Bibliotecas escolares

"A poesía, din, é a memoria do mundo". Juan Marqués

A poesía está por todas partes, o que importa é explorar para descubrila. A biblioteca escolar é un lugar privilexiado para estimular esa mirada que xogue a descubrir a poesía que se agocha nas paisaxes, na música, no cine, nunha noite estrelada, no baile do vento na herba, nos seres minúsculos que só podemos ver a través do microscopio, nesa música que engaiola, na palabra dos poetas, na tradición oral, nun texto que nos traspasa e nos obriga a mirarnos, nesa persoa que nos axuda a abrir os ollos para ver o que nos rodea, no último descubrimento científico (eses escutoides descoñecidos até agora), nesa voz que nos fala, nese abrazo que nos agarima... 

POÉTICAS DIVERSAS NA BIBLIOTECA ESCOLAR é o lema que a Consellería de Educación, Universidade e Formación Profesional  propón ás bibliotecas escolares para o curso 2018/2019, como chiscadela para descubrir a poesía que nos rodea, apoiádonos nos recursos e nas posibilidades da biblioteca escolar. Nuria Díaz foi a ilustradora convidada a interpretar este lema e a compoñer este fermoso cartel que, en breve, estará xa en todos os centros educativos galegos. 

Longa vida á poesía, "memoria do mundo", en palabras do poeta Juan Marqués, quen tamén afirma que a poesía, aínda que ninguén a lea, penetra nas conciencias e nas nacións e dá enérxicos empurróns á Historia, inventa e derruba deuses, funda e destrúe reximes políticos, declara guerras, move montañas... 

Poéticas diversas convida a asolagar as aulas de poesía, a tratar con poetas, a perderlle o medo á metáfora, a xogar coa palabra e coa imaxe até obter todo o seu zume, a coñecer a excelente e variada creación poética galega destinada a todas as idades, a permitir que o alumnado galego poña voz e dea vida á tradición lírica galega, á poesía de Rosalía e de todas e todos os poetas que foron e son.  

O vindeiro venres 19 de outubro reuniranse en Compostela (EGAP) profesores e profesoras dos centros integrados no programa BIBLIOTECA CREATIVA, da Consellería de Educación, Universidade e Formación Profesional, nunha xornada formativa intensa en relación cos contidos deste programa: escornabots, impresión 3D, espazo creativo (espazo maker) na biblioteca escolar. Os representantes dos 55 centros incluídos no programa, segundo a resolución da última convocatoria, distribuiránse en tres grupos ao longo da mañá, en función dos anos que levan integrados no programa e, xa pola tarde en sesión conxunta, haberá oportunidade para coñecer experiencias que xa están levando a cabo algúns centros pioneiros neste campo, así como intercambiar inquedanzas, propostas e coñecementos. 

• PROGRAMA DA XORNADA FORMATIVA "BIBLIOTECA CREATIVA" 2018/2019

O Portal Educativo publica a Resolución de 3 de setembro de 2018, da Dirección Xeral de Centros e Recursos Humanos pola que se relacionan os centros de nova incorporación ao programa BIBLIOTECA CREATIVA para o curso 2018/2019, unha ver resolta a convocatoria publicada con data de 3 de setembro de 2018. Tamén se detallan os centros que estaban integrados no anterior "Escornabots na biblioteca escolar" e que solicitaron continuidade. Desta forma, aparecen incluídos neste programa un total de 55 centros con alumnado de ensino infantil e primaria e pertencentes ao Plan de mellora de bibliotecas escolares no actual curso 2018/2019. . 

• PUBLICACIÓN NO PORTAL EDUCATIVO
• TEXTO DA RESOLUCIÓN 

 
Agradecemos a colaboración de María López Pousa, autora da nova imaxe do programa "Biblioteca Creativa". 

O DOG do 20 de setembro publica a Orde de 10 de setembro de 2018 pola que se resolve a convocatoria do Plan de mellora de bibliotecas escolares en centros públicos non universitarios, de titularidade desta consellería, para o curso 2018/19.  

O documento conta de catro anexos, segundo os diversos apartados contemplados na convocatoria inicial:

Comezado o novo curso cómpre ir pensando nas citas anuais do profesorado que mantén vivas as bibliotecas escolares (ou que está interesado en educación en xeral, en lectura, escritura e traballo coa información en particular). 

