Esquema do Franquismo.
TEMA 9: ESPAÑA NO FRANQUISMO
1. BASES E APOIOS DA DITADURA FRANQUISTA.
2. Ditadura fascista vs. Ditadura militar
3. Movemento Nacional: Falanxistas, carlistas e monárquicos.
4. Sindicalismo vertical
5. Sección Feminina e OJE
a. LEIS FUNDAMENTAIS
· Foro do Traballo 1938
· Lei de Cortes 1942
· Foro dos Españois 1945
· Lei de Referendum 1945
· Lei de Sucesión 1947
· Lei de Principios do Movemento 1958
· Lei Orgánica do Estado (democracia orgánica) 1967
b. FRANCO, CAUDILLO DE ESPAÑA
· Concentración de tódolos poderes do Estado
· Limitación teórica pola Leir Orgánica do Estado 1967
· O exército, columna vertebral do réxime.
c. UNHA MONARQUÍA SEN REI
· Deifnición como reino na Lei de Sucesión
· Consello de Rexencia e Consello do Reino
· Xoan de Borbón e o manifestó de Lausanne
· Proclamación Xoan Carlos como príncipe herdeiro (1969)
d. O MOVEMENTO NACIONAL
· Falanxe Española Tradicionalista e das JONS.
· Movemento Nacional, partido único que engloba os anteriores
· Nacionalcatolicismo e participación orgánica.
e. UNIDADE DA PATRIA E CENTRALISMO
· España, unidade de destino non universal
· Centralismo administrativo
· Persecución de calquera tipo de nacionalismo
· Reducción das diferentes rexionais ó folclore
· Sometemento do poder local ó gobernó central
· Imposición da lingua castelá
f. NACIONALCATOLICISMO
· Catolicismo de Estado
· Sometemento da sociedade ás directrices da igrexa
· Concordato de 1953
· Presentación de bispos
· Capacidade de posuir bens
· Restitución de bens desamortizados (mosteiros)
· Ensino de relixión católica
· Competencias referidas o matrimonio
· Control da moral pública
· Cambios a partir do Concilio Vaticano II
g. SINDICALISMO VERTICAL
· Foro do Traballo (1938)
· Regulación das condicións de traballo
· Modelo sindical de inspiración fascista
· Sindicatos que incluían a patróns e obreiros
· Organización social do Movemento
· Intento de superar a lota de clases
· Actuación paternalista e corporativa
h. LIMITACIÓNS DOS DEREITOS INDIVIDUAIS
· Limitación dos dereitos e lealtade a Franco e ó Movemento
· Foro dos Españois (1945)
· Férrea censura
· Formación do Espírito Nacional
i. SUBORDINACIÓN DA MULLER
· A familia como núcleo fundamental da sociedade
· Sección Feminina: Pilar Primo de Rivera
· Instauración do Servizo Social
· Papel tradicional da muller: casa e fillos
· Tardía incorporación ó traballo e a universidade.
j. A DEMOCRACIA ORGÁNICA
· Rexeitamento dos partidos políticos tradicionais.
· Representación orgánica: familia,municipios e sindicato.
· Lei de Cortes (1942): cortes consultivas formadas por procuradores
· Lei Orgánica do Estado (1967)
· Separación da Xefatura do Estado e do Goberno
· Elección directa do tercio familiar
· Elección municipal por tercios
· Referéndum: complemento ó sistema orgánico: Lei de Referendum (1945)
2. UNHA LONGA POSGUERRA. 1939-1959
a. DO ILLAMENTO EXTERIOR Ó RECOÑECEMENTO INTERNACIONAL
1. OS ANOS DA SEGUNDA GUERRA MUNDIAL 1939-1945
· Aproximación ás potencias do Eixe
· Declaración de neutralidade
· Situación de non belixerancia: entrevista de Hendaia (Hitler) e Bordiguera (Mussolini)
· División Azul (Muñoz Grandes)
· Retirada da División Azul e formación da Lexión Española
2. ILLAMENTO INTERNACIONAL 1945-1953
· Imposibilidade de integración na ONU
· Expulsión de organismos internacionais
· Apoio de Portugal e Arxentina
· Cambio de situación ó comezar a Guerra Fría
1. Axuda económica norteamericana
2. Reanudación das relación diplomáticas
3. Reingreso nos organismo internacionais
3. RECOÑECEMENTO INTERNACIONAL 1953-1959
· Concordato co Vaticano
· Pactos cos EEUU: bases militares a cambio de axuda económica
· Readmisión na ONU
· Recoñecemento da independencia de Marrocos.
