IES Castelao

                                               Do Mar Vermello ao Mediterráneo. A vaca mariña
                                                           (Do 29 de xaneiro ao 11 de febreiro de 1868)        O 29 de xaneiro a illa de Ceilán desapareceu baixo o horizonte. O día 30, ao subir á superficie non había terra á vista. Cara a onde nos conducía o capitán Nemo? A súa idea era chegar ao mar de Omán entre Arabia e a península Índica. 
    Desde alí o 7 de febreiro enfiamos o estreito de Bab al-Mandab. O seu nome en árabe significa ´a porta das bágoas`. Por fin, a mediodía, sucabamos as augas do Mar Vermello.
    Ned Land, nervioso, aseguraba que o Mar Vermello non era o camiño que os levaría de volta a Europa.
    - Sabe vostede, señor Aronnax, que axiña haberá tres meses que estamos apresados a bordo do Nautilus? –preguntou o canadense.
    - Non, Ned, non o sei, nin o quero saber, e non conto nin os días nin as horas.
    Cantas horas encantadoras pasei na vidreira do salón! Cantos novos exemplares da flora e da fauna submarinas admirei baixo a claridade do noso fanal eléctrico!
    O 9 de febreiro o Nautilus flotaba sobre a parte máis ancha do Mar Vermello. Aquel día a mediodía, despois da comprobación solar, o capitán Nemo subiu á plataforma onde eu estaba.
    - E ben, señor profesor, gústalle o Mar Vermello? Observou vostede abondo as marabillas que agocha?
    - Si, capitán Nemo –respondinlle-, e o Nautilus prestouse marabillosamente para este estudo! É un barco moi intelixente!
    - É, señor, intelixente, audaz e invulnerable! Non se arredra ante as terribles tempestades do Mar Vermello, nin ante as súas correntes ou fronte aos seus escollos.
    - En efecto –dixen-, este mar é citado entre os peores e na antigüidade a súa fama era detestable.   
    - Detestable, señor Aronnax. Os historiadores gregos e latinos non falaron ao seu favor: un mar suxeito a terribles furacáns e sementado de illas nada hospitalarias.
    - Vese ben  -retruquei- que eses historiadores non navegaron a bordo do Nautilus.
    Como me pareceu que dominaba a fondo o “seu Mar Vermello” pregunteille ao capitán pola orixe do seu nome.
    - Un cronista do século XIV pretende que o seu nome lle foi dado tralo paso dos israelitas, cando o faraón pereceu nas augas, que se pecharon á voz de Moisés:

                                                        En sinal de tan gran maravilla,
                                                        o mar tinguiuse de vermello.
                                                        E non souberon como chamalo,
                                                        máis que Mar Vermello.

    - Explicación de poeta, capitán Nemo –respondín-, mais eu non me contentaría con ela. Pedireille a súa opinión persoal.
    - Os antigos déronlle este nome a causa da particular coloración das súas augas. Avanzando máis cara ao fondo do golfo, vostede notará esa singular aparencia. Eu lembro telo visto de cor vermella por completo, como un lago de sangue.
    - E esa cor, atribúea vostede á presenza dunha alga microscópica?
    - Si. É unha materia mucilaxinosa púrpura producida polas pequenas plantas coñecidas polo nome de trichodesmies. Fan falta corenta mil delas para ocupar un milímetro cadrado.
    - Así, capitán Nemo, que non é a primeira vez que vostede percorre o Mar Vermello a bordo do Nautilus?
    - Non, señor.
    - Logo, e xa que falou hai un intre da pasaxe dos israelitas e dos exipcios… preguntaríalle se é que vostede recoñeceu baixo as augas restos deste gran feito histórico.
    - Non, señor, e por unha excelente razón. O lugar exacto polo que Moisés pasou está agora tan cheo de area que os camelos apenas poden mollar nel as patas. O Nautilus non tería auga abonda para el.
    - E ese lugar…?
    - Ese lugar está situado un pouco por debaixo de Suez. As escavacións feitas nesas areas porían ao descuberto unha gran cantidade de armas e de instrumentos de orixe exipcia.   