Xa hai datas para as que serán as IX Xornadas de Bibliotecas Escolares de Galicia. Celebraranse o 9 e 10 de novembro, no Palacio de Congresos de Santiago de Compostela.  Xa está bastante avanzado o programa, que difundiremos en breve.

Entre tanto, hai que ir bulindo para non ficar sen praza. Aberto o prazo de inscrición na aplicación FPROFE, do Servizo de Formación do Profesorado. O código da actividade é o G1802025. Remata o prazo o 2 de novembro.

Lembramos o interese de que os equipos de biblioteca participen conxuntamente nestas xornadas, en parte por asistir directamente ao maior  número de actividades simultáneas posibles, en parte por compartir experiencia e ir construíndo unha linguaxe común, o que redunda nunha maior eficacia.

• ACCESO A FPROFE

O Portal Educativo vén de publicar a Convocatoria da Dirección Xeral de Centros e Recursos Humanos, de 5 de setembro, pola que se convoca o proxecto RADIO NA BIBLIO para o curso 2018/2019. Esta acción, iniciada en 2017, pretende introducir a radio nas bibliotecas escolares e vai destinada aos centros públicos integrados no PLAMBE no curso 2018/2019 que matriculan alumnado de educación infantil, primaria ou secundaria. Incorporaránse 30 novas bibliotecas escolares. Tamén poderán solicitar a súa continuidade no programa os 20 centros integrados a través da primeira convocatoria. 

• O prazo de presentación de solicitudes remata o 15 de outubro de 2018. 

•  TEXTO DA CONVOCATORIA DO PROGRAMA RADIO NA BIBLIO
• LIGAZÓN PARA O ENVÍO DA SOLICITUDE

• RESOLUCIÓN DA CONVOCATORIA: CENTROS SELECCIONADOS

O DOG do 5 de setembro publica a Orde de 20 de agosto de 2018 pola que se convocan axudas para centros privados concertados no ámbito das bibliotecas escolares e o fomento da lectura para o curso 2018/2019. Íncluense catro liñas de axudas ás que os centros poden acceder:

• Plan de mellora de bibliotecas escolares (nova incorporación e continuidade)
• Clubs de lectura-concertados (ensino secundario obrigatorio) 
• Radio na biblio-concertados (centros integrados no PLAMBE no curso 2017/2018)
• Biblioteca inclusiva concertados (centros ordinarios con unidadese concertadas de educación especial)

O prazo de presentación de solicitudes é de un mes, e remata o 5 de outubro.

O Portal Educativo vén de publicar, con data de 3 de setembro de 2018, as Instrucións da Dirección Xeral de Centros e Recursos Humanos en relación coa organización e o funcionamento das bibliotecas escolares, durante o curso 2018/2019, nos centros de niveis non universitarios, de titularidade da Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria, coas adaptacións necesarias a cada tipoloxía de centro. Estas instrucións constan de dous documentos: as Instrucións propiamente ditas, e unhas Anotacións, incluídas como Anexo , que aclaran e amplian cada unha das cláusulas. Engádese un Anexo II, ao que se fai referencia no texto do documento, unhas orientacións extraídas da orde de convocatoria do Plambe para o presente curso (Disposición adicional primeira, publicada no DOG de 9 de maio de 2018). 

• TEXTO DAS INSTRUCIÓNS E ANEXO I

• ANEXO II (Orientacións) 
  

Na liña de traballo de elaboración de materiais para o profesorado, en apoio do seu labor na dinamización das bibliotecas escolares, a Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria vén de publicar un material que chegará aos centros na primeira quincena de setembro. Trátase dunha versión ILUSTRADA da adaptación da Clasificación Decimal Universal para bibliotecas escoalares que se realizara a comezos deste programa, no ano 2004. 

Óscar Villán, debuxante que xa elaborara outros materiais para a sinalización das bibliotecas escolares, foi o encargado da realización desta CDU ILUSTRADA, que agardamos poida servir de motivación nas actividades de formación de persoas usuarias das bibliotecas escolares. 

