Actualidade

O 2 de decembro, a Biblioteca Nacional en Madrid, acolleu o acto de entrega dos premios 2008 do Concurso Nacional de boas prácticas na dinamización das bibliotecas escolares, que convoca o Ministerio de Educación con carácter anual.  Nesta ocasión, houbo, unha vez máis, nomes galegos na grella de centros premiados:

• IES CARLOS CASARES, de Viana do Bolo (Ourense), 2º premio
• IES AFONSO X O SABIO, de Cambre (A Coruña), 3º premio
• Colexio La Salle, Santiago de Compostela (A Coruña), 3º premio.

Os representantes das comunidades educativas destes centros estiveron acompañados polo Conselleiro de Educación, Jesús Vázquez, e polo Director Xeral de Centros e Recursos Humanos, José Manuel Pinal (dirección xeral da que depende o programa de bibliotecas escolares desta consellería).

O Ministerio de Educación vén de presentar o centro virtual para a lectura e as persoas lectoras, LEER.ES, creado en colaboración coas Comunidades Autónomas, a Real Academia de la Lengua Española e o Instituto Cervantes.. Aquí, os rapaces e rapazas poden atopar estímulos diferentes para a súa formación como lectores de todo tipo de textos (icónicos, textuais, multimedia...) e para a produción e difusión das súas propias creacións.

Leer.es é tamén un espazo para as familias e para os docentes, un lugar de encontro para os mediadores nesta gran tarefa que supón a construción paulatina e sen descanso dunha sociedade lectora. Pouco a pouca irase enchendo de contidos coas achegas das distintas comunidades autónomas e dos lectores e lectoras. Polo pronto, hai xa dispoñible, entre moito outro material, un bo número de documentos de interese sobre a lectura e a formación dos lectores (no apartado dos docentes), que recomendamos.

Con data 4 de novembro, a Dirección Xeral de Centros e Recursos Humanos vén de publicar a Convocatoria  pola que se incentiva o funcionamento de CLUBS DE LECTURA en centros públicos de titularidade da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria, que acollan ensinanzas de educación secundaria, bacharelato, formación profesional ou ensinanzas de réxime especial. A data final para a presentación de solicitudes é o 23 de novembro.

Acceso á convocatoria no Portal Educativo

Resolución da convocatoria

No DOG od 7 de outubro de 2009 aparece publicada a orde pola que se resolve o Plan de mellora de bibliotecas escolares para o curso 2009/2010. Logo das baixas habidas e a incorporación de 80 novos, o total de centros integrados no programa de bibliotecas desta comunidade autónoma é de 299.

Son 299, e aínda máis, as razóns para seguir traballando pola eficacia, a eficiencia e a visibilidade das bibliotecas escolares galegas. Poñer en valor a biblioteca escolar do centro, procurando que sexa indispensable para os compañeiros e compañeiras que a usan no seu traballo de todos os días, é unha das tácticas para acadar a estabilidade deste recurso educativo. Pero a estratexia definitiva é traballar para que as bibliotecas escolares sexan indicadores de calidade da ensinanza que se ofrece, tal e como o están a demostrar as bibliotecas do Plan de mellora, e moitas máis, por toda a xeografía galega.

A instancias da IASL (International Association of School Librarianship), víñase celebrando nos últimos anos o Día da Biblioteca Escolar, o 4º luns de outubro. Desde o ano 2008, a proposta desta asociación internacional (referente do traballo a prol das bibliotecas nos centros educativos, como  espazos indispensables para o desenvolvemento do traballo docente), é que se aproveite todo o mes de outubro para facer visible no conxunto das comunidades educativas, a importancia da biblioteca escolar e todas as súas posibilidades e recursos. O lema escollido para este ano pódese traducir por "Biblioteca Escolar: o panorama". (School Libraries: The Big Picture).  Na páxina da IASL están dispoñibles marcapáxinas e carteis con este lema, ben suxerentes.

