Esquema de temas
-
Mapas de ideas con FreeMind e diagramas de fluxo con DIA. Edición Abalar
-
Coñecer as posibilidades didácticas que teñen as ferramentas de diagramación e creación de mapas mentais e conceptuais. -
Antes de adentrarnos no coñecemento de aplicacions informáticas para a elaboración de mapas de ideas, diagramas de fluxo... cómpre situarse no "escenario", no contexto tecnolóxico en que a escola está a adentrarse para saber que papel van xogar as tecnoloxías e mesmo ferramentas tan sinxelas coma estas que imos coñecer neste curso: FreeMind e DIA.
Analicemos en primeiro lugar...
-
Mapa de ideas no que se argumenta por que os mapas de ideas poden ser unha ferramenta axeitada para lograr a competencia dixital no alumnado. Tamén axudan a lograr unha aprendizaxe construtiva aplicando o modelo pedagóxico C.A.I.T.
Descarga o mapa empaquetado, desempaquétao e lanza o arquivo: mm_abalar_porque_mapaideas_20121020.mm
-
-
Deseñar mapas conceptuais e mentais empregando software libre: FreeMind.
O Mapa de ideas é unha ferramenta que permite a organización, representación e memorización da información para facilitar a aprendizaxe. É unha ferramenta cognitiva efectiva que desenvolve as capacidades do pensamento.-
Descargas
Nos ordenadores Abalar, tanto no do profesorado coma nos ultraportátiles do alumnado xa está instalado. Se o queres instalar noutros ordenadores debes descargalo. É multiplataforma, polo que podes instalalo en:
Mac: http://sourceforge.net/projects/freemind/files/freemind/
Ubuntu: Aplicativos > Centro de software de Ubuntu > (En buscar: freemind) > Instalar
Windows : http://sourceforge.net. Cómpre ter instalado Java ou descargar unha versión de FreeMind que inclúa Java.
Windows: Versión portable. Para levar instalada nunha memoria USB e usar en calquera PC.
-
Documentación sobre FreeMind
O programa inclúe un menú de axuda suficiente para manexar o programa... e ademais... sempre témolo a man.
-
Este mapa de ideas:
- Recolle unha definición de "mapa de ideas",
- Comenta a utilidade dos mapas de ideas cara unha aprendizaxe construtiva.
- Enumera os principais usos que se poden facer deles.
- Resume as principais funcionalidades de FreeMind para crear un mapa de ideas.
- Enlaza un artigo sobre FreeMind
- Recolle unha definición de "mapa de ideas",
-
O propio programa inclúe unha axuda en formato de mapa de ideas moi boa, ¡¡e que sempre está a un clic !!
A configuración de FreeMind atópase no menú Ferramentas > Preferencias...
-
Exemplificacións de mapas de ideas
O formato dos mapas de ideas adáptase a calquera contido de calquera nivel educativo:
2º de Bacharelato: Filosofía do Dereito
Zoon politikón
Mapa de Ideas sobre a Sociedade civil e o Estado español constituido en 1.978.
Arquivo fonte (mapa e as súas imaxes) Sociedade_Estado.zip
Descromprimeo e executa o arquivo: sociedade_estado.mm
1º de Bacharelato: Antropoloxía 
Creacionismo ou evolucionismo
Mapa de ideas sobre as Teorías da evolución.
Arquivo fonte (mapa e as súas imaxes) evolucion_humana.tunombre.zip
Descromprimeo e executa o arquivo: evolucion_humana_20110308_tunombre.mm
-
5º de Primaria 
Exemplo de un mapa de ideas para 5º de primaria,
de "Coñecemento do medio".
Válido para:
- explicar o tema, o profesorado no EDI,
- resumilo simultaneamente, o alumnado nos seus ordenadores Abalar
- facer actividades e
- autoavaliarse.
Descarga o arquivo deste mapa, as súas imaxes e as páxinas do libro de Coñecemento do medio, de 5º de primaria usadas para construilo: -
1º de ESO 
Este mapa sobre o Sistema Solar está incompleto. ¿Serás quen de completalo?
