Ciencias Naturais

Ver a galería de fotografías

O pasado 10,11 e 12 de abril do 2019 tivo lugar unha celebración especial no IES: a  25 Feira da Ciencia. Con Antonio Gregorio xubilado, colaboramos para sacar adiante todo o traballo uns cantos compañeir@s: María del Monte Álvarez, profesora de Tecnoloxía, Mario Martinez, profesor de Física e Beatriz González Fernández, Maxi Piñeiro Vidal e Susi Besteiro do Dpto de Bioloxía. Tamén tivemos a gran sorte de que Chus Colmenero, profesora de Educación Plástica fixo un cartel  moi fermoso que non deixou indiferente a ninguén e Alfonso Piñeiro, o director, que sempre está aí para todos, aproveitou o deseño para encargar unhas chapas de recordo para toda a comunidade educativa. Mil gracias a todos eles!

Na Feira expuxéronse moitos traballos e moi variados:

- Na área de Tecnoloxía, María del Monte e os seus alumn@s de 3º ESO presentaron proxectos  moi variados como aspiradora e lavadora caseiras, pontes levadizas hidráulicas e eléctricas, estruturas con canutillos de papel, unha palomitera, unha mininoria, un elevador, un teleférico, un dispensador  e unha simulación da respiración pulmonar entre outros.

- Na área de Física, Mario e o alumnado de CAAP elaboraron un traballo sobre conductividade eléctrica, unha pila e unha electrodeposición.

- Na área de Bioloxía, os alumn@s de agrupamento específico de 3º ESO, fixeron con Beatriz  unha roda dos alimentos para axudarnos a tomar conciencia da importancia de ter unha alimentación variada e equilibrada.

- Os alumnos de 1º ESO xunto coas profesoras Beatriz e Susi, sacaron adiante un bó número de proxectos: tinguiron flores, explicaron a metamorfose dos vermes da seda, investigaron sobre a ostra rizada e a avispilla do castiñeiro que son dúas  novas especies invasoras que hai en Ribadeo,  explicaron a importancia da vexiga natatoria, das escamas e dos otolitos dos peixes óseos así como dos dentículos dérmicos dos tiburóns e ademais  analizaron egagrópilas de curuxa chegando non só a descubrir que comeran ratos, topillos e musarañas senón que ademais e para sorpresa de moita xente, montaron os esqueletos das presas citadas.

- Por último, os alumn@s de 4º ESO traballaron con Maxi Piñeiro e Susi Besteiro. Na área de bioloxía fixeron a extracción do ADN de fresa, prepararon uns cariotipos moi orixinais analizando as alteracións máis comúns e realizaron un estudo sobre as bebidas azucradas e os efectos nocivos tratando de mentalizarnos da importancia de hidratarnos con auga.  Na área de Xeoloxía, presentaron un corte xeolóxico da Ría de Ribadeo coas principais rochas que atopamos no entorno,  analizaron o método sísmico e a súa importancia para chegar ó modelo estrutural da Terra, amosáronnos cos imáns intelixentes e cun imán nun tubo de cobre a importancia do magnetismo terrestre e  fixeron un estudio sobre a chuvia ácida e o mal da pedra.

En definitiva, moitos traballos e ben presentados. Noraboa a tódolos alumnos participantes!

Tal vez a Feira deba evolucionar, creo que debería pasar a ser Feira da Ciencia e da Cultura porque non cabe dúbida de que todo o alumnado e profesorado fai ó longo de cada curso moitos traballos que merece a pena divulgar entre a comunidade docente. E non son días perdidos, son días de clase distintos... É certo que non se dá materia e que hai barullo polos corredores pero penso que tódolos alumnos e alumnas que participan aprenden unha boa lección para a vida: a importancia da actitude, de poñerlle ganas ó traballo, o orgullo do traballo ben feito, a importancia de saber transmitir os coñecementos e en definitiva, a ilusión  por aprender. Ilusión que, tras participar en 25 Feiras, aínda conservo e comparto cos compañeir@s e alumn@s.