a. DA AUTARQUÍA ECONÓMICA ÓS INDICIOS DA LIBERALIZACIÓN
1. O PERIODO AUTÁRQUICO
1. Economía autárquica e de intervención estatal (modelo fascista)
a. AGRICULTURA:
· Descenso de producción e escaso rendemento
· Contrarreforma agraria
· Instituto Nacional de Colonización
· Lei de concentración parcelaria
b. INDUSTRIA:
· Intervencionismo e forte protección da industria nacional
· Creación do INI: control das industrias estratéxicas e inversión estatal
c. TRANSPORTE
· Nacionalización dos ferrocarrís (de vía ancha)
· Creación de RENFE
· Escasez de combustible e vehículos
d. POLÍTICA FISCAL:
· Contribución directa
· Beneficios extraordinarios, indirectos e de consumo
e. COMERCIO:
· Fortemente intervido polo estado
· Comercio exterior: acordos bilaterais e control de cambio
· Comercio interior:
i. Comisaría de Abastecementos e transportes.
ii. Fiscalía de taxas
iii. Xunta superior de Prezos
· Mercado Negro
· Cartillas de racionamento
2. INICIOS DA LIBERALIZACIÓN ECONÓMICA 1950-1959
· Recuperación económica grazas as boas colleitas
· Supresión das cartillas de racionamento
· Axuda USA: divisas, materias primas, fontes de enerxía e bens de equipo.
· Instalación de SEAT
· Entrada no gobernó dos tecnócratas
· Aumento da poboación activa en industria e servizos
· Éxodo rural
· Aumento do crecemento vexetativo da poboación
· Protestas obreiras: Tranvías de Barcelona (1951)
a. A REPRESIÓN DOS VENCIDOS
· Resistencia: exiliados e resistencia guerrilleira
· Gran cantidade de prisioneiros: traballos forzados
· Fusilamentos por desafección ó réxime
· Purgado do profesorado
1. EXILIADOS
· Gran cantidade: intelectuais
· Francia: campos de refuxiados
· Nazis: campos de concentración e deportacións a España
· Incorporación ó exército francés
· México: fundamentalmente intelectuais e políticos
· Unión Soviética:
1. Afiliados ó PC
2. Os nenos da guerra
· Goberno republicano no exilio
· Partidos da oposición no exterior: comunistas, anarquistas, monárquicos e socialistas.
2. GUERRILLEIROS
1. Loita armada na oposición do interior
2. Maquis- fuxidos- os do monte
3. Asturias, León, Andalucía e Galicia
4. Invasión do Val de Arán
5. Galicia: extraordinaria actividade
a. Exército guerrilleiro de Galicia e Leóns
b. Pancho, O Gafas, Foucellas, O Piloto…
c. Execucións e sabotaxes
3. DESENVOVLEMENTO ECONÓMICO E INMOBILISMO POLÍTICO. 1959-1963
a. OS PLANOS ECONÓMICOS
1. PLANO DE ESTABILIZACIÓN DE 1959
1. OBXECTIVOS
· Liberalización do sistema feito polos tecnócratas
· Política monetaria
· Liberalizacíon do comercio e dos investimentos estranxeiros
· Limitación do gasto e do déficit público
· Reducción da inflación
· Reformas do sistema fiscal
2. CONSECUENCIAS
· Abandono do modelo autárquico
· Base para o crecemento posterior (milagre español)
· Aumento do desemprego
· Forte emigración (especialmente a Europa)
2. PLANOS DE DESENVOLVEMENTO ACONÓMICO E SOCIAL
1. OBXECTIVOS:
· Aumentar o producto nacional
· Acadar o pleno emprego
· Integrar a economía española na economía mundial
· Facer máis flexible o sistema económico
· Lograr unha distribución máis equitativa da renda
2. DESENVOLVEMENTO:
· Tres planos: 1º (64-66), 2º (69-72) e 3º (72-75)
· Centrados fundamentalmente no sector industrial
· Polos de desenvolvemento e Promoción Industrial.
· Grandes áreas de promoción industrial
3. SECTOR INDUSTRIAL
· Potenciación das industrias de bases: siderometalurxia
· Crecemento das industrias de bens de consumo
· Automóviles: SEAT, RENAULT..