Para rematalo, cómpre:
- Engadir nodos con texto
- Darlle un formato similar aos seus "irmáns"
- Inserir imaxes
- Facer unha ligazón a un vídeo.
- Facer unha ligazón a unha presentación Slideshare
- Finalmente, exportalo a diferrentes formatos.
Descarga o arquivo deste mapa, as súas imaxes e as páxinas do libro de Ciencias da Natureza de 1º ESO usadas para construilo: -
Introdución dos mapas de ideas nas Aulas Abalar.
Usar a aula Abalar non esixe grandes ideas nin inversións cuantiosas de tempo de preparación. Unha sinxela actividade ---desas que atopamos frecuentemente nos libros de texto--- pode ter un plus engadido cando a programamos e preparamos para desenvolvela cos ultraportátiles. Por exemplo, estas actividades tomadas dun libro de texto de Coñecemento do medio, de 5º de primaria: "O goberno e a cultura de Galicia" poden realizarse mediante mapas de ideas que o alumnado escribe nos ultraportátiles e que "entregan" ao profesor/a a través da aula virtual, por exemplo. Algo deste xeito:
-
Exportar mapas de ideas
Unha vez creado o mapa pódese exportar a diferentes formatos, segundo que uso se queira facer.
Exporta agora o mapa de ideas feito no exercicio práctico a estes formatos:
- Como Imaxe *.PNG
- Como Imaxe *.JPG
- Como Arquivo *.PDF
- Como Arquivo *.SVG
- Como Documento Open Office Writer *.ODT
- Como XHTML (Versión mapa Seleccionable)
- Como XHTML (Versión JavaScript)
- Como Applet de Java
Compara as diferencias entre estes formatos. Cal se adapta mellor ao uso que lle queres dar aos mapas de ideas?
-
Exercicios prácticos
Cómpre agora facer prácticas con FreeMind e para elo debes usar os contidos, materiais, recursos... que estás a empregar nas túas materias. Busca nos teus libros de texto, apuntamentos, sitios web, presentacións, vídeos... aqueles contidos dos que pensas que construir ---ti ou o teu alumnado--- o seu mapa de ideas mellorará a súa ensinanza / aprendizaxe.
Non se trata de facer algo "artificial", é dicir, para cumprir coa esixencia do cursiño, senón de que fagas aquí coa axuda do relator os teus primeiros mapas para usalos na aula. Poderás solucionar os atrancos e dúbidas inmediatamente ao mesmo tempo que escoitas tamén as dúbidas que se lle presentan a outras persoas e a súa solución.
Posteriormente, no teu centro ou na túa casa deberás ser quen de facelos por ti mesmo. Non esquenzas polo tanto traer materiais suficientes para facer aquí o seu mapa de ideas, cada un cos seus contidos, e colectivamente explicando cousas novas do programa, resolvendo dúbidas...
-
-
Coñecer o funcionamento das ferramentas TIC para a creación de diagramas de fluxo: D.I.A. -
Descargas
Nos ordenadores Abalar está instalado na maqueta 1, nin na 2 (polo de agora) Solicitouse a súa instalación. Se o queres instalar debes descargalo. É multiplataforma, polo que podes instalalo en:
Mac:
Ubuntu:
- Aplicativos > Centro de software de Ubuntu > (En buscar: DIA) > Instalar
Windows:
-
Documentación sobre DIA
Na www atópanse poucos manuais sobre esta aplicación. Un dos máis salientables é o seguinte, tradución de Eduardo Ponce (Agosto de 2010)
-
Exemplificacións de Diagramas de fluxo
O formato dos mapas de ideas adáptase a calquera contido de calquera nivel educativo:
Diagrama: Trámite parlamentario para elaborar leis.