Os vindeiros 23-24 de outubro, en Santiago de Compostela (Palacio de Congresos), nova cita para as profesoras e profesores que andan a erguer pequenas utopías polo país adiante: as Xornadas de Bibliotecas Escolares de Galicia - 2009. Nesta ocasión o tema central das xornadas será "NOVAS LECTURAS, NOVOS LECTORES". Falar de lectura no contexto educativo, hoxe en día, é falar das "novas formas de ler", os novos ou non tan novos soportes, os cambios sociais e tecnolóxicos que indefectiblemente forzan, tamén, a introducir e asentar cambios metodolóxicos e de enfoque nas prácticas de lectura e escritura nos centros. Daniel Cassany, Glória Durban, Tíscar Lara, Guadalupe Jover, Luis Iza, e representantes de centros de ensino de Galicia que están a desenvolver Proxectos lectores de interese, conforman o programa dunha actividade anual que prevé reunir a 1.200 participantes de toda Galicia, todos eles profesores en activo.

• Programa definitivo

O Presidente dos EE UU inicia o curso nunha biblioteca escolar, e iso é o que a nós nos gusta. A polémica creada no partido da oposición é cousa dese país, pero certos contidos do discurso que coñecemos a través da prensa non parecen tan desnortados:

"En su discurso en la escuela de educación secundaria Wakefield, en Arlington, a las afueras de Washington, y televisado, el presidente estadounidense ha dicho a los estudiantes que "asuman sus responsabilidades" y acudan a sus clases, "atiendan a sus profesores, escuchen a sus padres, abuelos y otros adultos y trabajen duro para lograr el éxito".

Fanse eco tamén desta cuestión os diarios La Voz de Galicia, El Periódico, ou ABC

Na primeira semana de setembro, celebrouse en Santiago de Compostela a 10ª Conferencia Internacional de libros de texto baixo o título Textbooks & Educational Media, organizada por IARTEM (Asociación Internacional de Investigación sobre libros de texto). No contexto desta reunión de profesionais da edición de textos para a educación falouse moito do libro dixital e do libro de texto no actual contexto educativo, social e tecnolóxico. Tamén estivo presente Víctor Freixanes, profesor, escritor e editor, quen na súa columna semanal no diario La Voz de Galicia, lembra neste principio de curso que "Vivimos rodeados de efectos especiais: titulares de xornal que se esquecen ao día seguinte. Sen un investimento axeitado nos profesionais do ensino, capaces de incorporarse activamente a esa iniciativa, temo que esteamos diante dun novo fracaso. A educación é un dos grandes espazos de frustración, eiva obxectiva (tamén) do sistema democrático, que ou se fundamenta sobre a liberdade crítica de saber ou é unha gran mentira, que no fondo os escolares perciben."

En momentos de tránsito coma o que vivimos, no que o libro electrónico  se debuxa como o soporte máis oporturno para os textos e manuais de carácter informativo, e cando se chama á utilización co alumnado de fontes informativas diversificadas e actualizadas, as bibliotecas escolares xorden como espazos inmellorables e únicos para unha educación realmente integrada na sociedade da información, como centros de recursos educativos e como centros de aprendizaxe e de acceso ao coñecemento.

A USC ofertou unha vez máis o seu curso de perfeccionamento sobre literatura infantil e xuvenil. Este ano está adicado á poesía infantil e xuvenil do século XXI. Información

Ao fío da lectura das memorias e proxectos dos centros do Plan de mellora de bibliotecas escolares, algunhas oportunidades para a reflexión e mesmo o debate:

"Neste momento, os fondos adquiridos son o suficientemente variados, están actualizados e inclúen diferentes formatos (libros, revistas, cdroms, dvds, etc.). O problema que observamos é que están infrautilizados, tanto por parte do alumnado (especialmente en secundaria), pero, sobre todo, polo profesorado. A nosa biblioteca non é utilizada dun xeito xeralizado polos profesores como centro de recursos (nin para eles nin para os seus alumnos). Cremos que existe unha excesiva dependencia do libro de texto e os materiais complementarios que ofrecen as editoriais, e o profesorado non considera importante traballar con outras fontes. Asemade, o alumnado manifesta importantes carencias á hora de buscar, cotexar, seleccionar e utilizar información (tanto en fontes tradicionais como  electrónicas). Por iso, consideramos que a B.E. debería ir camiñando cara á súa constitución como elemento e lugar fundamental de aprendizaxe." (Extracto das liñas prioritarias para o curso 2009/2010 dun centro PLAMBE)