A Clasificación Decimal Universal (CDU) é un sistema estandarizado polo que se distribúen todos os documentos relacionados co coñecemento humano en 10 categorías que, á súa vez, se van subdividindo noutras 10 categorías (e así sucesivamente), na medida en que se precisa maior concreción. Para os centros de infantil e primaria non se recomenda pasar dos dous díxitos, aínda que algunhas categorías, das que pode haber moito material na biblioteca, podería chegar aos tres díxitos. + información AQUÍ

Xa a comezos de curso este cartel completarase con outro material divulgativo sobre esta CDU Ilustrada. 

• Táboa simplificada da CDU para bibliotecas escolares
• CDU ILUSTRADA
• Miniaturas CDU Ilustrada
  

Están dispoñibles en RedeBE os materiais audiovisuais das diferentes intervencións nos pasados Encontros do Plan de mellora de bibliotecas escolares 2017/2018, ampliando o conxunto de informacións, recursos, presentacións e ligazóns de interese que xa se podían ver nesta aula virtual desde o día seguinte aos encontros, celebrados en Compostela os días 12 e 13 de abril de 2018. Recursos de interese para a formación dos equipos de biblioteca e para todo o profesorado interesado nestas temáticas. 

O pasado 20 de febreiro reuníronse en Compostela profesorado procedente de 53 centros integrados incialmente no programa "Bibliotecas Escolares Inclusivas" (centros públicos de educación especial e centros ordinarios que contan con unidades creadas ou habilitadas de educación especial). Foi unha xornada intensa, baixo o lomea BIBLIOTECA INCLUSIVA. LECTURA E DIVERSIDADE, no que se traballou sobre a lectura en contextos de diversidade e, así mesmo, se coñeceron experiencias ben interesantes de centros galegos, de centros ordinarios, e de centros de educación especial, no tratamento da diversidade desde a biblioteca escolar. 

TODOS os materiais (presentacións) desta xornada están xa dispoñibles desde ese  día 20 de febreiro a disposición de todo o profesorado interesado no espazo virtual RedeBE, pero agora xa se pode acceder a TODO O MATERIAL AUDIOVISUAL xenerado nesa xornada. Tamén os recursos seleccionados desde a Asesoría de biblotecas escolares, con diferentes colaboracións.

• ACCESO AOS MATERIAIS EN REDEBE

María Victoria Moreno é unha das figuras da literatura galega homenaxeada no Día das Letras que máis posibilidades de tratamento, de xogo, de achegamento á literatura e de vínculo coa lingua proporciona no contexto de lectores máis novos. Foi así que este ano, unha vez máis, as bibliotecas escolares galegas aproveitaron estas datas para organizar actividades relacionadas con esta autora e destinadas a valorar a lingua. Algúns exemplos podémolos atopar nas seguintes ligazóns: 