    - É evidente –respondín- e é de supoñer que os arqueólogos realizarán esas escavacións un día que outro, xa que novas vilas se establecerán sobre ese istmo tralo furamento do canal de Suez. Un canal ben inútil para un navío como o Nautilus!
    - Sen dúbida ningunha, mais útil para o mundo enteiro –dixo o capitán-. Os antigos comprenderon ben a utilidade que tiña para os seus asuntos comerciais establecer unha comunicación entre o Mar Vermello e o Mediterráneo, mais nin soñaron con cavar un canal directo.
    - Pois ben, capitán, o que os antigos non ousaron emprender, esa unión entre os dous mares que acurtará en nove mil quilómetros a ruta de Cádiz á India, fíxoo o señor Lesseps!
    - Si, señor Aronnax, e vostede ten dereito a estar orgulloso do seu compatriota.
    - Si, gloria para este gran cidadán –respondín, completamente sorprendido polo ton co que o capitán viña de falar.
    - Desgraciadamente –continuou-, non poco conducilo a través do canal de Suez, mais vostede poderá avistar os longos peiraos de Port-Saïd pasadomañá, cando esteamos no Mediterráneo.
    - No Mediterráneo! –exclamei.
    - Si, señor profesor. Sorpréndelle isto?
    - O que me sorprende é pensar que estaremos alí pasadomañá.
    - De verdade?
    - Si, capitán. Aínda que debería estar habituado a non me sorprender con nada dende que estou a bordo do Nautilus!
    - Mais, a que vén tanta sorpresa?
    - A propósito da extraordinaria velocidade que vostede se verá forzado a imprimir ao Nautilus, se debe atoparse novamente pasadomañá en pleno Mediterráneo, tendo rodeado África e dobrado o cabo de Boa Esperanza!
    - E quen lle di que rodearemos África, señor profesor?
    - Con todo, a menos que o Nautilus navegue en terra firme, e pase por enriba do istmo…
    - Ou por debaixo, señor Aronnax.
    - Por debaixo?
    - Sen dúbida –respondeu tranquilamente o capitán Nemo-. Dende hai tempo a natureza fixo baixo esa lingua de terra aquilo que os homes fan hoxe na súa superficie. É unha pasaxe subterránea que chamei Túnel Árabe.
    - Capitán, escóitoo, mais ou meus oídos resístense a isto que están a escoitar.
    - Ah, señor! Aures habent et non audient é de todos os tempos. Esa pasaxe non só existe, senón que a teño aproveitado moitas veces.
    - É indiscreto preguntarlle como é que descubriu vostede ese túnel?
    - Señor profesor –díxome-, é un simple razoamento de naturalista o que me conduciu a descubrir esta pasaxe que só eu coñezo. Decatárame de que no Mar Vermello e no Mediterráneo existía un certo número de peixes de especies absolutamente idénticas. Pregunteime se non existiría unha comunicación entre os dous mares. Busqueina co meu Nautilus, descubrina, aventureime nela, e dentro de pouco, señor profesor, vostede tamén terá atravesado o meu túnel árabe!
    Aquel mesmo día, conteilles a Conseil e a Ned Land que en dous días estariamos nas augas do Mediterráneo. Conseil bateu as mans, mais o canadense encolleu os ombros.
    Ao día seguinte, 10 de febreiro, apareceron varios navíos que navegaban en sentido contrario ao noso. O Nautilus retomou a súa navegación submarina; mais a mediodía, no intre da comprobación solar, estando o mar deserto, remontou ata a súa liña de flotación.
    Acompañado por Ned e Conseil funme sentar na plataforma.
    - Ve vostede algunha cousa alá, señor profesor?
    - Non, Ned –respondín-, mais eu non teño os seus ollos.
    - Observe ben –continuou Ned-. Alí, a estribor, máis ou menos á altura do fanal! Non ve vostede unha masa que semella abanearse?
    - Outro Nautilus? –dixo Conseil.
    - Non –respondeu o canadense-, ou estou equivocado, ou aquilo é un animal mariño.
    - Hai baleas no Mar Vermello?
    - Hai, meu rapaz –respondín-, por veces atópase algunha.