Un motivo máis: esta excelente invitación a facer das bibliotecas escolares un espazo "mellor que Internet" para facer fronte aos retos da sociedade actual: Teresa Calçada, coordenadora do programa de Bibliotecas Escolares Portuguesas 

Xa foi publicada no Portal Educativo a resolución provisional da quinta convocatoria do Plan de mellora de bibliotecas escolares, para o curso 2009/2010. Ata agora coñécese a relación inicial de centros que se incorporan a este programa. A resolución definitiva, que será publicada no DOG, incluirá todos os centros integrados no programa para o vindeiro curso, unha vez coñecidas as baixas e as incorporacións definitivas.

Acceso á resolución provisional.

Da. Mireia Manresa Potrony

Universidade Autónoma de Barcelona

Ver video. 1ª parte (54 min)

Rosa Aneiros.

Escritora. Consello da Cultura Galega

Ver video (81 minutos)

Mesa de experiencias:

Da. Mercedes Sánchez Solano. (IES A Sardiñeira. A Coruña)

Da. Gracia Santorum. (Trafegando Ronseis. IES Pintor Colmeiro. Lalín)

D. Jesús Ángel García Cortázar. (IES de Foz)

Da. Almudena Platero López de Turiso. (As catro esquinas. IES Ferro Couselo. Ourense)

Ver videos: 1ª parte (24 mintos)  - 2ª parte (48 minutos) 

Da. Mercedes Caballud

Da. Carmen Carramiñana

“Leer juntos”. Ballobar (Huesca)

Ver video: 1ª parte (18 minutos) - 2ª parte (40 minutos) - 3ª parte (15 minutos)

Celebrouse como estaba previsto o pasado día 5, en Santiago de Compostela, a XORNADA DOS CLUBS DE LECTURA - 2009, coa participación das profesoras e profesores que coordinan os clubs de lectura que están a funcionar nos centros de ensino secundario de Galicia. Esta actividade puídose seguir en directo a través desta páxina. Estarán dispoñibles os distintos relatorios no enlace seguinte (en canto se resolvan algúns contratempos de carácter técnico que se nos presentaron):

• Emisións en diferido. Xornada dos clubs de lectura - 2009

Lémbrase aos centros que recibiron asignacións específicas para o funcionamento de clubs de lectura durante o curso 2008/2009, en función da Orde de Resolución de 30 de decembro de 2008, que o prazo límite para a presentación da xustificación de gastos e a memoria de actividades desenvolvidas durante o curso, remata o 10 de xullo de 2009.

• Impreso para a xustificación de gastos

No BOE de hoxe, 13/05/09, sae publicada o resolución de 30 de abril de 2009, da Secretaría de Estado de Educación y Formación Profesional, pola que se convoca o concurso nacional de boas prácticas para a dinamización e innovación das bibliotecas dos centros escolares para o ano 2009.

Na base segunda lémbrase que se premiarán as actuacións que se inscriban nos seguintes ámbitos:

• "La utilización de la biblioteca como recurso didáctico y de integración curricular por los diferentes departamentos, áreas o materias, a través de proyectos de trabajo aula-biblioteca.
• El uso de la biblioteca como fuente de información, que favorezca el trabajo interdisciplinar mediante proyectos documentales complejos.
• La educación documental y la formación de usuarios.
• El desarrollo de un plan de lectura integrado en el Proyecto Educativo del centro y que implique a otros sectores de la comunidad educativa, abriendo la biblioteca escolar al entorno y estableciendo redes de colaboración con otras bibliotecas.
• El uso de las tecnologías de la información y comunicación al servicio de la biblioteca esccolar (bibliotecas virtuales, acceso al catálogo, formación, etc.)"

O prazo de presentación de solicitudes remata o 15 de xuño.

