Banco de experiencias

Está xa publicada no Portal Educativo a resolución do V CONCURSO DE TRABALLOS POR PROXECTOS, realizados durante o curso 2017/2018, coordinados desde a biblioteca escolar ou realizados co seu apoio. Seleccionáronse 19 traballos de entre os 102 presentados desde diferentes centros. Algunhas categorías ficaron desertas pero distribuíronse os premios  dispoñibles seleccionando máis centros de modalidades con moita participación e alto nivel de calidade. 

O impulso de moitas bibliotecas galegas, coordinando proxectos de carácter interdisciplinario para o tratamento de contidos curriculares específicos de materiais (ou transversais), están propiciando profundos cambios nas dinámicas de traballo dos centros e nos usos dos espazos educativos, na distribución dos horarios e dos grupos, no aproveitamento dos recursos físicos e tecnolóxicos; tamén nos recursos inmateriais (a cultura do medio), o que fai agromar unha cultura participativa, colaborativa, emancipadora do alumnado, complexa na súa concepción pero que proporciona unha formación integradora, con tarefas esixentes para o alumnado, o que enriquece a súa experiencia e carga a súa mochila de aprendizaxes moi diversos, máis aló do que podería facer unha formación pegada a prácticas vinculadas ao exclusivo uso do libro de texto. Parabenizamos ás comunidades educativas que botan a andar estas experiencias, e a o profesorado que as impulsa, deseña, guía, enriquece coa súa profesionalidade e a súa experiencia, e ademais as dá a coñecer para beneficio de todos. Existen tamén excelentes exemplos de prácticas de investigación nas modalildades de grupo/nivel ou ciclo/departament, así como traballos realizados na materia de libre configuración de secundaria  "Investigación e Tratamento da Información" ("Aprender a investigar", en Primaria), que poden servir de orientación para outros proxectos. Da mesma forma, os proxectos de investigación intercentros son unha práctica que cómpre estender e que pode dar lugar a experiencias educativas moi enriquecedoras. 

O Portal Educativo publicou onte a Resolución do 4 de decembro de 2017 pola que se dan a coñecer os traballos seleccionados no IV Concurso de Traballos por Proxectos, convocado pola Dirección Xeral de Centros e Recursos Humanos para o pasado curso 2016/2017. A este concurso candidatáronse un total de 102 traballos e foron seleccionados un total de 21 proxectos.

O IV Concurso de Traballos por Proxectos, coordinados ou realizados co apoio da biblioteca escolar, é unha iniciativa integrada no Plan LÍA 2016/2020 de bibliotecas escolares. No desafío nº 11 deste Plan, denominado"Aprendizaxes por proxectos e outras metodoloxías activas" recollese o interese por "propiciar o emprego dos recursos e servizos da biblioteca escolar no desenvolvemento das prácticas cotiás, con apoio preferentes ás metodoloxías activas e colaborativas". Este certame é unha das iniciativas contempladas para traballar neste ámbito. Búscase estimular, mediante o recoñecemento de boas experiencias de traballos por proxectos, o deseño e desenvolvemento de proxectos de carácter interdisciplinario ou de proxectos de investigación, baixo a coordinación do equipo de biblioteca escolar ou co apoio desta, na liña da metodoloxía de aprendizaxe baseada en proxectos (ABP), realizados en centros públicos non universitarios.

• Texto da convocatoria
• Texto da resolución con detalle dos centros seleccionados.

No seguinte cadro pódese acceder ás memorias presentadas polos centros que finalmente foron galardoados neste certame:

A Consellería de Cultura, Educación e O.U. vén de facer público o novo número da Revista Galega do Ensino (EDUGA), que conta cunha sección fixa de Bibliotecas Escolares con tres sub-seccións: Biblioteca escolar, Boas prácticas e Hora de ler. Neste número 73 de Xuño de 2017 publícanse un total de 8 artigos e unha entrevista relacionados con biblioteca escolar e lectura. Unha revisión destes artigos, e do resto de traballos publicados en números anteriores da revista, serve para achegarse á viva realidade das bibliotecas escolares galegas, auténticos motores de innovación pedagóxica na última década: 