    - Non é unha balea –continuou Ned Land-, somos vellos coñecidos, e eu non me enganaría acerca delas.
    Aquel obxecto escuro axiña estivo a só unha milla de nós. Semellaba un gran rochedo caído. Que era aquilo? Eu non podía aínda pronunciarme ao respecto.
    - Ou! Marcha! Está a mergullarse! –exclamou Ned Land-. Arre demo! Que animal pode ser? Non ten a cola bifurcada como as baleas ou os cachalotes…
    - É unha serea! –exclamou Conseil-. Unha verdadeira serea, se mo permiten!
    - Non –díxenlle a Conseil-, non é unha serea, mais é un curioso ser dos que apenas quedan algúns exemplares no Mar Vermello. É unha vaca mariña.
    - Orde dos sereidos, grupo dos pisciformes, subclase dos monodelfos, clase dos mamíferos, rama dos vertebrados –respondeu Conseil.
    Os ollos de Ned Land brillaban de cobiza á vista do animal.
    - E non lle importaría retomar por un día a súa profesión de pescador e sumar aquel cetáceo á lista dos que xa arpoou? –pregunteille.
    - Non me importaría nada.
    - Pois ben! Pódeo intentar.
    - Grazas, señor –respondeu o canadense brillándolle os ollos.
    - Unicamente lle pedirei –continuou o capitán- que non se limite a ferir ese animal, e isto vai tamén no seu propio interese.
    - É perigosa a vaca mariña cando ataca? –preguntei, malia a indiferenza do canadense.
    - Ás veces si –respondeu o capitán-. Ese animal lánzase contra os seus atacantes e fai envorcar a súa embarcación. Mais para o mestre Land este perigo non é de temer. Se lle recomendo que non perda esa vaca mariña é porque a considero unha fina pesca, e sei que o mestre Land non rexeita os bos bocados.
    - Ah –exclamou o canadense-. Esa besta tamén ten o luxo de ser boa para comer?
    - Si, mestre Land. Así acontece que foi perseguido tan encarnizadamente que, igual que sucede co manatí, o seu conxénere, volveuse cada vez máis escaso.
    - Entón, señor capitán –dixo seriamente Conseil-, se por acaso fose ese de aí o derradeiro da súa raza, non conviría preservalo, no interese da ciencia?
    Poida que si –replicou o canadense-, mais, no interese da cociña, valerá máis darlle caza.
    Naquel intre sete homes da tripulación subiron á plataforma. Un traía un arpón e unha corda. A canoa lanzouse ao mar.
    - Non vén vostede, capitán? –preguntei.
    - Non, señor, mais deséxolles unha boa caza.
    Chegados a pouca distancia do cetáceo, a canoa ralentizou a súa marcha e os remos caeron sen ruído. Ned Land, co seu arpón na man, foise colocar de pé na parte dianteira. O arpón estaba prendido a unha corda de non máis dunha ducia de brazas; o seu extremo estaba suxeito por un pequeno barril que ao flotar debía indicar a marcha da vaca mariña baixo as augas.
    Aquela vaca mariña asemellábase moito ao manatí. A diferenza consistía en que a súa mandíbula superior estaba armada con dous dentes longos aguzados.
    Esta vaca mariña tiña unhas dimensións colosais: superaba, polo menos, os sete metros de longo. Non se movía, e semellaba durmir na superficie das augas, circunstancia que facía máis doada a súa captura.
    A canoa achegouse prudentemente. Ned Land brandía o seu arpón con man experta. De socato, escoitouse un asubío e a vaca mariña desapareceu. O arpón, lanzado con forza, non batera máis que na auga, sen dúbida.
    - Arre demo! –exclamou o canadense, furioso-. Perdina!
    - Non –díxenlle-, o animal está ferido, velaí o seu sangue, mais a arma non quedou cravada no seu corpo.
    - O meu arpón! O meu arpón! –exclamaba Ned Land.
    Os mariñeiros volveron remar cara ao barril que aboiaba. Rescatado o arpón, a canoa comezou a persecución do animal.
    Este retornaba de cando en vez á superficie do mar para respirar. A súa ferida non o debilitara. En varias ocasións a canoa achegouse e o canadense púxose en posición de disparar, mais a vaca mariña escapaba mergullándose de súpeto, e era imposible atinxila.