 No DOG do 8 de abril aparece publicada a  convocatoria do Plan de mellora de bibliotecas escolares para o curso 2009/2010. Poderán participar centros de ensino non universitario de titularidade da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria.A convocatoria inclúe a participación de centros de nova incorporación e tamén dos centros que xa están integrados neste programa, que deberán confirmar a súa vontade de continuar, así como presentar a documentación requerida e a descrición das liñas de actuación prioritarias para o curso 2009/2010. O prazo de presentación de solicitudes remata o 8 de maio de 2009.  TEXTO DA CONVOCATORIA

ANEXOS  (pódense cubrir directamente e imprimir para enviar)

Os vindeiros 16 e 17 de abril, en Santiago de Compostela (Escola Galega de Administración Püblica, EGAP), terán lugar os Encontros do Plan de mellora de bibliotecas escolares 2008/2009, nos que se reunirán integrantes dos equipos de biblioteca daqueles centros que están incluídos neste programa da Consellería de Educación no actual curso 2008/2009.

Esta actividade de formación está pensada como un espazo de encontro entre o profesorado responsable destas bibliotecas escolares, con tempos para a reflexión conxunta e o intercambio de experiencias e materiais sobre os aspectos básicos relacionados coa xestión, dinamización e visibilización destes imprescindibles recursos educativos. As achegas de expertos como Glòria Durban, Ana Bernal, Felipe Zayas, Concha Costas, César Iglesias, Encarnación López Chicano, Juana Vázquez ou Emilio Pascual, axudarán con toda seguridade aos profesionais das bibliotecas escolares a avanzar na súa formación, o que garante apoios decisivos para a mellora da calidade do ensino que se imparte nos centros.  PROGRAMA

A Federación de Libreiros de Galicia fixo entrega, na noite do sábado 28 de marzo, dos premios Irmandade do Libro 2009, destinados a poñer en valor o libro galego e recoñecer a persoas e institucións que traballan pola difusión do libro e a lectura. Resultaron galardonados, no apartado de centros de ensino, tres centros integrados no Plan de mellora de bibliotecas escolares. Recibiu o primeiro premio o IES Eduardo Blanco Amor, de Ourense, e resultaron finalistas o CEIP San Martiño , de Pontevedra, e o CEIP Quintela, de Moaña. Noraboa aos tres centros e ás súas comunidades educativas, moi especialmente ao profesorado que traballa incansablemente por facer da biblioteca escolar un espazo de convivencia e aprendizaxe, un espazo educativo e cidadán de primeiro orde.

Un ano máis chéganos o cartel conmemorativo do Día Internacional do Libro Infantil que, por encargo do IBBY, vai percorrendo o panorama da ilustración dos diversos países nos que está presente esta organización, a través das súas seccións. OEPLI, a nivel estatal e GALIX a nivel de Galicia, difunden a MENSAXE e a IMAXE para este día, imaxe e texto que nesta ocasión veñen de Exipto, da man do ilustrador Hani D. El-Masri.

Como xa é coñecido, a elección do día 2 de abril pretende lembrar a figura de Hans Christian Andersen coincidindo coa efeméride do seu nacemento, e difundir a mellor literatura infantil e xuvenil que se pode poñer ao alcance dos novos lectores.

Neste ano 2009 vaise falar moito de Charles Darwin nas bibliotecas escolares galegas. Xa son moitas as que están desenvolvendo actividades arredor da súa obra. A modo de exemplo, o IES As Mariñas de Betanzos, xa ten varias entradas no seu blogue animando a coñecer a vida e a obra de Darwin, a través de libros e outros materiais presentes na biblioteca e na Rede. Tamén invitan a xogar nun "pasapalabra evolucionista" ben interesante.

O IES Vilalonga, de Sanxenxo, pola súa parte, elaborou unha guía de lecturas recomendadas  .