	Entrevista a Julio Abalde, coordinador dun club de lectura “Nas propostas lectoras para os clubs teñen que asumirse riscos”
	Val dos libros, club de lectura do IES de Ponte Caldelas: percorrendo camiños
	Escornabotízate! Biblioteca escolar, abrindo novos camiños
	O traballo por proxectos nunha escola rural
	Radio Televisión Leo León Traballando as competencias clave e a creatividade desde a comunicación audiovisual a partir de centros de interese
	Os escornabots no CPI Castro Baxoi Unha experiencia coa robótica na biblioteca e nas aulas
	O proxecto documental integrado na biblioteca como motor de cambio metodolóxico na escola
	A biblioteca escolar nun centro integrado de formación profesional A experiencia da integración da biblioteca no ciclo superior de Educación Infantil
	Inclusión, a necesidade de romper barreiras nas bibliotecas escolares

Achégase o día grande das Letras Galegas e as bibliotecas escolares, neste ano 2017, incorporan a Carlos Casares ao seu equipo de biblioteca, pois hai na súa obra textos fantásticos para poñer nas mans de nenos e nenas, textos para cuestionar o mundo cos adolescentes, textos para a reflexión e mirada diverxente, textos para facer lectores en galego. Desde pequeniños, que así nolo demostran na EEI de Barrionovo (Arteixo), onde fixeron "acuarelas para Carlos Casares" como a que ilustra esta entrada. Velaquí algúns exemplos de actividades nas bibliotecas escolares galegas nestes días de maio de 2017:

• CEE Miño (Ourense):Celebración das Letras con recursos adaptados
• CEIP Albino Núñez (Ourense): Actividades do Día das Letras
• CEIP Antonio Pedrosa Latas (Viveiro, Lugo): Actividades do Día das Letras
• CEIP de Cespón (Boiro, A Coruña): Feirón das Letras
• CEIP A Cristina (Carballo, A Coruña): Día das Letras Galegas
• CEIP Coirón - Dena (Meaño, Pontevedra): Toribio
• CEIP Condesa de Fenosa (O Barco de Valdeorras, Ourense): Liña do tempo Casares
• CEIP O Coto (Negreira, A Coruña): Día das Letras galegas
• CEIP Couceiro Freijomil (Pontedeume, A Coruña): Actividades sobre Carlos Casares
• CEIP Igrexa-Candeán (Vigo, Pontevedra): Actividades do Día das Letras
• CEIP de Leirado (Salvaterra de Miño, Pontevedra): Día das Letras galegas
• CEIP da Pobra de Brollón (A Pobra de Brollón, Lugo): Festa das Letras Galegas
• CEIP Ponte dos Brozos (Arteixo, A Coruña): As laranxas seguen sendo as máis laranxas 
• CEIP A Pontenova (A Pontenova, Lugo). Actividades do Día das Letras
• CEIP Ramón de Valenzuela (Silleda, Pontevedra): Representación d´As laranxas...
• CEIP Rogelio García Yañez (Ramirás, Ourense): Actividades das Letras Galegas
• CEIP de Rubiáns (Vilagarcía de Arousa): Letras Galegas 17 
• CEIP Saco e Arce (Toén, Ourense): Festival das Letras
• CEIP Sagrado Corazón (Lugo): Kamishibai
• CEIP A Sangriña (A Guarda, Pontevedra): Presentación sobre Casares
• CEIP de Seixo (Marín, Pontevedra): Booktubers de Seixo
• CEIP Valverde Mayo (Mos, Pontevedra): Actividades sobre Carlos Casares
• CEIP P. Virxe do Carme (Sober, Lugo): Actividades do Día das Letras
• CEP Altamira (Salceda de Caselas, Pontevedra): Actividades do Día das Letras
• CEP de Campolongo (Pontevedra): Recursos sobre Casares; Letras galegas 2017; Dramatización
• CPI Antonio Faílde (Coles, Ourense): Día das Letras
• CPI Cabo da Area (Laxe, A Coruña): Letras galegas
• CPI de Mondariz ( Mondariz, Pontevedra): Recomendacións lectoras
• CPI As Revoltas (Cabana de Bergantiños, A Coruña): Actividades Letras galegas
• CPI de San Sadurniño (San Sadurniño, A Coruña) : Folliña voandeira de Carlos Casares
• CRA Mestra Clara Torres (Tui, Pontevedra): Recursos para as Letras Galegas
• CRA de Rianxo (Rianxo, A Coruña): A galiña azul
• EEI Barrionovo (Arteixo, A Coruña): Viaxamos pola galaxia Casares ; Acuarelas; Liña do tempo ; Guía de lecturas; vídeo; teatriño de sombras
• EEI de Vilarrodís (Arteixo, A Coruña): Actividades sobre Carlos Casares
• IES Carlos Casares (Viana do Bolo, Ourense): Día das Letras galegas
• IES Concepción Arenal (Ferrol, A Coruña): Presentación sobre Carlos Casares
• IES Fontexería (Muros, A Coruña): Actividades sobre Casares
• IES Johán Carballeira (Bueu, Pontevedra): Actividades para o Día das Letras galegas
• IES Laxeiro (Lalín, Pontevedra): Xogando coas Letras
• IES Lucus Augusti (Lugo): Exposición de fondos e microrrelatos
• IES Marco de Camballón (Vila de Cruces, Pontevedra): Xogo sobre Casares para o móbil
• IES de Monelos (A Coruña): Día das Letras galegas
• IES A Pinguela (Monforte de Lemos, Lugo): 17 libros para o 17
• IES Poeta Díaz Castro (Guitiriz, Lugo): Cantando a Carlos Casares
• IES de Poio (Poio, Pontevedra): Actividades Día das Letras
• IES Punta Candieira (Cedeira, A Coruña): Apadriñamentos lectores co CEIP Nicolás del Río
• IES Rafael Dieste (A Coruña): Apadriñamentos lectores
• IES Ribeira do Louro (O Porriño, Pontevedra): Semana das Letras 2017
• IES Salvador de Madariaga (A Coruña):Exposición, maratón de lectura d´O Principiño e revista ilustrada
• IES San Paio (Tui, Pontevedra): Liña do tempo; Casares en 25 diapositivas
• IES Universidade Laboral (Culleredo, A Coruña): Charla de Antón Riveiro Coello

Dende o CEIP o Foxo achégannos a actividade que están a desenvolver na Biblioteca "Xosé Neira Vilas" cos escornabots:

"Elaboramos unha maqueta do colexio coas distintas aulas e espazos. Desde o ano 2005 as aulas e espazos do noso cole levan o nome dun persoerio da nosa contorna. Coa finalidade de afianzar o coñecementos sobre estes persoeiros, deseñamos esta actividade."

Dende o CPI de Mondariz achéganos o traballo: "O noso escornabot axudándo ao mestre de AL a diferenciar palabras con sons |ch, ll, ñ|"

Ao fío do Proxecto "Escornabots na biblioteca escolar" o CEIP de Rubiáns achéganos o traballo que están a desenvolver coa robótica na biblioteca: http://bibliotecarubians.blogspot.com.es/2017/03/robotica-na-biblioteca.html

Dende o CEIP Plurilingüe Pepe de Xan Baña achégannos unha experiencia internivel innovadora dentro do Proxecto "Escornabots na biblioteca escolar": Obradoiros maker internivel.

"Como todos somos maker e neste cole nos encanta mezclarnos @s peques c@s maiores, organizamos uns obradoiros maker internivel. Mezclados por idades, dende os 3 aos 12 anos, pasamos unha divertida e interesante xornada, na que ademais de aprender, ampliamos as nosas posiblidades de xogo no recanto maker.

Os obradoiros elexidos foron 6, 4 relacionados cos escornabots e a programación, onde puxemos a proba aspectos matemáticos e creatividade. Un de littleBits, onde animamos ao Mago Fuco, e outro no que fixemos un proxecto maker que puidemos elaborar con material do máis cotiá, unha man robótica. Porque para ser maker non fai falta gran cousa, so moita imaxinación e creatividade."

