1.1. Que é a Aprendizaxe cooperativa
“A aprendizaxe cooperativa é o uso didáctico de equipos reducidos de alumnos, xeralmente de composición heteroxénea en rendemento e capacidade, aínda que ocasionalmente poden ser máis homoxéneos, utilizando unha estrutura da actividade tal que asegure ao máximo a participación equitativa (para que todos os membros do equipo teñan as mesmas oportunidades de participar) e potencie ao máximo a interacción simultánea entre eles, coa finalidade de que todos os membros do equipo aprendan os contidos propostos, cada un ata o máximo das súas posibilidades e aprendan, ademais, a traballar en equipo” (Pujolas, 2010, p. 19)
Os membros dun equipo de aprendizaxe cooperativa teñen unha dobre responsabilidade: aprender eles o que o profesor lles ensina e contribuír a que o aprendan tamén os seus compañeiros de equipo.
O profesorado utiliza a aprendizaxe cooperativa cunha dobre finalidade: para que o alumnado aprenda os contidos escolares, e para que aprenda tamén a traballar en equipo e a ser solidario, como un contido escolar máis. É dicir, cooperar para aprender e aprender a cooperar (CA / AC)
A aprendizaxe cooperativa baséase na aprendizaxe por competencias e no carácter construtivo da aprendizaxe, xa que logo a aprendizaxe é unha construción activa do suxeito en interacción cun contorno sociocultural. O carácter interactivo e construtivo da aprendizaxe fai da aprendizaxe cooperativa unha ferramenta idónea para facilitar ese aprendizaxe.
Que non é aprendizaxe cooperativa?
√ Non é igual a traballar en grupo. Non se trata de facer algo entre todos, senón de facer cada un algo ao servizo de equipo. A aprendizaxe cooperativa é un traballo en equipo coidadosamente estruturado para que todo o alumnado interactúe, intercambie información e poida ser avaliado individualmente polo seu traballo. Na aprendizaxe cooperativa, os membros do equipo son positivamente interdependentes: a tarefa non será completada con éxito a menos que todos os membros traballen xuntos.
√ Cooperar non é igual a colaborar. A cooperación engade á colaboración un plus de solidariedade, de axuda mutua que fai que os que nun principio simplemente colaboran para ser máis eficaces, acaben tecendo entre eles lazos afectivos máis profundos. Colaborar é traballar con e cooperar é axudarse, apoiarse mutuamente...
Efectos positivos da aprendizaxe cooperativa
Segundo recolle (Prieto, 2007, p. 107), unha análise de Johnson e Johnson, 1990, verte as seguintes conclusións, sobre os beneficios da aprendizaxe cooperativa:
√ A cooperación fomenta maior produtividade e rendemento que a competición e os esforzo individual.
√ A cooperación leva con maior frecuencia a utilizar un razoamento de maior calidade que o que se fomenta nun ensino competitivo e individualista.
√ A transferencia do aprendido é maior na aprendizaxe cooperativa que no de corte competitivo ou individualista.
Os efectos positivos da aprendizaxe cooperativa non se circunscriben ao ámbito cognitivo, senón que se amplían ás habilidades sociais e outras variables afectivas. Neste senso, como recolle Prieto (2007, p.109), Ovejero (1990) destaca algúns destes beneficios na esfera afectiva: aumenta a motivación, a curiosidade, o compromiso coa aprendizaxe , a persistencia na tarefa; mellora a relación interpersoal entre o alumnado; favorece o apoio social entre os membros do grupo...