A Biblioteca Escolar Digital, da Fundación Germán Sánchez Ruipérez en colaboración con outras institucións, proponnos unha viaxe a través da obra deste naturalista, con actividades para Primaria, ESO e Bacharelato, nunha das súas "maletas del conocimiento"

Una ano máis, as bibliotecas escolares constitúense en espazos de sensibilización, de aprendizaxe cidadá, de convivencia e de traballo colaborativo. Nestes últimos días dun xaneiro atroz (Gaza xa está a desaparecer das páxinas dos xornais....sen que nada mude nin mellore), os centros educativos son fervedoiros de actividade arredor dos temas da Paz, a convivencia, a solidaridade, a xustiza... os valores que lle son propios á educación que mereza tal nome.

Os días 22 e 23 de xaneiro celebrouse en Vilanova i la Geltrú (Barcelona) o II Seminario: Biblioteca, aprendizaje y ciudadanía. Prácticas y experiencias de alfabetización informacional, tres anos despois do I Seminario ALFIN, celebrado en Toledo, e que dera lugar á Declaración de Toledo sobre Alfabetización Informacional. Nesta ocasión, ademáis do Ministerio de Cultura, organizaba o Col-legi oficial de Bibliotecaris-Documentalistes de Catalunya e o Departament de Cultura i Mitjans de Comunicació de la Generalitat de Catalunya. Alí estiveron tamén as bibliotecas escolares galegas.

Nas conclusións do seminario podemos ler un apartado dedicado á articulación de ALFIN (alfabetización informacional) no contexto escolar:

Se onte, día 15 de decembro, catro bibliotecas escolares galegas - o CEIP A Ponte, de Lugo, CEIP San Martiño, de Pontevedra, CEIP Milladoiro, de Malpica e o IES Marqués de Suanzes, de Ferrol - recibían de mans da ministra de Educación os premios nacionais de boas prácticas para a dinamización e innovacións das bibliotecas escolares, correspondentes ao ano 2007, hoxe publícase no BOE a orde pola que se resolve o concurso nacional correspondente a este ano 2008 que remata. Nesta ocasión son tres as bibliotecas escolares de centros galegos recoñecidas polo seu traballo:

• IES CARLOS CASARES, de Viana do Bolo (Ourense) (2º premio, 9.000€)
• IES Afonso X o Sabio, de Cambre (3º premio, 6.000€)
• Colexio La Salle, de Santiago de Compostela (3º premio, 6000€, modalidade centros concertados)

Parabéns a todas as comunidades educativas galardoadas, e moi especialmente, ao profesorado que está a facer eficaces uns recursos educativos de primeira liña para unha maior calidade do ensino.

Seica o fenómeno dos clubs de lectura nos institutos galegos está a chamar a atención en Madrid. O luns 8 de outubro, no telediario da primeira, falouse de libros, de rapaces  que len, de clubs de lectura,  de bibliotecas escolares... púxoselle imaxe e voz a un feito incontestable: a existencia de mozas e mozos que disfrutan lendo, de profesionais que non escatiman esforzos porque cren no que fan, de pais e nais que se reunen para falar de libros na biblioteca escolar na que tamén disfrutan os seus fillos e fillas.

O club de lectura Balbordo representaba, nesta ocasión, a todos os clubs de lectura que nestes momentos están a funcionar nos institutos galegos. Parabéns a todos e todas!!

En datas recentes déronse a coñecer na Rede dous novos recursos electrónicos de grande interese para as bibliotecas escolares:

•  A Biblioteca Escolar Digital, posta en marcha pola Fundación Germán Sánchez Ruiperez
• Europeana, a biblioteca multimedia en liña da Unión Europea.

Por outra parte, as bibliotecas escolares que estean integradas no Proxecto Meiga teñen ao seu alcance, grazas aos acordos entre as Consellerías de Educación e Cultura da Xunta de Galicia,  diversos recursos electrónicos de acceso restrinxido. Para acceder a eles, só é necesario ingresar a través da páxina da Rede de Bibliotecas de Galicia, co número de lector da biblioteca escolar correspondente e nome ou apelidos do lector ou lectora como contraseña.

Neste mesmo portal do sistema bibliotecario galego existe un apartado de recursos electrónicos dispoñibles na Rede seleccionados, en función do seu interese informativo e pedagóxico, por un grupo formado por bibliotecari@s  da rede de bibliotecas públicas e da rede de bibliotecas escolares de Galicia.