Fdo: Susi Besteiro Cabanas

Un curso máis decidimos participar  no Proxecto Ríos. O obxectivo é sensibilizar ó alumnado da importancia de valorar e conservar o noso medio e tratar de educar no dedenvolvemento sostible.                              Mais fotografías

O venres 26 de outubro,  os alumnos de 4º ESO de Bioloxía acompañados polos profesores Maxi Piñeiro e Susi Besteiro saíron ó Río Pequeno  para facer a toma de datos correspondente ó outono. Tras dar un paseo pola zona de estudio para facer a observación xeral, fixemos as análises físico-químicas e biolóxicas na zona de mostraxe para poder cubrir a ficha correspondente e enviala a Proxecto Ríos. Os resultados obtidos foron os seguintes:

1.- Calidade hidromorfolóxica:

Respecto ó hábitat, a auga flúe, o nivel de auga é  máis baixa ca en anos anteriores porque leva tempo sen chover. Hai frecuencia moderada de rápidos, o substrato son coídos e gravas con area e limos,  a cobertura de vexetación acuática é escasa e o río está sombreado con claros. Esto lévanos a unha valoración final do hábitat  boa, de 65 puntos, que se interpreta como un hábitat que pode soportar unha boa comunidade de macroinvertebrados.

No referente ó Bosque de ribeira, para unha primeira valoración empregamos o índice QRISI aplicándoo nas dúas marxes. Tanto nunha como noutra parécenos que ten calidade moderada, con bastantes árbores propias de ribeira (amieiro, salgueiro, loureiro, freixo, …) aínda que na beira esquerda nótase máis a intervención humana (prado, casa, ….)

2.- Calidade físico-química. Medimos unha serie de parámetros e os resultados son os seguintes: Temperatura de 13º , transparencia boa na zona de mostraxe xa que se aprecian os 4 sectores, nitratos entre 5-20mg/l, osíxeno disolto de 4mg/l e nivel de saturación de osíxeno do 35%. Todos estes datos son moi semellantes ós de anos anteriores e con eles deducimos que a auga do río está en boas condicións.

3.- Calidade Biolóxica: para valorala, fixámonos sobre todo nos macroinvertebrados xa que son doados de capturar cun trueiro e son organismos  bioindicadores que dan  unha idea rápida da calidade do ecosistema. Identificamos máis ou menos os de sempre: tricópteros (larvas con estuche) de tipo Limnephilidae e Braquicentridae, larvas de libélula (Gomphidae e Libellulidae) e de cabaliño do demo (Calopterygidae), plecópteros (Perlydae), moluscos (caracolas Lymnaeidae e lapas Ancylidae), Heterópteros como o zapateiro común (Gerridae), planarias e algúnha larva de mosquito (Chironomidae).

Segundo os macroinvertebrados atopados, tendo en conta que cada familia ten asociada unha categoría  (moi boa, boa, moderada, deficiente e mala) e que para determinar o rango de calidade debemos atopar polo menos 3 familias representadas que indiquen o mesmo, chegamos á conclusión de que o tramo de río estudiado  segue a presentar boa calidade tal como indican as larvas de libélulas, dos cabaliños do demo, os tricópteros e os plecópteros.

Conclusión:

O río segue a estar en bo estado e así o reflexan os datos da área de mostraxe. De calquera xeito, tamén reseñamos que nun pequeno tramo (máis preto da casa) a auga tiña algunha escuma que pode evidenciar  algún vertido, por exemplo de deterxentes. Isto xa o apreciáramos outra vez pero é nunha zona moi concreta e a pesar diso, nese mesmo tramo poidemos observar troitas pequenas. Polo tanto,  tendo en conta que son estenoicas respecto ó osíxeno e moi esixentes co medio, concluímos que eses vertidos non deben ser significativos.