• CEE Terra de Ferrol: Vídeo sobre MVM
• CEIP Cabada Vázquez (A Estrada, Pontevedra): Recitado de poemas
• CEIP Camiño Inglés (Oroso, A Coruña): Maratón de lectura
• CEIP de Celeiro (Viveiro, Lugo): Actividades das Letras
• CEIP de Cespón (Boiro, A Coruña): Feirón das Letras
• CEIP Coirón-Dena (Meaño): Manifesto MVM e outras actividades
• CEIP O Coto (Negreira, A Coruña): Videoconto E haberá tirón de orellas?
• CEIP de Covas (Viveiro): Muiñeira global
• CEIP Couceiro Freijomil (Pontedeume, A Coruña): Selección de recursos; Certame de poesía
• CEIP A Cristina (Carballo, A Coruña): Exposición e lectura de libros
• CEIP Curros Enríquez (Celanova, Ourense): Videopresentación sobre MVM
• CEIP Eduardo Pondal (Vigo, Pontevedra): Photocall e Lecturas compartidas
• CEIP Juan Fernández Latorre (A Coruña): Vídeo
• CEIP de Leirado (Salvaterra de Miño, Pontevedra): Lectura de textos de Mª Victoria Moreno
• CEIP P. Manuel Murguía (A Coruña): Os de 5º falan de MVM
• CEIP Milladoiro (Malpica, A Coruña): Mural Mar adiante
• CEIP Nosa Señora de Xuvencos (Boborás, Ourense): Recomendacións lectoras e outras actividades
• CEIP A Pedra (Bueu, Pontevedra): Recitado d´Un cachiño de bica e outras actividades.
• CEIP de Ponte Sampaio (Pontevedra): Díptico das Letras
• CEIP Ramón Falcón (Castro de Rei, Lugo): Kamishibai A festa no faiado e outras actividades
• CEIP Rogelio García Yáñez (Ramirás, Ourense): Reseña bio-bibliográfica e lectura de textos de MVM
• CEIP O Salvador (A Pastoriza, Lugo): Actividades das Letras
• CEIP Sagrado Corazón (Lugo): Recital das Letras Galegas
• CEIP Torre-Cela (Bueu, Pontevedra): Procura do tesouro
• CEIP Vicente Otero Valcárcel (Carral, A Coruña): Muro de recursos
• CEIP Víctor López Seoane (A Coruña): Reto do galego
• CEIP Vistahermosa (Ourense): Trivial Mª Victoria Moreno
• CEIP Xulio Camba (Vilanova de Arousa, Pontevedra): Unha escritora no camiño
• CEP Lois Tobío (Viveiro, Lugo): Actividades
• CPI da Cañiza (A Cañiza, Pontevedra): Selección de recursos
• CPI Fonte-Díaz (Touro, A Coruña): Actividades e recursos
• CPI Manuel Suárez Marquier (O Rosal, Pontevedra): Exposición bibliográfica de MVM 
• CPI de San Sadurniño (San Sadurniño, A Coruña): Recompilación de recursos sobre MVM
• EEI Barrionovo (Arteixo, A Coruña): C(r)oma Galeg@s III; Presentación Tinytap; Feirón; As familias contan; EncontXo; Díptico informativo
• EEI de Vilarrodís (Arteixo, A Coruña): Actividades en torno a MVM
• EOI de Lugo (Lugo): Música e poesía
• IES Agra de Orzán (A Coruña): Actividades das Letras
• IES Carlos Casares (Viana do Bolo, Ourense): Exposición MVM
• IES Fontexería (Muros, A Coruña): Presentación sobre MVM
• IES Illa de Arousa: Actividades da Semana das Letras
• IES Laxeiro (Lalín, Pontevedra): Actividades do mes das Letras
• IES Lucus Augusti (Lugo): Exposición, folleto e pancarta con códigos QR
• IES Nº 1 (Ribeira, A Coruña): Exposición de libros
• IES Pazo da Mercé (As Neves, Pontevedra): Recitado de poemas e outras actividades
• IES San Paio (Tui, Pontevedra): Liña do tempo
• IES de Valadares: Semana das Letras e das Ciencias
• IES Xograr Afonso Gómez de Sarria (Sarria, Lugo): Diferentes actividades

Biblioteca Inclusiva é o nome dun novo programa da CCEOU, no contexto do Plan LÍA 2016-2020 de Bibliotecas Escolares, que desenvolve algunhas das liñas contempladas no desafío número tres deste Plan. Este programa pretende sensibilizar sobre a necesidade de avanzar cara unha biblioteca que responda, realmente, ás necesidades de todo o alumnado do centro e que enfronte os retos, dunha forma decidida, que presenta a diversidade. Ademáis das axudas que xa recibiron un total de 53 centros (CEE e centros ordinarios con unidades creadas ou habilitadas de educación especial), e logo da xornada formativa especialmente deseñada para o profesorado responsable das bibliotecas destes centros, celebrada o pasado 20 de febreiro, cómpre dar difusión a outras iniciativas destinadas ao conxunto dos centros do sistema educativo galego. 

Así, vén de distribuírse aos centros unha mostra dun folleto denominado así, "Biblioteca Inclusiva" e que pretende ampliar a mirada sobre o modelo de biblioteca escolar, potenciando todas as súas posibilidades como un espazo máis de inclusión dentro do centro educativo. Ofrécese tamén a posibilidade de descargar este material informativo nun tamaño DIN A3, que se pode pregar en 4 e obter así un pequeno folleto dispoñible para as actividades que o equipo de biblioteca considere oportunas.

