Xeacronos

Son os que se producen sobre a cortiza terrestre e acaban de dar forma ao relevo. Estes cambios do relevo prodúcense en tres fases:

Erosión: é o desgaste, a destrución por fragmentación ou disolución das rocas. Transporte: é o arrastre deses materiais. Sedimentación: é o depósito deses materiais.

• A auga. É o principal axente modelador do relevo, desgasta a súa superficie de maneira diferente segundo a forma en que entra en contacto con ela. Pode ser en forma de:

• Choiva, arrincando e transportando pequenos fragmentos de roca e vexetación ao caer.

• Ríos, onde segundo o curso a erosión varía. No curso alto cunha gran pendente ten moita erosión podendo provocar desfiladeiros, e no curso baixo con menos forza, predomina a sedimentación dando lugar a amplos vales, deltas e meandros.

• 
  

• Mar (ondas e correntes mariñas) actúan sobre o litoral desgastando (abrasión) as rochas saíntes creando golfos, cabos ou praias.

• Augas subterráneas dan lugar a paisaxes moi peculiares en forma de covas, galerías subterráneas, estalactitas e estalagmitas.

• O xeo en forma de glaciares desgasta o terreo dando lugar grandes vales. Tamén, cando a auga se filtra polas rochas conxélase, e o xeo fai de cuña e rómpeas.

• O vento. A través das partículas que transportan en suspensión arrincadas das rocas, desgasta o terreo. O vento constante forma estruturas como as dunas e outras formacións do relevo.

• A vexetación. Exerce un papel fundamental na formación do relevo debido ao aporte de materia orgánica. Por unha banda protexe da erosión, por outra, as raíces das plantas e árbores poden partir rocas ou evitar desprendementos nas ladeiras das montañas.

• A temperatura. O calor dilata ás rochas e o frío contráenas, cada material a un ritmo distinto, co que, nas altas montañas e nos desertos, ao cambiar bruscamente a temperatura entre o día e a noite as rochas rompen.

• O ser humano. A súa acción sobre o relevo intensificouse cada vez máis debido ao progreso técnico, provocando un cambio radical no medio natural: tala de bosques, incendios, cidades, autoestradas, canteiras e minas, etc.