Pensamos que a actividade merece a pena, gustoulles moito ós alumnos e alumnas, e participaron activamente. Na sesión post-saída, todos cubriron a ficha e cremos que se deron conta de que ás veces pequenos estudios son suficientes para sacar conclusións importantes sobre o estado de saúde do ecosistema. Tamén está xa enviada a ficha a Proxecto Ríos.

Finalmente, comentar que este tipo de actividades axúdannos a todos a tomar conciencia da importancia que ten conservar o medio natural e do importante papel  que cada un de nós desempeñamos nesa tarefa.

Ó longo do curso, recibimos unha invitación por parte dos xestores da Reserva da Biosfera Eo, Oscos e Terras de Burón para participar nunha xornada de convivencia con tódolos centros de ensino dos 14 concellos galegos e asturianos da Reserva. Como requisito debíamos presentar un traballo dun alumno sobre a mesma. Entón, como só podían asistir 12, decidimos pedirlles ós alumn@s de 1º ESO que fixeran un traballo e seleccionamos os 12 que nos pareceron mellores e entre eses, o que representaría ó centro.

O día 12 de xuño, os alumnos seleccionados acompañados pola profesora María Jesús Besteiro fixemos as seguintes actividades:

Primeiro, fomos á Pontenova onde plantamos 17 cerdeiras e bidueiras, unha por cada centro participante.

Despois, fixemos todos xuntos unha ruta de sendeirismo dende O Cairo ata San Tirso de Abres, onde novamente plantamos outras 17 árbores á beira do Río Eo.

Dende alí xa nos levaron ata Vegadeo onde comemos no colexio Jovellanos, anfitrión da xornada, e pola tarde tivemos un acto institucional na casa da cultura. Alí falaron as autoridades, fixeron a entrega dun diploma ó alumn@ representante de cada centro e despois entregaron un trofeo ós gañadores de cada categoría.

Un ano máis tivemos a sorte de poder celebrar o día mundial dos Humedais cos nosos alumn@s. A data conmemorativa é o 2 de febrero para recordar que ese mesmo día do ano 1971, moitos países e entre eles España, firmaron o Convenio Ramsar comprometéndose a velar pola conservación deses ecosistemas de gran biodiversidade.

Por iso, cada ano escolar, arredor do 2 de febrero, adicamos media mañá a sair á Ría de Ribadeo, humedal de importancia internacional tal e como o avalan as numerosas figuras de protección que posúe. Este ano fixémolo o mércores 31 de xaneiro porque aínda que a marea cadraba regular, daban moi bó tempo e así foi. Tivemos unha mañá de sol espléndido e poidemos disfrutar das principais aves invernantes que cada ano elixen a nosa Ría para pasar o outono-inverno. Veñen dende o norte de Europa, empurradas polo frío e a falta de alimento e están connosco ata que a primavera aparece. Entón, moitas delas xa coa plumaxe nupcial, emprenden a viaxe de regreso para reproducirse.

Mais fotografías

      Dentro das actividades  financiadas polo Concello de Ribadeo a través do proxecto “Entre Arcos e Cantís” no que tamén participan os concellos de Burela e Cedeira, o pasado mércores pola mañá, realizamos unha Xeoruta na que os nosos guías foron a bióloga Silvia Romeo Río e o xeólogo Francisco Canosa. Ámbolos dous puxeron todo o seu empeño en axudarnos a mellorar o coñecemento do patrimonio xeolóxico, natural e cultural do noso litoral.  

     Participaron alumn@s de 4º ESO e 1º Bacharelato que cursan a materia de Bioloxía e Xeoloxía.

      Saimos do IES de Ribadeo ás 10:15 da mañá e dirixímonos en primeiro lugar á Enseada de Cegoñas. Alí, cada un dos dous grupos nos que nos repartimos, dedicamos un bo cacho a descubrir aspectos tanto xeolóxicos coma biolóxicos.