Formación a distancia de coordinadores e coordinadoras das tecnoloxías da información e da comunicación en centros educativos.

Cando creamos unha obra, por defecto temos o copyright sobre ela. Qué temos que facer para obtelo?
NADA, calquera obra orixinal que elaboremos está protexida pola lei de propiedade intelectual e temos o dereito de autor de copyright sobre ela (ver).

Qué protección nos proporciona esta licenza sobre a nosa obra?
Só o autor (Nós) ten tódolos dereitos sobre a obra durante a súa vida e ata setenta anos despois da súa morte. Isto implica que só o autor ou os seus herdeiros poden facer copias da obra, reproducila, interpretala, crear obras derivadas ou presentala publicamente. Quen queira usala debe pedir permiso.
Entonces se outra persoa atopa a nosa fotografía en Internet, lle parece interesante e quere empregala. Pode facelo?
Non, porque a nosa fotografía está protexida polo copyright e tería que pedirnos permiso ou pagarnos unha licenza para poder empregala.
Problemas derivados desta licenza
Por defecto, todo o creado en Internet está protexido por copyright. Isto impide totalmente o reemprego de recursos xa creados nos nosos materiais educativos, é dicir, non poderíamos empregar nada do xa existente en Internet, a non ser que lle pedísemos permiso o propietario (o cal sería bastante complicado).
Pode dicirse que supón unha limitación para a creación de coñecemento novo, xa que impide reempregar material existente, e teríamos que crear todo dende cero (cada imaxe, arquivo de son, vídeo..) co conseguinte desperdicio de esforzo.

Para dar resposta os problemas derivados do copyright xurdiu esta licenza. Se copyright significa "tódolos dereitos reservados", Creative Commons significa "algúns dereitos reservados". Esta licenza permítenos especificar o que poden facer os usuarios coa nosa obra, iso si, sempre respectando a nosa autoría.
Temos catro criterios que podemos combinar e que nos permiten personalizar a nosa licenza e a protección da nosa obra:

	Recoñecemento: Permítese a copia, distribución, e obra derivada, sempre que se recoñeza quén é o autor da obra orixinal. Este criterio é obligatorio.
	Exemplo: Fago unha presentación sobre unha unidade didáctica, poño o meu nome na diapositiva de portada e súboa a Internet. Un usuario descarga a presentación para empregala na súa clase e borra ou non amosa a primeira diapositiva. Estaría incumprindo o meu dereito de recoñecemento como autor.
	Non comercial: Impedimos que obteñan un beneficio económico coa nosa obra.
	Exemplo: Supoñamos que durante as miñas vacacións fago unha fotografía dun famoso e súboa a un álbum de Picasa con esta licenza. Unha revista do corazón non podería descargala e empregala na súa publicación sen o noso consentimento.
	Sen obras derivadas: Impedimos que modifiquen a nosa obra, creando obras derivadas.
	Exemplo: Supoñamos que alguén non lle interesa toda a fotografía senón só unha parte e quere recortala para empregala na súa obra. Non podería porque con esta licenza obrigamos a que se respecte a integridade da nosa obra non podendo crear obras derivadas.
	Compartir baixo a mesma licenza: Permitimos facer obras derivadas sempre e cando reciban a mesma licenza que a nosa obra orixinal.
	Exemplo: Escribimos un relato e colgámolo en Internet baixo Creative Commons, permitindo obras derivadas. Alguén baseándose no noso relato, fai unha película e intenta distribuíla comercialmente. Non podería, porque tería que distribuir a súa película como Creative Commons para ter a mesma licenza que a obra orixinal.

As combinacións dos criterios anteriores proporcionan as seguintes seis licenzas que podemos aplicar a nosa obra.

 

	Recoñecemento (by): Permítese calquera explotación da obra, incluíndo unha finalidade comercial, así como a creación de obras derivadas.
	Recoñecemento - NonComercial (by-nc): Permítese a xeración de obras derivadas sempre que non se faga un uso comercial. Tampouco se pode empregar a obra orixinal con fins lucrativos.
	Recoñecemento - NonComercial - CompartirIgual (by-nc-sa): Non se permite un uso comercial da obra orixinal nin das posibles obras derivadas, a súa distribución debe facerse cunha licenza igual á que regula a obra orixinal.
	Recoñecemento - NonComercial - SenObraDerivada (by-nc-nd): Non se permite un uso comercial da obra orixinal nin a xeración de obras derivadas.
	Recoñecemento - CompartirIgual (by-sa): Permítese o uso comercial da obra e das posibles obras derivadas, a súa distribución debe facerse cunha licenza igual á que regula la obra orixinal. Isto é o que se coñece como copyleft.
	Recoñecemento - SenObraDerivada (by-nd): Permítese o uso comercial da obra pero non a xeración de obras derivadas.

Podemos personalizar o que queremos que os usuarios podan facer coa nosa obra, sendo obrigatorio sempre recoñecer a nosa autoría. Podes ver o seguinte vídeo para obter máis información:
Os Creative Commons non están deseñados para garantir que o noso traballo non sexa plaxiado, para iso está a Lei de propiedade intelectual. A función dos CC é permitir o autor dun material deixar que outras persoas empreguen o seu material de acordo coa licenza escollida. Se alguén viola a licenza CC podería perseguirse legalmente. Xa hai sentencias que o proban.

Podedes pensar que os Creative Commons son algo que só son coñecidos polos informáticos e que se empregan en ámbitos moi concretos. Por se acaso, para cambiar a vosa opinión, os contidos da páxina da campaña para a presidencia dos Estados Unidos de Barack Obama estaban licenzados baixo esta licenza. Podedes comprobalo aquí.

No primeiro apartado, dixemos que cando creamos unha obra, automaticamente temos o copyright sobre ela, e que os nosos descendentes terán os dereitos de autor sobre ela ata setenta anos despois da nosa morte.
E logo? Que ocorre cos dereitos de autor da obra nesa data?
A obra pasa a ser de Dominio Público, iso quere dicir que a obra pertence a comunidade e que ninguén pode cobrar polos dereitos de autor sobre ela. As obras literarias clásicas son de Dominio Público e podemos descargalas libremente de Internet dende páxinas como Proxecto Gutemberg
Qué podo facer cunha obra de Dominio Público? O que queira, podo traducila, modificala, crear unha obra derivada dela e gañar cartos con ela,...

Exemplo: A película "Blancaneves e os sete ananiños" Walt Disney é unha obra derivada do conto dos irmáns Grimm. Walt Disney non tivo que pagar dereitos de autor os descendentes dos irmáns Grimm porque o conto xa era de dominio público cando realizou a película.
Hoxe en día a película está baixo licenza copyright porque aínda non pasaron setenta anos dende a morte de Walt Disney, e non podemos facer nada con ela a non ser que lle pidamos permiso ou paguemos unha licenza os propietarios dos dereitos.
Curiosamente en Estados Unidos o tempo que tarda unha obra en pasar a dominio público foise alargando a medida que se acercaba o momento de que lle tocase a Mickey Mouse. ver