector. Pero debo recoñecer que, a medida que pasa o tempo, estoulle collendo máis e máis manía a esas primeiras frases que intentan atrapar a miña atención desde o principio. Provócanme a desagradable sensación de que me están manipulando, como fan eses vendedores que chaman ao timbre da túa casa para venderche algo e comezan a conversa falándote do teu equipo de fútbol preferido porque se informaron previamente dos teus gustos.
Pasoume hai pouco con dúas novelas acabadas de publicar. Malaherba de Manuel Jabois comeza con esta frase: “La primera vez que papá murió todos pensamos que estaba fingiendo”. El lugar de la espera de Sònia Hernández, con estoutra: “Javier, mi hermano, ha telefoneado para decirme que está decidido a denunciar a mis padres”. Eu prefiro, porque me parece máis respectuosa coa intelixencia do lector, a forma que ten Deborah Levy de comezar o seu libro Cosas que no quiero saber, aínda que tamén busque captar a atención desde o principio: “Aquella primavera en que la vida se hacía cuesta arriba y yo andaba peleada con mi suerte y sencillamente no veía a donde ir, lloraba sobre todo en las escaleras mecánicas de las estaciones ferroviarias”. Pero, sen dúbida, o tipo de primeira frase que prefiro é a que usa Anna R. Figueiredo na súa novela Os bicos feridos: “O viaxeiro observa a cidade tras a cortina de aceiro dos seus ollos azuis Atlántico”. Aínda así, o mellor de todo é que, en calquera deses libros, tras ler a última frase, pensei que non me importaría volver ler a primeira.
X.Ricardo Losada