Despois dun traballo de investigación na Biblioteca e na clase descubrimos o entroido de Galicia xogando co noso Escorni.

E seguimos traballando cos Escornabots na aula:

Desde a Asesoría de Bibliotecas Escolares iremos dando difusión detallada dos traballos galardoados no III Concurso de Traballos por Proxectos recollidos na Resolución de 1 de decembro de 2016, da Dirección Xeral de Centros e Recursos Humanos, responsable desta iniciativa integrada no Plan LÍA (Lectura, Información, Aprendizaxe).

Este certame pretende "estimular, mediante o recoñecemento de boas experiencias de traballos por proxectos, o deseño e desenvolvemento de proxectos de carácter interdisciplinario ou de proxectos de investigación, baixo a coordinación do equipo de biblioteca escolar ou co apoio desta, na liña da metodoloxía de aprendizaxe baseada en proxectos (ou ABP), realizados en centros non universitarios durante o presente curso 2015/2016".  

Encádrase nas actuacións en materia de bibliotecas escolares coa intención de impulsar a existencia de bibliotecas que recollan, entre outros, “o deseño e desenvolvemento de programas para a adquisición da competencia informacional ou de uso, tratamento e produción de información nos diferentes soportes e formatos”, así como “as posibilidades que ofrece a biblioteca para a incorporación de metodoloxías innovadoras e consecuentes coas necesidades educativas actuais.”

Velaquí un cadro resume dos traballos seleccionados con acceso ás memorias de cada un dos proxectos:

+ información: O recanto de Leo. Como montamos os escornabots. 

+ información: Venres robóticos

E non só no CEIP O Foxo, tamén comezan a crear os seus espazos de "facedores", os seus espazos "maker", os seus "recunchos dos inventos", outras bibliotecas... a partir da chegada dos escornabots, pero ampliando as posibilidades. Velaquí outros exemplo:

1. CEIP Serra Vincios (Gondomar): Creando o noso "makerspace"
   
2. CEIP Canosa-Rus (Coristanco): Zona taller na biblioteca
3. CEIP Canosa-Rus (Coristanco): Obradoiro na zona "Faino ti mesmo" (e arredores)
4. EEI Barrionovo (Arteixo): Estampando con pezas 3D -- Encontro familiar: Impresión 3D
5. CEIP de Cervo (Cervo): Proxectos "maker"
   

A ciencia debera estar en galego en calquera día do ano, pero como chamada de atención, ben sirva esta proposta de celebrar un mes dedicado á ciencia en galego nas bibliotecas; tamén nas bibliotecas escolares. Velaquí algunhas das actividades que se levan a cabo nos centros galegos integrados no Plan de mellora de bibliotecas escolares, por mor desta proposta normalizadora: 

• EEI Barrionovo (Arteixo): Guía de lectura: Queremos Ciencia en Galego
• CEIP de Cervo (Cervo): Experimentos científicos e proxectos "maker"
• CEIP de Guillarei (Tui): Experimentando coas cores -- Compromiso coa terra(con Chus Lago e Vero Boquete)
  
• CEIP Santa Baia (Boiro, A Coruña): Mes da Ciencia na Baiabiblio
• CEIP Canosa-Rus (Coristanco): Mes da ciencia en galego na biblioteca: robótica no recuncho "Faino ti mesmo" - Recomendación de lectura no mes da ciencia
• CPI As Revoltas (Cabana de Bergantiños): Exposición de carteis de Ciencia - Guía de lectura de ciencia en galego
• CPI de San Sadurniño (San Sadurniño, A Coruña) :Guía sobre ciencia A beleza do Universo
• IES Ánxel Fole (Lugo): Celebrando o mes da ciencia en galego
  
• IES Carril (Vilagarcía de Arousa): O espazo verde do IES Carril
• IES Marqués de Sargadelos (Cervo): Novembro, mes da ciencia en galego nas bibliotecas.
  