    Perseguímola sen tregua durante unha hora, e eu comezaba a crer que sería moi difícil collela, cando o animal foi presa dunha desgrazada idea de vinganza da que habería de arrepentirse. Volveuse contra a canoa para atacala.
    Esta manobra non pasou desapercibida para o canadense.
    - Atención! –berrou.
    A vaca mariña, a vinte pés da canoa, parou, aspirou bruscamente o aire coas súas grandes narinas, furadas, non no extremo, senón na parte superior do seu fociño. Despois, collendo impulso, precipitouse sobre nós.
    A canoa non puido evitar o seu choque. Media virada, embarcou unha ou dúas toneladas de auga que habería que achicar; mais, grazas á habilidade do patrón, e a que fora abordada de lado e non de cheo, non volteou. Ned Land, empolicado á roda de proa, cribaba a golpes de arpón o xigantesco animal que, cos dentes cravados na armazón da canoa, elevaba a embarcación fóra da auga, como un león faría cun año. Nós estabamos arremuiñados os uns cos outros, e non sei como tería rematado a aventura se o canadense non a tivese ferido, por fin, no corazón.
    Oín o renxer dos dentes sobre a chapa, e a vaca mariña desapareceu, arrastrando o arpón consigo. Mais axiña o barril aboiou na superficie e, poucos intres máis tarde, apareceu o corpo do animal, virado sobre o lombo. A canoa alcanzouno, remolcouno e dirixiuse cara ao Nautilus.
    Foi necesario empregar poleas de gran forza para izar a vaca mariña ata a plataforma. Pesaba cinco mil quilogramos. Foi despedazada ante os ollos do canadense. Ese mesmo día, o camareiro serviume para cear algúns filetes daquela carne habilmente preparada polo cociñeiro de a bordo. Atopeina excelente, e mesmo superior á do veado e incluso á do boi.
    Ao día seguinte, 11 de febreiro, a despensa do Nautilus enriqueceuse aínda máis cunha caza delicada: un grupo de andoriñas de mar e tamén algunhas ducias de parrulos do Nilo.
    A velocidade do Nautilus era agora moderada. Contra as cinco da tarde penetrou no golfo de Suez. Logo fíxose a noite. A través dos paneis do salón, vin os fondos dos rochedos vivamente iluminados pola nosa luz eléctrica. Pareceume que o estreito se facía máis e máis angosto.
    Ás nove e cuarto, co barco de novo na superficie, subín á plataforma. Moi impaciente por atravesar o túnel do capitán Nemo, non podía parar en sitio ningún, e procurei respirar o aire fresco da noite.
    Axiña, nas sombras, vin un pálido resplandor a unha milla de nós.
    - É o faro flotante de Suez –dixo alguén preto de min-. Non tardaremos en gañar o orificio do túnel.
    - A entrada non debe ser doada –repliquei, cando recoñecín ao capitán.
    - Non, señor. Teño por costume quedar na cabina do temoneiro para dirixir eu mesmo a manobra. E agora, se vostede ten a ben baixar, señor Aronnax, o Nautilus vaise mergullar baixo as augas, e non volverá á superficie ata ter atravesado o Túnel Árabe.
    O capitán Nemo conduciume ata a cabina do piloto. Era escura, mais os meus ollos afixéronse axiña. Fóra, o mar aparecía vivamente clarexado polo fanal.
        Ás dez e cuarto, o capitán Nemo tomou el mesmo o temón. Unha longa galería, negra e profunda, abríase diante de nós. O Nautilus precipitouse con ousadía nela. Un rebumbio extraño escoitouse polos lados. Eran as augas do Mar Vermello que a pendente do túnel precipitaba cara ao Mediterráneo. O Nautilus seguiu o torrente, rápido como una frecha.
    Ás dez e trinta e cinco minutos, o capitán Nemo abandonou a roda do temón e, virándose cara a min, dixo:
    - O Mediterráneo!
    En menos de vinte minutos, o Nautilus, arrastrado por esta corrente, viña de atravesar o istmo de Suez.