Cecais, de todos os ámbitos nos que se pode traballar para que a biblioteca avance como biblioteca inclusiva, un dos máis difíciles é o das actitudes; máis aló dos recursos (imprescindibles), unha actitude inclusiva, non paternalista, igualitaria, normalizadora, rexpectuosa e visibilizadora da diversidade pode ser, acaso, un dos grandes activos da biblioteca escolar como espazo educativo e de encontro da comunidade na que está inmersa. 

Cómpre agradecer a  Charo Pita a súa xenerosidade ao responder de forma altruísta ao reto de escribir un conto para este material: "O Palacio das Sete Xanelas". 

• Folleto para DESCARGAR (DIN A3)
• ACCESO AOS MATERIAIS DA XORNADA "BIBLIOTECA INCLUSIVA. LECTURA E DIVERSIDADE" (importante selección de recursos)

O DOG Publica hoxe a Orde de 23 de abril de 2018 pola que se convoca o Plan de mellora de bibliotecas escolares para centros de titularidade da Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria, para o curso 2018/2019. 

Ao igual que en anos anteriores,  seleccionaranse un mínimo de 25 centros novos para a súa incorporación ao PLAMBE, podendo ampliarse este número no caso de baixas ou renuncias dos centros xa integrados neste programa en convocatorias anteriores. Os centros que se incorporaron nas convocatorias de 2008, 2009 e 2010 poderán recibir, ademais da asignación para fondos, unha asignación complementaria para a renovación de mobiliario e outros equipamentos imprescindibles para o funcionamento da biblioteca escolar. A continuidade no PLAMBE esixe a solicitude correspondente a través desta convocatoria, coa entrega da documentación que se solicita en cada caso, así como acadar unha valoración positiva na memoria de actividades do presente curso 2017/2018. 

O prazo de presentación de SOLICITUDES remata o 9 de xuño (o que por ser sábado día inhábil, pasa  a ser o luns 11 de xuño). 

• Publicación da Orde de 23 de abril de 2018- Convocatoria Plambe para o curso 2018/2019 (centros públicos)
• Texto da convocatoria  no DOG
• ANEXOS
  

Os días 12 e 13 de abril de 2018 celebraranse no Palacio de Congresos de Santiago de Compostela os ENCONTROS DO PLAN DE MELLORA DE BIBLIOTECAS ESCOLARES 2017/208, a cita anual do profesorado responsable das bibliotecas de centros non universitarios integradas neste programa da Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria.

Estes encontros, configurados como espazo de traballo, aprendizaxe e intercambio de experiencias e propostas, reunirá a 646 docentes, ademais de persoas expertas en distintos ámbitos: bibliotecas públicas e escolares, lectura, didáctica da lingua e da literatura, competencias informacionais e mediáticas, narración oral, gamificación, radio, lectura en contextos de diversidade, literatura infantil e xuvenil, educación audiovisual, poesía, robótica ou impresión 3D e literatura de tradición oral. Así, acompañarán ao profesorado Rosa Piquín, Villar Arellano, Carme Fenoll, Pep Bruno, Charo Pita, Guadalupe Jover, Antonio García Teijeiro, Pilar Sampedro, Montse Pena, Pedro Iturburúa,  Luís Aldegunde, Miguel Horta, Ana Ordás, Ricardo Feijoo, Xerardo Feijoo (Ponte nas Ondas) e Antonio Reigosa.

Un apartado esencial dos encontros o constitúen as 21 experiencias concretas de centros arredor de diversas temáticas: funcionamento dunha biblioteca escolar actualizada, voluntariado de lectura, traballo por proxectos e prácticas de investigación, promoción da lectura e da escritura, biblioteca inclusiva...(dúas destas experiencias proceden de fóra da nosa comunidade). Haberá ocasión para coñecer os avances no modelo de biblioteca como "centro creativo das aprendizaxes" no que xa están traballando varios centros dentro do Proxecto CENTROS LÍA.2, así como a evolución que supón nas prácticas da biblioteca escolar a incorporación dos robots, a impresión 3D e outros materiais e recursos dos novos espazos creativos e manipulativos, que vinculan as nosas bibliotecas á cultura maker. Os responsables das bibliotecas dos centros incluídos no programa Radio na biblio terán tamén ocasión para reunirse, no contexto destes encontros, e intercambiar experiencias. Está prevista a presentación de posters sobre actividades concretas daqueles centros que aceptaron o reto, o  que completará a panorámica actual das bibliotecas escolares galegas. 