· Electrodomésticos
· Instalación de refinerías
· Mantenmento da minería trdicional
4. AGRICULTURA
· Potenciación da produción hidroeléctrica
· Subvención dos productos de primeira necesidade
· Modernización da cabana bovina
· Mecanización e melloras técnicas
5. OUTROS SECTORES
· Extraordinario crecemento da construcción
· Importante mellora das infraestructuras viarias
6. BALANZA COMERCIAL NEGATIVA
7. AUMENTO DO PIB E DA RPC
8. MANTENMENTO DUNHA FORTE INMIGRACIÓN EXTERIOR E INTERIOR
9. ESCANDALOS E CORRUPCIÓN: matesa, aceite de Redondela….
b. CAMBIOS SOCIAIS E FORZAS DA OPOSICIÓN
1. CAMBIOS SOCIAIS
· Intento de homologación coa sociedade de Europa Occidental
· Desenvolvemento do Concilio Vaticano II: comunidades de base e curas obreiros.
· Cambios na moda, gustos musicais e de lecer.
· Aumento considerable das clases medias
· Incorporación da muller ó mundo laboral
· Alteración da familia tradicional
2. FORZAS DE OPOSICIÓN
· Demanda da restauración dun sistema democrático
· Unha parte da intelectualidade vencellada á Universidade
· O movemento obreiro:
1. CCOO
2. Sucesos do 10 de marzo de 1972 en Ferrol
· Oposición dunha parte da Igrexa
· Oposición política:
a. Fundación de ETA
b. Actuación do PCE (Radio Pirenaica, Juan Grimau)
c. División do PSOE (históricos e renovados)
d. Contubernio de Munich
c. AS RELACIÓNS CO EXTERIOR
1. COMUNIDADES EUROPEAS
· Imposibilidade de entrada polo réxime político
· Tratado comercial preferente (1970)
2. PROBLEMA CON MARROCOS
· Independencia do Marrocos español (norte) 1956
· Independencia de Sidi Ifni e Cabo Xubi (occidente) 1969
3. GUINEA ECUATORIAL
1. Independencia de Guinea Ecuatorial, Annobón e Fernando Po (1958)
4. XIBRALTAR
1. Intento de recuperación ante a ONU
2. Peche da fronteira
3. Rexeitamento dos xibraltareños en referéndum (1967)
5. EEUU
· Renovación dos acordos de 1953
· Accidente de Palomares
· Novo acordo de 1970
4. A AGONÍA NO FRANQUISMO. 1963-1975
a. A CRISE ECONÓMICA E POLÍTICA
1. CRISE ECONÓMICA
· Crise do petróleo de 1973
· Dependencia tecnolóxica do estranxeiro
· Débeda pública
· Necesidade de reconversión industrial
2. A MORTE DE CARRERO BLANCO
· Representante do búnker: presidente de goberno dende 1973
· Operación Ogro de ETA
· Aumento da represión: Proceso 1001 contra CCOO.
3. O GOBERNO DE ARIAS NAVARRO
· Espirito do 12 de febrero- intento fracasado de reforma dende dentro.
· Dimisión de Pio Cabanillas e altos cargos.
b. O INCREMENTO DAS FORZAS DE OPOSICIÓN
1. A OPOSICIÓN NO INTERIOR
· Disidencias políticas- Políticos reformistas- Grupo Tácito
· División da Igrexa: aperturistas vs. Integristas: caso Añoveros
· Oposición no exército: UMD (Unión Militar Democrática)- Represiíon
· Oposición do mundo universitario e obreiro
· Actividade terrorista: ETA, FRAP E GRAPO.
· Execución de Salvador Puig Antich.
2. A OPOSICIÓN NO EXTERIOR
· Xunta Democrática- Santiago Carrillo PCE
· Plataforma de Converxencia Democrática- PSOE
· Plataxunta
· Congreso de Suresnes- PSOE- Renovados (F. González) fronte a Históricos
c. OS PROBLEMAS EXTERIORES: A MARCHA VERDE
· Proxecto de referéndum de autodeterminación do Sahara
· Fronte polisaria
· Marcha pacífica sobre o Sahara: Marcha Verde
· Apetencia de Marrocos e Mauritania
· Viaxe í sahara do Príncipe
· Reparto do Sahara entre Marrocos e Mauritania
d. ENFERMIDADE E MORTE DE FRANCO
· Último dictador de Europa (Portugal e Grecia)
· Longa e terrible agonía
· Morte o 20 de novembro de 1975
· Enterramento no Val dos Caídos ó lado de Xosé Antonio Primo de Rivera.