A II REPÚBLICA E A GUERRA CIVIL
4. A Guerra Civil (1936-1939)
4.2. Os bandos enfrontados e a dimensión internacional
A Guerra Civil española supuxo o enfrontamento entre dous bandos:
- Do lado da legalidade republicana permanecen os militares non golpistas (destacando os xenerais Rojo e Miaja), a maior parte da Garda de Asalto e as milicias socialistas, anarquistas e comunistas. Este bando foi denominado despectivamente "rojo" polos sublevados.
- Do lado golpista, autodenominados "nacionais", atópanse os militares sublevados (destacando os xenerais Mola, Sanjurjo, Goded e Franco), a maior parte da Garda Civil, a Igrexa católica, a Falanxe, monárquicos e carlistas.
O trazo común inicial aos dous bandos é a diversidade dos elementos que os compoñen. Mais axiña comezaron a amosar unha dinámica distinta.
No bando republicano existirá unha crecente división interna e enfrontamento, sobre todo entre os anarquistas e outros partidarios dunha revolución inmediata contra os partidarios de atender á guerra, coma os comunistas e os socialistas. Este enfrontamento desembocará en maio de 1937 en Barcelona nun enfrontamento directo que rematará coa derrota dos anarquistas e das súas formas de organización na fronte (milicias populares).
No bando sublevado terá lugar unha unificación das distintas forzas arredor da figura do xeneral Franco que, en 1937 e mediante o Decreto de Unificación, crea un partido único a semellanza do fascismo italiano (Falange Española Tradicionalista y de las JONS), no que se integraron forzosamente e baixo o seu mando todos os grupos ideolóxicos deste bando.
Internacionalización do conflito
Malia que a Guerra Civil española é froito de causas internas, o contexto europeo era proclive á internacionalización do conflito debido ao auxe dos fascismos e á loita ideolóxica entre estes e as democracias liberais e o comunismo.
En agosto de 1936 asinouse o Pacto de Non Intervención, promovido por Gran Bretaña para buscar a neutralidade europea ante o conflito español. Porén, a non intervención soamente afectou ás democracias liberais (Gran Bretaña, Francia, Bélxica, etc.):
- O bando sublevado foi apoiado intensamente pola Alemaña nazi e a Italia fascista a nivel económico e militar, chegando a enviar tropas. Exemplo disto é a Lexión Cóndor alemá, responsable do bombardeo de Gernika (ver imaxe da esquerda), no que se empregarían tácticas logo xeneralizadas na Segunda Guerra Mundial. Ademais de Italia e Alemaña, os sublevados contaron co apoio de Portugal, caracterizado naquela época polo autoritario e conservador Estado Novo.
O bando republicano foi apoiado polo armamento e asesores militares da URSS e polas Brigadas Internacionais, grupos de voluntarios de ideoloxía antifascista (socialistas, comunistas, anarquistas) procedentes de países europeos e extraeuropeos, como o Batallón Abraham Lincoln procedente de EUA ou o Batallón Garibaldi italiano (na imaxe da dereita).
- Busca información sobre a Lexión Cóndor, o Estado Novo portugués e as Brigadas Internacionais e redacta un breve informe. Non esquezas anotar as fontes de información consultadas.