Diagrama de fluxo sobre o método científico, creado a partir dun texto de Mario Bunge: Epistemología. p. 34-35
- Arquivo fonte: *.DIA (5 Kb)
Exercicio para practicar os diagramas de fluxo:
Artigo 99 da Constitución española de 1.978
Descarga e abre o arquivo: df_eleccion_presidente_goberno_20121021.dia
Completa o diagrama de fluxo seguindo o artigo 99 da constitución. Consulta esta imaxe.
Garda o arquivo e súbeo á aula virtual. Finalmente exportao, cando menos a tres formatos diferentes.
- Arquivo fonte: *.DIA (5 Kb)
-
Introdución dos diagramas de fluxo nas Aulas Abalar.
Practica agora con DIA facendo diagramas de fluxo a partir de contidos das túas materias para usalo posteriormente co teu alumnado na Aula Abalar.
-
A modo de tarefa final avaliadora sube no seguinte enlace o teu mellor diagrama de fluxo.
-
-
Peche do curso.
Conclusións do curso.
-
E se cando remate o cursiño teño dúbidas ou atrancos, que podo facer?
Non permitas que unha pequena dúbida ou algún atranco surxido ao empregar FreeMind ou D.I.A. sexa obstáculo para incorporar estes programas a túa labor docente.
De seguido tes un foro no que podes compartir coas compañeiras e compañeiros do curso as dúbidas e atrancos que atopes. Tamén podes compartir as ideas que teñas, os descubrimentos que fagas... relacionados con FreeMind ou D.I.A.
Calquera pode contestar e intervir en calquera post do Foro.
-
Licenza e créditos
Mapas de ideas con FreeMind
e diagramas de fluxo con DIA.
Edición Abalar.
Santiago, 22, 24, 25 de novembro de 2012
-
Curso virtual creado por
Agustín Carracedo Santos acarracedo@edu.xunta.es
Licenza
Freemind e DIA por Agustín Carracedo Santos atópase baixo unha Licenza
Creative Commons Reconocimiento-NoComercial-SinObraDerivada 3.0 España.
Basada nunha obra en www.edu.xunta.es.
Licenza Creative Commons
(Texto completo)
Permítese a reprodución total ou parcial dos contidos deste curso virtual, sempre e cando sexa sen ánimo de lucro,
se cite a autoría orixinal, non se varíen os contidos, se manteñan os correspondentes créditos e se reproduza esta nota.
Quedan fora desta licenza os traballos que manteñen o seu propio copyright.
Recoñecemento / Non comercial / Sin obras derivadas
(Resumo da Licenza)
Créditos
Usáronse imaxes de dominio público: con licenza creative commons, GNU, sen dereitos reservados... tomadas prefentemente de bancos de imaxes coma Wikimedia commons ou do Banco de imaxes e sons do ITE. Tamén tomáronse imaxes de diferentes páxinas web: relacionan e enlázanse ás súas webs orixinarias. Se se detectase algunha imaxe con dereitos reservados, agradecezo me informen para retirala. As suxestións, propostas de mellora, comentarios... son ben recibidas.
A reprodución de fragmentos de obras musicais, audiovisuais, imaxes, obras illadas, ou o que corresponda uadas nesta sede web educativa acóllese ao artigo 32 (Citas e recensións) do Real Decreto Lexislativo 1/1996, do 12 de Abril (B.O.E. número 97, do 22 de Abril) coas modificacións dadas a este pola Lei 5/1998 do 6 de Marzo (B.O.E. número 57, do 7 de Marzo) e a Lei 1/2000 do 7 de Xaneiro (B.O.E. número 7 do 8 de Xaneiro), cuxo texto di:
"Es lícita la inclusión en una obra propia de fragmentos de otras ajenas de naturaleza escrita, sonora o audiovisual, así como la de obras aisladas de carácter plástico, fotográfico figurativo o análogo, siempre que se trate de obras ya divulgadas y su inclusión se realice a título de cita o para su análisis, comentario o juicio crítico. Tal utilización sólo podrá realizarse con fines docentes o de investigación, en la medida justificada por el fin de esa incorporación e indicando la fuente y el nombre del autor de la obra utilizada".
-