En definitiva, un programa extenso para unha actividade formativa que responde á colaboración entre o Servizo de Formación do Profesorado e a D.X. de Centros e Recursos Humanos, da que depende o programa de bibliotecas escolares da CCEOU e que ano tras ano contribúe á formación específica do colectivo docente vinculado ás bibliotecas escolares da nosa comunidade. 

• PROGRAMA  

O programa RADIO NA BIBLIO está dando xa os primeiros pasos nos 20 centros seleccionados nesta primeira convocatoria. Chéganos noticia de inauguración de espazos xa preparados, de emisoras xa en marcha e de obradoiros nos propios centros (tal e como estaba previsto) para formarse alumnado e profesorado nos rudimentos para botar a andar cadanseu laboratorio de radio vinculado á biblioteca escolar.

Así, na páxina web do CEIP P. de Carballedo (Cotobade, Pontevedra) podemos ver a preparación dun recuncho do centro como emisora de radio, cun resultado fantástico. Imaxinamos á rapazada desexosa de traballar nese laboratorio de radio.

Tamén neste centro celebraron xa un obradoiro formativo con membros do colectivo PONTE NAS ONDAS, destinado ao alumnado e que podemos ver en detalle na información que subiron ao seu blogue de biblioteca.

Outro centro que está preparando xa o seu laboratorio de radio é o CRA de Meis (Meis, Pontevedra), tal e como anuncian no seu blogue. 

Realizaron tamén un primeiro obradoiro de formación foi o CEIP Agolada (Agolada, Pontevedra), desta vez co grupo Laboratorio de Radio, do que se poden ver imaxes nesta ligazón do seu blogue: Agolaín Radio. Pódese escoitar xa unha primeira emisión elaborada polo alumnado. 

Outros centros comezaron tamén a formación, desta vez con membros do colectivo Rede Espora, foron o CEIP Virxe do Carme, de Sober (Lugo), o CEIP Víctor Sáenz, de Mazaricos (A Coruña), o IES de Porto do Son, o CEIP Milladoiro, de Malpica (A Coruña)ou o CPI Manuel Suárez Marquier, de O Rosal (Pontevedra).

Este último  centro vén de convocar un concurso de ideas entre o seu alumnado para a elección dun nome e un logo específico para o seu laboratorio de radio. Pola súa parte, nenas e nenos do CEIP da Pobra de Brollón (A Pobra de Brollón, Lugo), visitaron como iniciación ao mundo da radio a emisora local da cadena Ser en Monforte, como podemos ver no seu blogue. E tamén irán de visita a unha radio local, neste caso a emisora Cope de Pontevedra, alumnos e alumnas de 5º curso do CEIP Valle-Inclán, de O Grove (Pontevedra), que xa teñen tamén os materiais para montar o seu laboratorio de radio, segundo informan no seu blogue. 

O Portal Educativo publica as listaxes de centros inscritos en dúas accións integradas no programa "Bibliotecas Escolares Solidarias" para o curso 2017/2018:

• Voluntariado de lectura-A (alumnado de 5º e 6º de primaria)
• Voluntariado na biblioteca escolar (secundaria)

Este programa foi convocado segundo Resolución da Dirección Xeral de Centros e Recursos Humanos do pasado 27 de novembro de 2017, froito da colaboración entre a CCEOU e a Consellería de Política Social, a través da Dirección Xeral de Xuventude, Participación e Voluntariado.

Aumenta o número de centros adheridos a estes programas que xa acolleron un bo número de participantes no curso anterior. En Voluntariado de lectura-A (primaria) participaron no curso 2016/2017 un total de 1.919 alumnos e alumnas; no mesmo curso, realizaron actividades de voluntariado na súa biblioteca escolar un total de 803 alumnnos e alumnas de centros de ensino secundario. 

• LISTAXE DE CENTROS INSCRITOS EN VOLUNTARIADO DE LECTURA-A
• LISTAXE DE CENTROS INSCRITOS EN VOLUNTARIADO NA BIBLIOTECA ESCOLAR
  
• Publicación no Portal Educativo