Pola súa parte, desde a Asesoría de bibliotecas escolares mantéñense estes dous espazos con recursos para a ciencia en galego: 

• Novembro: Mes da Ciencia en Galego nas Bibliotecas. Recompilación de materiais de ciencia en galego
  
• Ciencia en Galego nas Bibliotecas: LIBROS INFORMATIVOS
  

Andan xa os escornabots nas mans de nenas e nenos dando os seus primeiros pasos. Desde a biblioteca do CEIP do Foxo (A Estrada), achégannos varios  vídeos a través dos que podemos coñecer os avances das nenas e nenos de infantil no seu trato co pequeno robot, así como un exemplo de utilización como "axudante" de biblioteca: 

Outros vídeos de interese:

• O ESCORNABOT CHEGA Á NOSA ESCOLA

• O ESCORNABOT DE CORES
  
• O CONTO LOCO
  

OUTRAS EXPERIENCIAS:

• CEIP Canosa Rus (Coristanco): Coñecendo os Escornabots
• CEIP Canosa Rus (Coristanco): Exposición sobre robótica. Recuncho "Faino ti mesmo"
  
• EEI Barrionovo (Arteixo): Letras e Arte Galego co Escornabot
  
• EEI Barrionovo (Arteixo): Os escornabots diverXos (exemplos de utilización na aula de A.L.)
• CEIP Serra-Vincios (Gondomar): Poñemos en marcha os traballos con Escornabots - Montamos un Escornabot (documentación)- Formación de usuarios
  
• CEIP de Cervo (Cervo): Didáctica cos Escornabots - Para saber máis sobre robots
• CEIP do Foxo (A Estrada): Montaxe do Escornabot
• CEIP Virxe do Carme (Sober): Montaxe dun Escornabot
• CPI Suárez Marquier (O Rosal): Escornabots na biblioteca escolar
• CEIP Saco e Arce (Toén): Escornabots na biblioteca escolar
• CEP Xosé María Brea Segade (Rianxo): Escornabots e normas da BBS
• CPI Plurilingüe dos Dices (Rois): Montaxe do Escornabot
• CEIP de Carballedo (Cotobade): Escornabots (varios) -  Xogamos cos escornabots
• CEIP A Lama ( A Lama): Como montamos os escornabots
• CPI de Mondariz ( Mondariz): Montaxe dos escornabots
• CEIP de Rebordáns (Tui): O barrio escornabótico de Xián

+ información

O Portal Educativo publicou o 12 de abril a Convocatoria da Dirección Xeral de Centros e Recursos Humanos, de 11 de abril de 2016, do III Concurso de Traballos por Proxectos, coordinados ou coa participación da biblioteca escolar, correspondente a traballos realizados durante o curso 2015/2016. Poderán participar os centros non universitarios de titularidade da Consellería de Cultura, Educación e O.U.

Establécense varias modalidades: 

O calendario civil ofrece oportunidades para que as bibliotecas escolares exerzan o seu papel de apoio ao desenvolvemento do currículo e ás actividades formativas de carácter "transversal" como é a educación en valores. Todos os días son días de traballo pola igualdade pero nestas datas de marzo volve ser urxente lembrar a presenza das mulleres na sociedade e preparar as alumnas (e os alumnos) para exercer os seus dereitos nunha sociedade máis xusta. 

Comezan a chegar novas das actividades nas bibliotecas escolares galegas  arredor desta data:

• CEIP Alexandre Bóveda (Vigo, Pontevedra): Derrubando valos - 8 de marzo
• CEIP de Andrade (Pontedeume, A Coruña): Muller e poesía
• CEIP Antonio Pedrosa Latas (Celeiro-Viveiro, Lugo): Día Internacional da Muller. Álbum de mulleres. As mulleres da miña vida.
  
• CEIP A Ponte (Lugo): Día da Muller
  
• CEIP P. A Pontenova (A Pontenova, Lugo): Día Internacional da muller (reportaxe fotográfico das mulleres da Pontenova nos seus postos de traballo)
• CEIP Conmeniño (O Grove, Pontevedra): Día Internacional da Muller. Descubrindo mulleres artistas
  
• CEIP Couceiro Freijomil (Pontedeume, A Coruña): Día Internacional da Muller Traballadora 2016
  
• CEIP Coutada-Beade (Vigo, Pontevedra): A creatividade feminina cambiou o mundo
• CEIP Frián-Teis (Vigo, Pontevedra): Mulleres entre liñas (investigación en distintas fontes e produción dixital)
• CEIP de Leirado (Salvaterra de Miño, Pontevedra): As mulleres e os traballos (Familias lectoras)
• CEIP Pena de Francia (Mos, Pontevedra): As avoas do noso alumnado -- As historias das avoas aumentan -- Wangari e a defensa da natureza
• CEIP da Pobra de Brollón (Pobra de Brollón, Lugo): María Castaña
• CEIP de Porto Cabeiro (Redondela, Pontevedra): Día da Muller Traballadora, 2016
• CEIP Torre Cela (Bueu, Pontevedra): As mulleres donas do río 
• CPI P. Cabo da Area (Laxe, A Coruña): Semana da prensa e Día da Muller
• CPI da Cañiza (A Cañiza, Pontevedra): Día da Muller Traballadora
• CPI de San Sadurniño (San Sadurniño, A Coruña): Mulleres, matermáticas e literatura. Sofía Kovalévskaia
• CRA de Culleredo (Culleredo, A Coruña): Conticra Día da Muller
  
• EEI Barrionovo (Arteixo, A Coruña): A lectura rompe muros (guía de lectura) --As mulleres de Barrionovo temos moito conto -- As mulleres no Olimpismo
• EEI de Vilarrodís (Arteixo, A Coruña): Os valores das mulleres
• IES Afonso Gómez de Sarria (Sarria, Lugo): Soños e medos de mulleres (exposición)
• IES Concepción Arenal (Ferrol, A Coruña): Día Internacional da muller
• IES Félix Muriel (Rianxo, A Coruña): Día da Muller Traballadora.-- A muller do mar 1 --- A muller do mar 2
• IES Lucus Augusti (Lugo): As "sensombreiro" (recursos e propostas arredor de creadoras e pensadoras da "xeración do 27")
• IES Monte das Moas (A Coruña): Día da Muller (exposición, guía de lectura)
  
• IES Pazo da Mercé (As Neves, Pontevedra): As mulleres na historia das bibliotecas
• IES de Porto do Son (Porto do Son, A Coruña): A muller na ciencia: ficción?
• IES Ramón María Aller Ulloa (Lalín, Pontevedra): Contra os estereotipos de xénero na Banda Deseñanda / Cómic
• IES San Paio (Tui, Pontevedra): Escolma poética de Manuel María "Versos Femininos"-- Cine en feminino-1 -- Cine en feminino-2 -- 80 anos despois, memoria gráfica das mulleres na Guerra Civil
• IES Santiago Basanta Silva (Vilalba, Lugo): Día Internacional da Muller. Suxestións.
  
• IES Universidade Laboral (Culleredo, A Coruña): Recordando o Día da Muller Traballadora --A muller no traballo: moito por percorrer no ncamiño da igualdade
  
• IES Xoán Montes (Lugo): Bocas seladas
  

Entre os moitos "días D" do calendario civil o 10 de decembro é un dos máis siginificativos en termos educativos e así o entenden as bibliotecas dos centros, que aproveitan esta data para lembrar o imprescindible: a norma da que se dotou a humanidade para poder seguir avanzando na construción dunha sociedade máis xusta para todas e todos. En momentos coma estos, lembrar os Dereitos Humanos é insoslaiable. Así, por exemplo, desde a biblioteca do IES Manuel García Barros (A Estrada), achégannos un documento elaborado para dar a coñecer a realidade dos albinos en Tanzania, unha mostra do moito que queda por facer en materia de dereitos humanos en distintos lugares do mundo.

Algunhas outras propostas desde bibliotecas escolares galegas: